23.02.2004 - 00:00 | Son Güncellenme:
Ekonomi Kulisi / Reşat Yörük
1995 yılında Metaş'ı Uzanlar'a kaptıran İzmirliler, bugünlerde sürpriz bir proje üzerinde çalışıyor. 5 yıldır kapalı olan bu dev şirketin geleceğine ilişkin bu önemli adımı yakında açıklayacağız. Şimdilik şu kadarını söyleyelim: Metaş'ın kurtuluşuna az kaldı.
1956 yılında Özsaruhan Ailesi tarafından, tel halat ve kaynak elektrodu gibi yüksek kalitede çelik üretmek üzere kurulan İzmir Metalürji Fabrikası, yani METAŞ, 2250 çalışanı ile kent ekonomisinin can damarıydı. Ne olduysa 1988 yılından sonra oldu. Ufaktan başlayan mali sorunlar, piyasada kulaktan kulağa yayılan "Metaş konkordato ilan edecekmiş" dedikodusuyla bir anda krize dönüştü. Öyle ki, 1990 yılına geldiğinde koskoca fabrika 2 yıl süreyle üretim yapamadı. METAŞ'ta sonun başlangıcı da bu oldu.
Bir süre sonra Kamu Ortaklığı Fonu, şirkete 300 milyar liralık kredi sağlayarak ortak oldu. Bu kredinin teminatı olarak da, 300 milyar lira nominal değerli METAŞ hissesi İş Bankası tarafından idare adına rehin tutulmuştu. METAŞ'tan alacağı olan banka sayısı 6 idi. Ve bu 6 banka da, şirket sermayesine riskleri oranında iştirak etti. Sermayenin yüzde 42.55'ine tekübal eden rehinli hisse senetlerinin satış yetkisi ise Özelleştirme İdaresi'ne bırakıldı.
İzmirliler kaptırdı
1995 yılına gelindiğinde ise şirketin satışı gündemdeydi. İzmirli işadamları, METAŞ'ın satışıyla yakından ilgilendiler. Özellikle de Selçuk Yaşar ve Öner Akgerman. Ancak bu iş rekabete (ve biraz da inatlaşmaya) binince, aradan Uzan Ailesi sıyrıldı. 25 Mayıs 1995'te Özelleştirme İdaresi, elindeki rehinli hisseleri Uzan Ailesi'ne ait Rumeli Çelik Sanayii'ne 57 milyon 900 bin dolara sattı. Uzanlar sadece Metaş'ı değil; yan kuruluşları Dimaş, Limaş ve Aysan' da almıştı. Kent ekonomisi için çoğu dönem lokomotif olmuş böylesine bir şirketi "göz göre göre" kaptıran İzmirliler, şimdi aynı soruyu soruyordu:
"Türk özel sektöründe ilk ark ocaklı tesise sahip olan, en kaliteli demirleri üreten ve 'okul' olarak görülen bu dev tesis, son dönemin en hızlı gruplarından Uzanlar'ın elinde acaba nasıl bir performans sergileyecek?" Evet, bu soru sıkça tekrarlanıyordu. Çünkü kamuoyunda "Uzanlar Metaş'ı arazileri için satın aldı" iddiaları dolaşmaktaydı.
1997 yılından itibaren Metaş'ta korkulan oldu. Kriz gerekçesiyle çalışan sayısı hızla azaltılmaya başlandı. Şirket 1998 Nisan ayında İMKB 100'den çıkartılarak Gözaltı Pazarı'na aktarıldı. 1999'un başından itibaren de üretim tamamiyle durdu.
Sürpriz proje
Bütün bunları anlatmamız boşuna değil! Biliyorsunuz, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bir süre önce Uzan Grubu şirketlerinin yönetimine el koydu ve aralarında Metaş'ın da yer aldığı bu şirketlerin satılabileceği duyurusunu yaptı.
Biz de "Acaba İzmirliler 1995 yılında yenilen gole karşılık verip rövanşı (yani Metaş'ı) alabilirler mi?" diye sağı solu kurcalarken, karşımıza sürpriz ve de müthiş bir proje çıktı. Projenin mimarı ve içeriği konusunda şimdilik bir şey yazmayacağız. Çünkü verilmiş sözümüz var. Ama İzmir ekonomi basınını uzun süre işgal edecek türden bir şey olduğunu söyleyelim.
Bu arada yazılmaması için benden söz alan Bay X, bir başka gazetecinin sıkıştırması sonucu konuşup projeyi anlatırsa... Hadi anlattı diyelim! Ya "tamam kardeşim, yazabilirsin" derse!.. İşte o zaman yandık ki ne yandık (!)
(Aslında bütün bunları, gazeteci arkadaşları motive etmek için yazıyorum. Haydi hodri meydan! Bay X'i bulup ikna eden ve projeyi yazan arkadaşı alnından öpeceğim. Vallahi de billahi de öpeceğim!)
Uyanık okuyucularımız, yukarıdaki "gaz verme" eyleminin, aslında Bay X'i konuşturmamaya yönelik bir atraksiyon olduğunu hemen anlamıştır.
Neyse! Nerede kalmıştık?
Evet, İzmirlilerin METAŞ'a ilişkin bu önemli projesini yakında açıklayacağız. Şimdilik şu kadarını söyleyelim: Bu proje, METAŞ'ın kurtuluşu ve Uzanlar'dan rövanşın alınması şeklinde değerlendirilebilir. Malum Uzanlar...
Yok yok! Burada kesmek lazım. Biraz daha uzatırsak, ağzımızdaki bakla çıkıverecek.
Ama size küçük bir upucu:
Projenin can damarı olan o sihirli kelime yazımızda mevcut. Bulup bir hafta içinde bize bildiren üç değerli okuyucumuza, noter huzurunda çekilecek kurayla yarımşar ton kangal sucuk (pardon) kangal demir vereceğiz. (Şaka şaka!)
EGE