Milyarder ile sosyalistin açık ara zaferi

ABD’de 2016 başkanlık yarışı kapsamında New Hampshire eyaletinde gerçekleşen ikinci ön seçimde Demokrat Parti’de Vermont Senatörü Bernie Sanders, Cumhuriyetçi Parti’de ise milyarder iş adamı Donald Trump (69) açık ara galip geldi. Kendini “demokrat sosyalist” olarak tanımlayan 74 yaşındaki Sanders yüzde 60 oy alırken, rakibi eski dışişleri bakanı Hillary Clinton (68) yüzde 38’de kaldı. Iowa’da gerçekleşen bir önceki seçimlerde Sanders sürpriz bir çıkış yaparak Clinton’a yetişmiş, dişli rakibinin sadece iki puanla gerisinde kalmıştı.

‘Washington halkındır’
Sanders zafer konuşmasında, “Zaferim Wall Street’e bir mesaj niteliğindedir. Washington’ın zenginlere değil halka ait olduğunu gösterdik” dedi. New Hampshire’da yapılan kamuoyu yoklamaları Sanders’ın galibiyetine işaret ediyordu. Ancak bu, yine de Sanders için önemli bir zafer oldu. Sanders, gelir adaletsizliğini yok etme, üniversite eğitimini parasız hale getirme ve büyük bankaları dağıtma sözü veriyor.

Ana akıma isyan
Demokratların yarışı iki isim arasında geçerken, Cumhuriyetçilerde hâlâ birçok aday şansını sürdürüyor. Yüzde 35 ile ipi göğüsleyen emlak kralı Trump’ın en yakın rakibi, yüzde 15 ile partinin ‘geleneksel ve ılımlı’ isimlerinden Ohio Valisi John Kasich oldu. Bir önceki ön seçimde birinci olan Ted Cruz yüzde 11.65 ile üçüncülüğe gerilerken, onu yüzde 11.07 ile Jeb Bush ve 10.52 ile Küba kökenli Florida Senatörü Marco Rubio izledi.
Seçimin en önemli sonucu ise, her iki partide de ana akım merkez siyasete karşı çıkan siyasilerin kazanması oldu. “Müslümanlar ABD’ye alınmasın” gibi açıklamalarıyla sadece ABD’de değil dünya kamuoyunda da tartışmaların odağına yerleşen Trump’a anketlerde çıkan destek bu seçimlerde ilk kez oy olarak da kendini göstermiş oldu. Anketlere göre, Cumhuriyetçi seçmenlerin üçte ikisi, terörü engelleme amacıyla Müslümanların ülkeye girişinin yasaklanmasını destekliyor. Sanders ise Başkan Barack Obama’nın gelir eşitsizliğini engellemek adına yeterince çaba sarf etmediğini düşünen liberal görüşlü Demokratların desteğini arkasına almış durumda.

Mart ayı kritik
Clinton’ın kampanya direktörü Robby Mook ise seçimlerin gerçek seyrinin, etnik köken açısıdan çeşitliliğin fazla olduğu eyaletlerde yapılacak ön seçimlerin gerçekleşeceği mart ayında bellli olacağını belirtti. Seçimlerde siyahi ve Latin kökenli seçmenin oyu belirleyici olurken, Sanders’ın bu eyaletlerde çıkış yapamayacağı düşünülüyor.
ABD’deki bu ön seçimlerde, başkanlık seçimine katılacak Demokrat ve Cumhuriyetçi adaylar belirleniyor. Bir sonraki ön seçimler Güney Carolina ve Nevada’da yapılacak. Ülkede 48 eyalette daha yapılacak ön seçimler yazın son bulacak ve partiler kongrelerinde başkan adaylarını açıklayacak. 8 Kasım’da seçilecek yeni başkan ise Ocak 2017’de göreve başlayacak.

Genç kadınların oyları kaybettirdi
ABD’nin ilk kadın başkanı olma iddiasını taşıyan Hillary Clinton, şaşırtıcı bir şekilde kadınların desteğini alamıyor. NBC News kanalının sandık çıkış anketlerine göre New Hampshire’daki ön seçimlerde genç kadınlar Clinton yerine, 74 yaşındaki erkek rakibi Bernie Sanders’ı tercih etti. NBC’ye göre, 45 yaş üstü kadınların yüzde 56’sı Clinton’a oy verdi. Ancak Sanders 45 yaş altı kadınların yüzde 69’unun oyunu alırken, 30 yaş altı kadınlarda ise destek oranını yüzde 82’ye çıkardı. Clinton’da seçim sonrası yaptığı konuşmada, “Yapacak işlerim olduğunu biliyorum, özellikle de genç insanlara ilişkin. Onlar şu an beni desteklemiyor olsalar bile ben onları destekliyorum” dedi.

