Plan hazırlansaydı can kaybı az olurdu

DOKUZ Eylül Üniversitesi’nde Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Deprem öncesi İzmir’de mastır planı hazırlanıp uygulansaydı yıkımlar ve can kaybı daha az olurdu” dedi. Yerel yönetimlerin sorumluluğunu yerine getirmediğini savunan Sözbilir, “Doğal afet riski kapsamında kentsel dönüşüm yapılması gerekiyor. Riskli binayı ya güçlendireceğiz ya da oradan alıp yenisini yapacağız. İlk yapılması gereken bu” dedi.

Seferihisar açıklarında 30 Ekim Cuma günü, 14.51’de meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki depremde İzmir’de çok sayıda ev yıkıldı, 115 vatandaş yaşamını yitirdi. Deprem sonrasında 47’si büyüklüğü 4’ün üzerinde 3 bini aşkın artçı sarsıntı oldu.

Deprem mastır planının önemine dikkat çeken Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Deprem mastır planı, bir ilin ya da ülke düzeyinde o bölgenin depreme hazır olması demek” dedi.

Türkiye ölçeğinde ilk mastır planının 20 yıl önce İzmir’de yapıldığını belirten Sözbilir, şunları kaydetti:

“Radius adı verilen bir projeydi. O projede İzmir fayı 6.5 deprem ürettiğinde nereler yıkılır, hangi bina çöker, hangi yollar devre dışı bırakılır, bunları sorgulayan bir projeydi. O projeye göre normal şartlarda 20 yıl içinde yapılması gereken bina değişimlerinin, yıkıp yeniden yapma gibi olayların tamamlanması gerekiyor. O proje uygulansaydı, şu an ki yıkımlarda can kaybı ve mal kaybı daha az olurdu. Biz deprem Araştırma Müdürlüğü olarak, yaklaşık 10 yıldır mastır planın yenilenmesi gerektiğini söylüyoruz. Burada olması gereken, sadece planı ortaya çıkarmak değil, uygulanmasını sağlamak. Bizim en büyük eksiğimiz bu. Şu an İzmir için deprem master planının revize edilip uygulanması gerekiyor. Seferihisar ve Balçova’daki yapı stoku tamamen ortaya çıkarıldı, fakat 28 ilçe daha var.”

‘Yine bekleniyor’

Tehlikeye dikkat çeken Sözbilir, “İzmir’de 6 ile 7.2 büyüklüğündeki deprem beklenebiliyor gelecekte. Burada farklı yerden geçen 17 fay var. Bu faylara göre deprem mastır planı yapmak gerekiyor. Bergama fayı deprem ürettiğinde, Tire ya da Kiraz fayı deprem ürettiğinde, farklı yerler zarar görecektir. Bizim şu anda ruhsatsız binaları yıkıp ruhsatlı bina yapıyoruz. O yanlış bir mantık. Doğal afet riski kapsamında kentsel dönüşüm yapılması gerekiyor. Riskli binayı ya güçlendireceğiz ya da oradan alıp yenisini yapacağız. İlk yapılması gereken bu” diye konuştu.