Futbol spor olmaktan çıkıyor

Türk futbolu müthiş bir kaos yaşıyor.Dün kaldığım yerden; Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü öğretim görevlisi Ahmet Talimciler'den aldığım notlarını sizlerle paylaşmaya devam ediyorum.1- ANAP, üçüncü ligi politik lig olarak görmüştür. İstisnasız her kentin, büyük ilçelerin takımlarının bu ligde mücadele etmesinin sağlanması ile herkes futbol sevdasına dalacak, kafalar başka hiçbir şey için yorulmayacaktır. ANAP'ın bir diğer önemli icraatı da küme düşen bazı takımların tekrar aynı ligde mücadele etmelerinin sağlanmasıdır.2- Bu uygulamanın hayata geçirilmesinde kendi yörelerinin takımları için canla başla mücadele eden milletvekilleri, bakanlar hatta meclis başkanlarının büyük etkisi olmuştur. Kayırmacılık sisteminin egemen olduğu anlayışın Türk futboluna yerleşmesi sonucunda, futbol kulüpleri kendi çıkarlarını koruyabilmek amacıyla kendi yörelerinin etkili, tanınmış simalarını, politik kişiliklerini yönetim kurullarına dahil etmişler ya da milletvekilleri, bakanlar aracılığı ile kulüplerinin çıkarlarını koruma yoluna gitmişlerdir.3- Himayeciliğin, adam kayırmacılığın geliştiği bu dönemde 'güçlü olanın haklı olduğu anlayışı' zihinlerde yer tutmaya başlamış ve iş bitirici yönetici modeli bu dönemin vazgeçilmez portresi haline gelmiştir.4- Siyasilerin futbola aşırı ilgileri, daha sonraki dönemlerde etkisini göstermeye devam etmiş, futbol sahaları siyasal hesaplaşmaların, oy kavgalarının yeni adresi haline dönüşmüştür. 5- Tansu Çiller'in başbakanlığı döneminde Cizrespor yöneticileri başbakana gençlerin dağa çıkmasını engellemek için, kulüplerinin küme düşmemesi gerektiğini bir mektupla anlatmışlar ve gereken yerine getirilmiştir.* * * 6- 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren belediye başkanlarının profesyonel spor kulüplerinin başkanlığını yapamayacakları yönündeki yasa tasarısının da, belediyelerin spor kulüpleri üzerindeki ağırlığını ortadan kaldırmamıştır. Kulüp başkanlığı yapan birtakım belediye başkanlarının 'gölge başkan' olarak faaliyetlerini sürdürdüğünün en açık göstergesi, kendilerine mikrofon uzatıldığında takımları ile ilgili proje ve isteklerini anlatmaya devam etmeleridir. 7- Futbol artık yalnızca bizim etrafımızda dönen bir oyun olma özelliğini yitirdi. Futbol, bugün reklam, medya ve sponsorlukların etrafında dolanıp duran, ruhunu Dr. Faust'un şeytanla olan pazarlığında olduğu gibi para için televizyona ve büyük markalara satan bir oyun oldu. 8- Hiçbir ürünün futbol kadar satamayacağını düşünen kulüp yöneticileri ve sermayedarlar için futbol, kendi markalarının tüm dünyaya tanıtımında en etkili araç olarak metalaştırıldı. Artık futbol tüketim toplumumun en kârlı alanlarından birisi. Bu sürecin en olumsuz tarafı ise futbolla hayatımız arasında kurduğumuz bağın, giderek daha fanatik ve toplumu daha çok kamplara bölen bir havaya bürünmesi.9- Toplumsal değerlerimizi yitirdikçe futboldaki değerlerimiz de bir bir ortadan kaybolmaya başladı. 1980'li yılların sadece kazanmanın yüceltilmesine dayanan anlayışı, futbol sahalarında karşılaşılan çirkinliklerin artmasına neden olmakla kalmadı; teşvik primi, şike, büyüklerin kollanması, tribünlerde yaşanan olayların sıradan olaylarmış gibi görülmesine ve bu şekilde kabullenilmelerine de zemin hazırladı. * * * Türkiye'de futbol spor olmaktan yavaş yavaş uzaklaşıyor. Bu savaşta İzmir nerede? dsipahi@milliyet.com.tr Kulüp başkanları birbiriyle kavgalı, taraftarlar çıldırmış olmalı, federasyon, hakemler...