AVM çılgınlığı sınırı aştı

İzmir’de, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları’nı faal hale getiren isimlerden Zekeriya Mutlu, Milliyet Ege Misafir Odası’nın bu haftaki konuğu oldu. İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Yönetim Kurulu Başkanı Mutlu, bugünlerde üst üste açılan ve yapılacağı bir müjde şeklinde duyurulan AVM’lere karşı oldukça öfkeli. Özellikle Alsancak Limanı ve Stadı’nın yerine yapılacak AVM yapılacağının belirtilmesi Zekeriya Başkan’ı çileden çıkardı. Mutlu, “Kruvaziyer liman alanında yolcuya hitap eden bir AVM’ye hiç bir itirazımız yok. Ancak 120 bin metrekareye yapılacak AVM esnafı üzer” diyor. Milliyet Ege Misafir Odası’nda Milliyet Ege Bölge Temsilcisi Hamdi Türkmen, Yayın Koordinatörü Dilek Gappi, Yazı İşleri Müdürleri Uğur İşven, İbrahim Akbulut, Muhittin Akbel ve köşe yazarımız Kemal Önderoğlu’nun sorularını yanıtlayan Zekeriya Mutlu, Milliyet Ege aracılığıyla alışveriş merkezleri furyasına son verilmesi için kent merkezinde yapılacak AVM’lere imzza kampanyaları ile direnmeye hazırlandıklarını anlattı.

Esnafın İzmir’deki sıkıntıları artmış görünüyor...

Esnaf teşkilatını İzmir’de şu an için özzellikle AVM’lerin sayısının hızla artması büyük sıkıntıya sokuyor . Meseela limanda yapılacak AVM ayrı bir sorun. Altını çizerek söylüyorum; burada yolcu turizminin İzmir’e katacaklarına itirazımız yok, limanın özelleştirilmesine de itirazımız yok. Ancak limanda yolcuya hitap eden bir AVM olmalı. Takıların, hediyelik eşyanın satıldığı havalimanlarındaki gibi alışveriş yerleri olmalı. Ancak buraya 120 bin metrekare AVM yapılmak isteniyor. Bu büyüklükte AVM, Türkiye’de yok. Böyle bir AVM İzmir’e değil, yolcuya hitap eder ve bu esnaf teşkilatını üzer.

Pazar yerine AVM?yapacaklar

‘AVM çılgınlığı had safhaya ulaştı’ diyorsunuz...

Ulaştı değil, had safhayı, sınırı aştı. Aslında olaya sadece bu yönden de bakmıyoruz. Özellikle Alsancak civarındaki akşam trafiğini hepimiz biliyoruz. Orada büyük bir AVM yaparsak oluşacak karmaşayla başa çıkılamaz. Dolayısıyla İzmir’in en büyük sorunu olan AVM’ler hakkındaki görüşümüzü söyledik. Düşünebiliyor musunuz, Alsancak’ta 120 bin metrekare, 7 bin araçlık otopark yanına çok büyük bir otel olacak. Bu projeyi esnaflar olarak kesinlikle doğru bulamıyoruz. Esnaf teşkilatı olarak nezaket kuralları içerisinde, kimseyi kırmadan, temsil ettiğimiz insanların mağdur olmaması için hakkımızı arayacağız. İnanılmaz bir AVM çılgınlığı ortaya çıktı. İzmir’in en güzel yerlerine AVM’ler yapılmaya çalışılıyor. Son duyduğum Üçkuyular tarafında pazarın kurulduğu yere AVM yapılacakmış. Bu kentte yaşayan bir insan olarak düşünüyorum; herkesin alışveriş yaptığı yeri kaldırıp oraya AVM yapacağız. Üçkuyular’ın trafiği de malum. Bayraklı, Alsancak, Atatürk OSB gibi yerlerde AVM’ler planlanıyor. Bütün bunları yanyana koyduğumuz zaman bir AVM çılgınlığı kentte aldı başını gidiyor. Şehrin her yeri kuşatılmış durumda. Bu kuşatma yetmemiş, mahalle aralarında kılcal damarlar oluşmuş. Bunun bir tehlike olduğunu düşünüyor, ileride sorun yaratacak birşey olduğunu görüyorum.

