IŞİD: Tek örgüt 10 farklı isim

Irak Şam İslam Devleti, Irak ve Levant İslam Devleti ya da hilafeti ilanından bu yana olan adıyla İslam Devleti... Ortadoğu'da dehşet saçan örgüt, bölgede bütün dengeleri kökünden sarsıp, Irak'ta ve Suriye'de yeni bir durum yarattı. Bölgenin kaderi üzerinde rol sahibi olan ve olmak isteyenler de örgüte dair farklı yaklaşım tarzlarına sahip. Bu farklılıklar gibi örgütün isminin telaffuzu da farklılıklar gösteriyor. Farklılıklar da hem örgütün adının birkaç kez değişmiş olmasından, hem farklı dillerdeki telaffuz ve kısaltma biçimlerinin benimsenmesinden hem de örgütün kendini özdeşleştirdiği İslami değerlerden onu dışlamak amacından kaynaklanıyor. IŞİD, İD, ISIL, ISIS, IS, DAİŞ, Daeş, Daesh, Da'esh ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın telaffuzuyla DEAŞ... İşte tek örgüt 10 değişik ismin hikayesi...

Örgüt kuruluşundan itibaren pek çok kez ismini değiştirdi. İlk kurulduğu yıllarda ismi "Cemaat el-Tevhid vel-Cihad"dı. Ekim 2004'te "Tanzim Kaidat el-Cihad fî Bilâd el-Rafidayn" ya da daha çok bilinen "Irak el-Kaidesi" adını aldı. Ocak 2006'da birkaç küçük grupla birleşerek "Mücahidîn Şûrâ Konseyi" adını, Ekim 2006'da da "Irak İslam Devleti" adını aldı. Nisan 2013'te adı "Irak ve Şam İslam Devleti" olarak değiştirildi. Temmuz 2014'ten bu yana Ebu Bekir el-Bağdadi'nin sözcüsü Adnani'nin Hilafeti ilan etmesi ile ismi "İslam Devleti" olarak kaldı.

Dünya kamuoyu örgütün adını, 2014 Şubatı'nda El-Kaide ile bağlarını kesıp, Irak'ın dışında Suriye'de de etkinlik kazanmasıyla daha sık duymaya başladı. Bu sırada adı, "Irak Şam İslam Devleti" ya da "Irak ve Levant İslam Devleti" olan örgüt İngilizce'de "ISIS", "ISIL" kısaltmasıyla anılıyordu. Yani, "Islamic State of Irak and Syria"nın (Irak ve Suriye İslam Devleti) ile "Islamic State of Iraq and the Levant"ın (Irak ve Levant İslam Devleti) kısaltması...

9 Haziran'da Musul'u işgal etmesi ve 49 Türkiye Başkonsolosluğu çalışanını rehin almasıyla, Türkiye gündemine o güne kadar hiç olmadığı kadar yoğun bir şekilde giren örgüt, Türkçe'de ise IŞİD olarak adlandırılıyor. Yani, Irak Şam İslam Devleti'nin kısaltılmış hali.

Arapça konuşulan ülkelerde ise örgüt "Daeş" olarak anılıyor. Yani Arapçadaki adıyla “Al Devlet-Al-Islamiya Fil Irak Wel Şam" ifadesinin kısaltılmış haliyle...

Örgütün Arapçadaki "Daeş" diye kısaltılan adı, İngilizce, Fransızca ve Almanca gibi Batı dillerine de çoğunlukla "Daesh" bazen de "Da’esh" diye bir kullanımla geçti. Ayrıca Kürtler de örgüt için "DAİŞ" kısaltmasını kullanıyor.

Arapça konuşulan ülkelerde ise örgüt "Daeş" olarak anılıyor. Yani Arapçadaki adıyla “Al Devlet-Al-Islamiya Fil Irak Wel Şam" ifadesinin kısaltılmış haliyle...

Örgütün Arapçadaki "Daeş" diye kısaltılan adı, İngilizce, Fransızca ve Almanca gibi Batı dillerine de çoğunlukla "Daesh" bazen de "Da’esh" diye bir kullanımla geçti. Ayrıca Kürtler de örgüt için "DAİŞ" kısaltmasını kullanıyor.

Örgüt Temmuz ayında, hilafet ilan etti ve adını "İslam Devleti" olarak değiştirdi. Böylece örgütün anıldığı isimler ve kısaltmalar arasına yenileri eklendi ancak eski kullanımlar tedavülden kalkmadı. Örgütün yeni adının İngilizce çevirisi "Islamic State"in kısaltması olan "IS" de böylece dolaşıma girmiş oldu.

Öte yandan örgüt geçtiğimiz günülerde yeni bir kısaltma ile de anılmaya başladı. O da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Fransa ziyareti sırasındaki kullanımıyla, "Deaş".

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın IŞİD kısaltmasını terk ederek, örgütü anarken kullandığı "Deaş", Arapça'daki "Daeş" kullanımından da onun Batı dillerine dönüştürülürken aldığı "Daeş" ve "Da’esh"ten de farklıydı.

(CNN Türk)