Esen Plastik, Adana’ya Ortadoğu üssünü kurdu

Bizim için hep İzmirli işadamı olarak kalacak olsa da, Salih Esen Adana’da kurduğu iki ayrı fabrikayla Türkiye ağını genişletirken, Ortadoğu fethine çıkmaya hazırlanıyor. Esen, Irak ve Libya pazarının en önemli üreticilerinden biri olmayı aklına koymuş, hızlı ilerliyor.
İzmir’in hızlı büyüyen şirketlerinin patronlarını ikiye ayırmak mümkün. Sık rastladıklarımız ya da içine kapananlar. Sık rastladıklarımız arasında yer alan, sanayicilerin sorunlarını, ülkenin genel sıkıntılarını görmezlikten gelmeyi yeğlemeyen, sürekli öneri ve uyarılarda bulunan İzmirli işadamlarından biridir Salih Esen.
Hatta Esen’le sık konuşmaya o kadar alışkınım ki, kendisi ve Esen Plastik ile ilgili her konuyu bildiğimi sanırdım.
Meğer, hakkında bilmediklerim de varmış.
Nedense bende babadan kalma sanayici izlenimi bırakan Esen, annesiyle ortak kurduğu küçük bir atelyeden bugünlere gelmiş. Uzun yıllara dayanarak büyüdüğünü düşündüğüm Esen Grubu hızlı büyümesini 2000’li yıllardan sonra gerçekleştirmiş.
Ve asıl, son üç -dört yılda Esen Grubu almış başını gitmiş.
İzmir işdünyasının kişiliği ile mütevazı, başarı hırsı ile agresif işadamı Esen’in herşeyi tırnaklarıyla kazıyarak yaptığına dair bir işaret de hayatı boyunca onunla kalmış. Çocukluğunda başparmağını hizar makinasına kaptıran Eser, “kopuk parmağıma baktıkça işhayatına nasıl başladığımı hatırlıyorum” diyor.
Ve o konuştukça, ekonomide her gün biraz daha karamsar olan biz İzmirlilere soluk gibi geliyor.
Bu kentin bir şirketinin, sektöründe ve uluslararası sularda liderliğe oynaması, bir pazar günü verilebilecek en güzel haberlerden olsa gerek.


Nedense bende babanızın işini sürdürdüğünüz izlenimi hakim...
-Babam ağaç ambalaj işleri ile uğraşırdı. Zaman zaman ona yardım ederdim. Parmağımı da hizar makinasına ona yardım ederken kaptırmıştım. Babam öldüğünde 13 yaşındaydım. Ağbeyimle ikimiz onun işlerini sürdüremedik, işyeri kapandı.

Plastik sektörüne girmek nasıl aklınıza geldi?
-Askerden geldikten sonra 1976’da ne yapayım diye düşündüm. Makina mühendisliğinden mezun olmuştum. Yedeksubaylığımda tesadüfle çeşme hortumları üreten bir fabrikayı ziyarete gitmiştim. Bu hortumları araştırmak aklıma düştü. İzmir’de yapılmadığını gördüm. Karabağlar’da 150 metrekarelik bir alanda üç kişi hortum üretmeye başladık. Bir ortağım annem, sermayemiz de yedeksubaylıkta biriktirdiğim paraydı.

Öykü gibi...
-Büyümeye başlayınca meşrubat işi yapan ağbimle işleri birleştirme ihtiyacı duyduk. O dönemde Atatürk OSB yeni kuruluyordu. İşler genişleyince çok heyecanlandık. 5 bin metrekarelik alan almak istedik, gazeteye ilan verdim ve sonra ‘bu kadar alanı ne yapacağız’ diye pişman olduk. Bir akşam telefon çaldı, telefondaki kişi ‘benim arsam 20 bin m2 ancak çok ucuza vereceğim, satmam lazım’ dedi. Bize çok büyük gelir dedim, ısrar etti “fark istemiyorum, siz arsayı görün’ dedi. Hiç unutmuyorum. Ertesi gün imza atıncaya kadar uyuyamadım. Demek ki burada ilahi bir mesaj varmış diyorum. Daha sonra bu alan 40 ardından 60 bin metrekare oldu.

- Bu arada bir eğitim macerası da yaşadınız...
-Evet, ‘90 yılıydı. Çocuklarımızın da devam ettiği Özel Çakabey okulu yeterli hizmet veremiyordu. Sıkıntları eve kadar yansıdı. Almamız için üzerimizde baskı oldu, aldık. Burada da iyi işler yaptığımıza inanıyorum. Aldığımda dörtyüz çocuk vardı, devrettiğimde bin ikiyüzlere gelmiştik.

Kardeşi ile yollarını ayırdı

Kardeşlerin işleri ayırması bir dönem İzmir’de üst üste geldi, siz de öncelikli örneklerdendiniz..
Ağabeyimle karar almaktaki sıkıntılar, bizi ayrılma noktasına getirdi. Gerginlik oldu ama kırgınlık olmadı en azndan.

Okul Önder Bey’de, fabrika sizde kaldı. Bu kararınız hayatınızdaki doğru kararlardan biri miydi size göre?
-İlk hamle bana ait olmuş olması nedeniyle sanayici tarafında kalmış olmam memnuniyet verici.

Ne zaman ayrılmıştınız?
-2000’de tek başımıza yol almaya başladık, bu kez de 2001 krizini yedik. Bu bir küçülmeyi beraberinde getirdi. Ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden kazandığımız bir ihaleyi kriz nedeniyle üç ay erteletmek istedik. Olmadı ve çok sıkıntılı günler geçirdik.