Ne gibi tehlike oluşturuyor?

Türkiye’ye yatırım yapılmasına karşı değiliz ama bu yatırımlar getirdiğinden çok götürüyor. Sıcak paranın çoğunluğu yabancı şirketler de. Buradan kazanılan paralar, maalesef yurtdışına çıkıyor. Raflarda satılanlan ürünlerin neredeyse hepsi yabancı. Perakende sektörünün yüzde 50’si yabancıların eline geçti.

Esnaf unutuluyor

Eskiden esnafa bakış farklı mıydı?

Düşünebiliyor musunuz, bizim ticaret sektöründe çalışan arkadaşlarımızdan bir kısmı gıda sitesi dediğimiz Yenişehir’de. Onların sıkıntıları biliyoruz. Oradaki işler durdu. Çünkü tüketiciye hitap eden AVM’ler aradaki distribütörleri kaldırdı. Bizim bu işi yapan arkadaşların ürettiği ürünler, bu ürünleri satan esnaf arkadaşlarımızın durumları ne olacak? Mahalle bakkalarımızı unutur hale geldik. Bizler veresiye defterine hiç mi yazdırmadık? Oysa bu sosyal olguyu kaybetmeden yaşatmak lazım. Fransa, İtalya ve Almanya gibi ülkelerde, artık eskiye dönme kampanyası yapıyor. Değişen dünyada elbette AVM’ler olmalı ama bizler de olmalıyız. Kalitede, üretimde, insan odaklı hizmeti bizde kendi bilgilerimize göre vermeliyiz. Kente bu yabancıların katkıları ne kadar Yoksa verdiklerinden çok daha mı fazlasını ülkelerine götürüyorlar sorgulamalıyız.

“İnternette kümeleniyoruz”

Peki ne yapmayı düşünüyor sunuz?

Elimizden gelen her türlü tepkiyi nezaket kurallarını aşmadan göstereceğiz. Bizler esnaf kesimi mütevazı insanlarız. Yine aynı mütevazılık içerisinde hareket etmekle birlikte tepkimizi de sonuna kadar göstereceğiz. Gerekirse imza kampanyaları düzenleyeceğiz, itirazlarımızı her yerde dile getireceğiz.

İzmir’de çok büyük ve kapsamlı bir proje başlattınız. ALO ESNAF projesi nasıl gidiyor?

Geçenn günlerde tanıtımını yaptık. Alo Esnaf kümelenme, yönlendirme, eğitim gibi şeylerin toplamından kaynaklanan bir proje. Doğru yönlendirmek, değişim ve gelişimin karşısında esnafı en az zarar görür konuma getirmek; amacımız bu. Projemizin en önemli kollarından biri yönlendirme. Bir kayıt içi yönlendirme, bir de yeni iş yeri açacaklar için yönlendirme. Bir iş yeri açan esnaf ve sanatkar, önce dükkanını açıyor, yatırımını yapıyor, herşeyi tamamlayıp sonra bize geliyor. En son da ruhsatını alıyor, bu yanlış. İşler bugüne kadar tersinden yapılıyordu. Bundan sonra ise önünde çok büyük kolaylıklar olacak. Artık bize gelmesine dahi gerek yok. ALO ESNAF sitesine girip, işyeri açacağı yerde neler var, neler yok onları görebilecek. Dükkan, mağaza açacağı sokakta kaç kişi yaşıyor ne kadarı kadın ne kadarı erkek onu da görenecek. Yatırımını ona göre yapabilecek.

Esnaf AVM’den vazgeçtik

Esnaflar toplanıp AVM kuracaktı o proje ne oldu?

Kendi arkadaşlarımızın işlerine bir rekabet olabilir diye bir anlayış oluştu. Ben aslında bu AVM’lerin karşısına, esnafın da bir AVM yapması doğru olacağını düşündüm ancak bu işi yapan arkadaşlarımızın sanki rakibiymişiz gibi bir konuma düşeriz diye, projemiz şimdilik geride kaldı.

ALO ESNAF YENİ BİR DÖNEM BAŞLATACAK

Alo Esnaf Projesi’nin, esnafa sağladığı ne gibi avantajlar sözkonusu olacak?

