Israil’in simgesi hayatını kaybetti

“Hayalim cumhurbaşkanı olmak değildi. Hayalim bir çoban ya da yıldızlı bir şair olmaktı” sözlerinin sahibi eski İsrail cumhurbaşkanı ve başbakanı Şimon Peres iki hafta önce geçirdiği felcin ardından 93 yaşında hayatını kaybetti. İsrail’in 1948’deki kuruluşunu gören siyasetçi kuşağının son temsilcilerinden olan Peres, lider olmak istemediğini belirtse de izlediği siyasi yol ve sahip olduğu vizyon onu 50 yılı aşkın süreyle İsrail siyasetinde önemli bir figür haline çevirdi. Peres, İsrail’in gizli nükleer programının kurucusu olması ve 1996’da Lübnan’da bulunan Birleşmiş Milletler korumasındaki Kana Mülteci Kampı’na düzenlenen ve 109 Filistinli’nin ölümüyle sonuçlanan saldırı nedeniyle uzun süre eleştirilmişti. 11 yaşındayken ailesiyle birlikte göç ettiği Filistin’de İsrail devleti kurma mücadelesine silah alımlarından sorumlu kişi olarak katıldı. Bir dönem Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimlerini savunan Peres, sonra önde gelen bir siyasi ‘güvercin’ olmuş, Filistinlilere toprak talepleri konusunda ödün verilmesi gerektiğini söylemişti.

“One minute” çıkışı

İsrail’in kurucu siyasetçileri arasında en uzun süre yaşayan ve en uzun süre siyaset yapan kişi ünvanına sahip Peres, 1994’te Filistinlilerle müzakere ettiği Oslo Barış Anlaşması nedeniyle Nobel Barış Ödülü almış ve bu ödülü Filistin lideri Yaser Arafat ile daha sonra bir suikast sonucu öldürülen eski İsrail Başbakanı İzak Rabin ile paylaşmıştı. Türk halkının 2009’da Davos’ta o dönem başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı “one minute” çıkışıyla hatırladığı Peres, bir kez Filistinlilerin İsrail’in “en yakın komşusu” olduğunu söyleyip, “en yakın dostları” da olabileceği vurgusuyla dikkat çekmişti.

Hiç seçim kazanamadı

Farklı siyasi partiler bünyesinde birçok kez seçime giren Peres, buna karşın hiçbir partiyi seçim zaferine taşıyamadı. Anılarında yazdığı “Hayattaki çalışmalarım henüz bitmiş değil. Biyografimin en parlak bölümü şu anda yazılıyor. Bu, kalbime en yakın olan şey, barışla ilgili” cümleleriyle tarih sayfalarına kazınan Peres’in cenaze töreni dünya liderlerinin katılımıyla cuma günü yapılacak.

Liderlerden taziye mesajları

Eski İsrail Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Şimon Peres’in 93 yaşında vefat etmesinin ardından, dünya liderleri taziye mesajları yayınladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Bu olağanüstü insanla pek çok kez bir araya gelme şansım oldu. Her seferinde de onun cesareti, vatanseverliği, bilgeliği, ileri görüşlülüğü ve en zor meselelerin özünü kavrayabilme yeteneği bende hayranlık bıraktı” sözleriyle Peres’i anlatırken, İsrail halkına başsağlığı diledi. ABD Başkanı Barack Obama, genç bir senatörken Kudüs’te bir araya geldiği Peres’i “iyi bir arkadaş” ve “İsrail’in ruhu” olarak tanımlarken, “Şimon, muhtemelen İsrail’in bunaltıcı sorunların üstesinden geldiğini gördüğü için İsrail’in Filistin ve diğer komşularıyla barışma ihtimalinden hiç vazgeçmedi. Bir ışık söndü ama bize verdiği umut sonsuza dek yanacak.” ifadelerini kullandı. ABD’de Demokrat Parti Başkan adayı Hillary Clinton da yayınladığı mesajda, “Ortadoğu barış, uzlaşı ve İbrahim’in tüm çocuklarının daha iyi bir yarın inşa edeceği geleceğin gayretli bir avukatını kaybetti” ifadelerinde bulundu. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Francesco, Peres’e taziye mesajı gönderen liderler arasında.