Sıkıntılı süreçler, zor kararlar ve bugüne geldiğinizde sesiz sedasız Adana’da iki fabrika daha açtınız...
-Sektörün çeşitlenmesinin de büyümemizde etkisi oldu. Damlama sulama, telekomünikasyon sektörleri büyüdü biz de iyi ayak uydurduk sanırım. Adana’ya koruge boru ile ‘ctp’ dediğimiz plastik boru üreten iki ayrı fabrika yatırımı yaptık.

- Neden Adana?
-Suriye, Irak ve Libya pazarında buradan büyüyeceğiz. Fabrikanın tamamlanmasıyla bu bölgelerden önemli miktarda talep almaya başladık. Özellikle Libya pazarından büyük beklentilerimiz var. İlk bağlantıları kurduk.

- 2009 sizin için iyi geçti diyebiliriz.
-Aslında 2009 Türk sanayisini müthiş olumsuz etkileyerek geçti. Alışık olmadığımız deneyimleri kazanmamıza neden oldu. 2009 cirosunu 2008 yılındaki gibi 125 milyon lira seviyesinde kapatmayı başarmak da başarıydı. Sektör büyüdü, bizim başarımız ise pazarın nasıl büyüyeceğini görebilmemizden kaynaklandı. O nedenle fark yaratabildik.

- Bu hız sizi yabancılarla ortaklığa da götürür.
-Global kriz olmasaydı, şimdi ortaktık. Dünyanın önde gelen plastik boru üreticileriyle konuştuk. Ciddi mesafe de kat ettik. Romanya’da şirketimiz üzerinden ürün veriyoruz. Hedefimiz, Ortadoğu’da hızlı büyümek, bunu da 2010’da stratejik ortaklıkla gerçekleştirebiliriz. Stratejik ortaklıkta sonuç alamazsak 2011’de halka açılmayı düşünüyoruz.

Sanayicinin emeklisi olmaz

İç piyasayı konuşamadık...
-Bakmayın bizim sektör şanslı. Ama Türkiye’de piyasalar bıçak gibi kesildi. Büyük bir isteksizlik devam ediyor. Belirsizlikler de canımızı sıkıyor. Yurtdışına boşu boşuna saldırmıyoruz.

Ege’deki çok ortaklı şirketlerde, oluşumlarda pek olmadınız. Risk almama duygusu mu ?
-Hayır, her duyduğuma atlamıyorum sadece. Sermaye birliğine katılımın gerekli olduğuna inanmıyorum, bu tür oluşumların karlılık üzerine kurulması gerekir. Bazı işletme tiplerinin çok ortaklı yürümeyeceği kanaatindeyim

Aile anayasası yaptınız mı ?
Anayasa hazırlamadık, onun yerine hissedarlar sözleşmesi yapıyoruz. Prensiplerimiz var. Örneğin gelin ve damatlar şirkette çalışamaz.

Anayasayı da ben yazarım diyorsunuz yani. Çocuklarınız şirkette deneyim sahibi olmaya başladılar. Yönetimi onlara ne zaman devredersiniz?
-Ben çekilmem canım. (gülümsüyor) Sanayicinin emeklisi mi olur? Ayrıca başlarda başarısızlığı tadarlarsa sonra mutsuz olurlar.
-Klasik Egeli bir aile şirketi gibisiniz. Babalar çocuklarına yaşarken görevi zor devreder.
-E, bilgi birikimi kolay olmuyor.


Pazar payı
“Tam olarak payımızı söylemek zor. Çünkü bizim kadar geniş ürün gamı olan firma yok. Örneğin pvc pencerede ilk altıdayız. Altyapı borularında ise birinci. Konut sektöründe ilk üç veya dördün içindeyiz. Çapı 3 milimetreden 3 metreye kadar boru üretebilir durumdayız. Bu da bizi daralmalardan koruyor”

İhracat
“Ciromuzun yüzde 15’ini ihracat gelirleri oluşturuyor. Ortadoğu’nun sulama ve altyapı projeleri bakımından çok büyük potansiyel olduğunu görüyoruz. Bu yıl Esen Plastik’in yapacağı ihracat ilk kez iç satışlarını geçecek. 15 milyon dolarlık ihracatın 50-60 milyon dolara çıkmasını bekliyoruz. Kısa süre sonra büyük ihracat bağlantıları içeren anlaşmalara imza atacağız.

YAKIN PLAN
-En iyi özelliğiniz
-Hızlı karar veririm ve verdikten sonra da dönmem. Bana göre en kötü karar, verilmemiş karardır.
-Pişmanlığınız
-Eğitim sektörüne girmiş olmam. Büyük tecrübe kazandırdı ama plastikte büyümemizi 10 yıl geciktirdi.
-İşhayatında en zor gün
Ağbimle ayrılık süreciydi. Annem ayrılığa itiraz etti. Verdiğim en radikal ve doğru karardı.
-Başarıda hırsın etkisi
-Hedef koymayı severim. Mükemmeliyetçilik var biraz. Benim için para kazanmak birinci sırada gelmez ama başarı birinci sırada geliyor.
-Keyif anları
-Spor. 30 yaşından sonra tenise, kayağa başladım. 50 yaşını geçince sörfe alıştım. Bu yıl da kayaksörf yapacağım. Eşimle spor yapmak en büyük keyfim.