Sitenin sağladığı avantajlar çok fazla. Örneğin bir sokakta 5 tane fırın varsa, 6. fırın açmak yerine siteye bakarak başka bir alana yönelebilecekler. Onları doğru yönlendirerek, doğru işletmeler açmalarını sağlamak gerekiyor. Bir de mevcut olanları yönlendirmek var. Mesela arabanız arıza yaptı, size en yakın oto tamircisini bu siteden bulabileceksiniz. Anahtarlarınızı unuttunuz, çilingir nerede var diye sitemizden bakabilirsiniz. Bir de istihdam projemiz var ki, çok önemli. İşyeri sahibi olarak, bir işçi arıyorum. O linke bunu yazdığımızda iş arayanlar da bu ihtiyacı görebilecek. Aynı zamanda kümelenme ve ihale yöntemiyle alışverişi de temin edeceğiz. Herkesin ihtiyaçlarını bir havuzda toplayarak, ihale sistemi oluşturacağız. Ayrıca ihale yöntemiyle yine internet üzerinden arkadaşlarımızın ihtiyaçlarını birarada tedarik edeceğiz.. Eğitimler vererek bu kümelenme çalışmalarını daha bilinçli hale getirmek istiyoruz.

Başka projeleriniz var mı?

Esnaf kart diye İzmir Birliği’nin tescilli kartı var. Bir özel bankayla anlaşmamız sözkonusu. Bu kartı, esnaf teşkilatının ayrıcalıklı kartı gibi düşünüyoruz. Alışverişe gittiğiniz zaman, bu karta indirim sağlanmasını istiyoruz. Bankayla 5 yıllık sözleşme imzaladık, ayda bin TL harcama yapan arkadaşların aidatları otomatik olarak ödeniyor. Bizde bin180 minibüs, 4 bin 500 taksi, 5 bin 216 servis aracı var.
Bunların her birisinin yılda 4 tane lastiğe ihtiyacı var ki bu arkadaşlarımız “Ne kadar ihtiyacınız varsa , toptan alalım ve istediğimiz indirimleri sağlayalım. , Yine Alo Esnaf kapsamında esnafın tedariklerini bir arada en uygun şartları sağlayacak şekilde yapmayı amaçlıyoruz. Bu İzmirli esnafımıza büyük güç kazandıracaktır.”

“Tüm yetkilileri duyarlı olmaya çağırıyorum”

AVM’lerle ilgili acaba net bir karar mı alınması gerekiyor?

Hipermarketler çıkmasına yönelik Sayın Mehmet Ali Susam başta olmak üzere sürekli büyük bir mücadele veriliyor. Ancak iktidar AVM Kanunu bir türlü Meclis’e getirmiyor. Aslında ben şöyle diyorum; eğer İzmir’de herkes şehir içinde, limanda AVM olsun diyorsa, ben yanlış düşündüğüm için özür dilerim. Ama biliyorum ki onlar da böyle düşünmüyorlar. O zaman İzmir’deki bütün kurumlar, belediye başkanları, milletvekilleri, Sayın Vali tüm kent önderlerinin AVM’ler için bir duruşu olmalı diyorum. Bunun için illa kanun çıkması gerekmiyor. Belediye meclisleri, başkanları, imar komisyonları da buna karşı çıkabilir.Kent olarak hepimiz karşı çıkmalıyız.

Esnafın durumu maalesef iyi değil

Son 10 yılı irdelersek, İzmir’deki esnafın tablosu nedir?
Kentimizde 200 bine yakın aktif esnafımız olduğunu düşünüyorum. Esnaf sicile göre 345 bin kayıtlı esnaf bulunuyor. Ancak bunun içerisinde emekli olanlar, işten ayrılanlar var.

Ancak burada gözden kaçırdığımız bir nokta var. Kayıt silmek ücrete tabii. Para ödemesi gerektirdiği için esnaf bundan kaçınıyor. Bundan dolayı da açılan işletmeler, kapananlardan çok görünüyor. Oysa biliyoruz ki, esnafımız gün geçtikçe gücünü kaybediyor. Bırakın büyümeyi ayakta durmak bile bir mesele haline geldi. Yalnızca AVM’ler değil artan maliyetler de esnafı çok zorluyor.