Kadınlar, tarihteki ilk eylemi İzmir’de yaptı

Türkiye’de tarihte kadınlar tarafından gerçekleştirilen “ilk protesto”nun, 1828’de İzmir’de yaşandığı ortaya çıktı. Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’ndeki belgelere göre, ekmeğin zamlanmasına tepki gösteren kadınlar, üç gün sokakları işgal etti. Protesto sonunda zam geri alındı.

Belgeler arşive girdi
İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’ne İlhan Pınar tarafından bağışlanan belgelere göre, Türkiye tarihindeki ilk kadın ayaklanması 1828 yılında, Kadifekale, Tilkilik, Namazgah ve Damlacık gibi Türk mahallelerinden gerçekleşti. Belgelere göre, dönemin İzmir Valisi Hasan Paşa tarafından verilen izinle yapılan “ekmek zammı” önce erkekler tarafından protesto edildi, sonuç alınmayınca kadınlar çocuklarıyla birlikte sokaklara çıkarak üç gün protesto gösterileri yaptı. İzmirli kadınların bu protestosu sonrasında ekmek zammı, Hasan Paşa’nın devreye girmesiyle geri alındı.
O dönemlerde İzmir’de bulunan Avusturya- Macaristan İmparatorluğu elçisi Baron Anton Prokesch von Osten tarafından tanık olunan olaylar, 1934 yılında Avusturya’da yayımlanan “Jahrbücher der Literatür” isimli dergide kaleme alındı. Smyrna’yı arkeoloji dünyasına tanıtan Baron Osten, yazısında, İzmir’de kadın eylemlerini olduğu gibi anlatarak, Türk kadınının zam karşısında gösterdiği mücadeleye geniş yer verdi.

Meşrutiyetten önce

Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Oktay Gökdemir, “Kökeni Amazonlara dayanan İzmir kadını, farkını 1828 yılındaki protestolarda göstermiş” diye konuştu.