Portre: Bernie Sanders
Adalet savaşçısı bir halk adamı
2016’da ABD Başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’nin süpriz adayı Bernie Sanders, tüm hayatı boyunca eşitlik için mücadele etmiş bir ‘halk adamı’. Sanders, New York’ta Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Polonya’da doğan babası Eli Sanders, 1921 yılında ABD’ye göç etmişti. Chicago Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi eğitimi alan Sanders, öğrencilik hayatı boyunca siyahilerin hakkını savunan ‘Irk Eşitliği Kongresi’ için birçok gösteri organize etti. İnsan hakları savunucusu Martin Luther King ‘Bir hayalim var’ isimli ünlü konuşmasını yaparken, Sanders kalabalığın içindeki az sayıdaki beyazdan biriydi. Eğitimi sırasında savaş karşıtı gösterilere katıldığı için gözaltına alınan Sanders, 2003 yılında ABD’nın Irak işgaline de karşı çıkmıştı. Sanders, seçimi kazanması durumunda ABD’nin Hıristiyan olmayan ilk başkanı olacak.

‘Seçilen ilk sosyalist’
330 bin dolarlık serveti olduğunu beyan eden Sanders, yarıştaki en fakir isim. Sanders’ın başkanlık seçimlerinde yarıştığı Hillary Clinton’un kişisel servetinin ise 30-50 milyon dolar arasında olduğu tahmin ediliyor. Politikaya atılmadan önce marangoz, sinamacı, yazar ve araştırmacı olarak kısa dönemli işlerde çalışan Sanders, 2016 başkanlık seçimleri için Demokrat Parti’ye geçti. Sanders, 1991-2007 yılları arasında Temsilciler Meclisi’nde, 2007’den sonra ise Senato’da bağımsız olarak yer aldı. Sanders, Kongre’de bağımsız olarak en uzun süre görev yapan senatör. 1991’de Temsilciler Meclisi’ne girişini Washington Post gazetesi, ‘Seçilen ilk sosyalist’ başlığıyla duyurmuştu. Sanders, 2012 yılındaki Senato seçimlerinde yüzde 71 oyla rekor kırdı. Sanders’in seçildiği Vermont eyaleti, eşcinsel hakları, mülk hukuku ve eğitim finansmanı konularında ABD’deki öncü eyalet. 1980’li yıllardan bu yana başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’ye oy veren Vermont, ABD’nin en az dindar ikinci eyaleti. Sanders, 1988’den bu yana ikinci eşi Jane O’Meara Sanders ile evli. Jane Sanders, eşinin politika danışmanı olarak biliniyor.
Sanders, her vatandaşa ücretsiz sağlık hizmeti verilmesini temel insan hakkı olarak görüyor, ABD’nin sağlık hizmetleri ve sigorta konusunda Avrupa’dan çok geride olduğunu söylüyor. Sanders, ABD’de üniversitelerin ücretsiz ya da düşük ücretli olmasını savunuyor. Dünyada savunma sanayine en çok bütçe ayıran ülke olan ABD’nin, savunma bütçesini kısarak eğitime yatırması gerektiğini düşünüyor.
Geçen sene 30 Nisan tarihinde başkan adaylığını açıkladıktan sonra ‘sosyalist’ olarak eleştirilen ve Clinton’ın karşısında şans tanınmayan Sanders, olumsuz atmosferi tersine çevirmeyi bildi. Seçim kampanyalarına bağış yapmaları için sermaye sahiplerinden randevu almak için çırpınan diğer adayların aksine, milyarderlere sırt çevirerek bağışları sıradan halktan topladı. 1960’lardan bu yana insan hakları için mücadele etmiş, ABD’nin küçük bir eyaletinden gelen Senatör Sanders’ın başkanlık yarışında Clinton’ı gölgede bırakması, ABD halkının ‘tipik siyasetçi’ imajından uzaklaşarak yeni bir arayışa girdiğini ortaya koyuyor.