Sporcularda kansızlık

Son bir aydır genelde pazartesi günleri konuların uzmanı olan kişilerin katkılarıyla sporcu saÇlıÇını mercek altına alıyoruz. Son haftalarda maç trafiÇindeki yoÇunluk ve maç sonralarındaki yorumlar nedeniyle pazartesi günleri ara verdiÇimiz bu konuda yeni soruları yanıtlamaya devam ediyoruz. Başta sporcular ve aileler olmak üzere teknik adam ve yöneticilerin ilgiyle takip ettiÇi saÇlık yorumlarında bugün anemi (kansızlık) konusunu ele alacaÇım. Ege Üniversitesi Spor HekimliÇi'nde ÖÇretim Üyesi olan ve bir süre önce doçentliÇe terfi eden Ümit Milli Takım doktoru Metin Ergün'ün bu konudaki uyarılarını sizlere şöyle aktarabilirim. Demir eksikliÇi ve buna baÇlı performans düşüklüÇü sporcularda oldukça yaygındır. Demir; bir kan proteini olan ve kanda dokulara oksijeni taşıyan hemoglobinin yapımı için gereklidir. Dokulara taşınan oksijen, enerji elde edilmesinde kullanılmaktadır. Demir eksikliÇine baÇlı anemi en sık görülen anemi türüdür ve yoÇun antrenman yapan sporcularda, dayanıklılık isteyen spor dallarında, bayan sporcularda ve et yemeyen vejeteryanlarda daha sıktır. Anemi nedir? Yetersiz beslenme, günlük beslenmede demir alımının yetersiz olması, baÇırsak parazitleri, ter, idrar ve dışkı ile demir atılımının fazlalıÇı, koşu sırasında ayakların yere çarpmasıyla ve şiddetli egzersizler sırasında oluşan kas hasarlarıyla kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımı. Aneminin nedenleri neler? Renkte solukluk, halsizlik, çabuk yorulma, üşüme, çarpıntı, nefes yetmezliÇi, dudak köşelerinde çatlama, dilde kızarıklık, tırnaklarda boyuna çizgilenme. Belirtileri nasıl ortaya çıkar? Oksijen taşıma kapasitesinde azalma, dayanıklılık kapasitesinde düşme, çabuk yorulma ve kronik yorgunluk, kaslarda kramp, dikkat-konsantrasyon azalması ve iştah azalması. Sporcularda demir eksikliÇinin sonuçları Demirin hem baÇırsaklardan emilebilmesi hem de kemik iliÇine taşınabilmesi için C vitaminine ihtiyaç duyulur. Bu nedenle yemeklerle birlikte C vitamini kaynaÇı olan sebze ve meyveler tüketilmelidir (Salata,meyve, taze sıkılmış meyve suları tercih edilmeli. En fazla demir; dana eti, balık, tavuk, yumurta sarısı, kepek, çavdar, pekmez, Antep fıstıÇı, barbunya, kuru fasulye ve mercimek ile sebzelerde kereviz, ıspanak ve rokada bulunur.) BaÇırsaklarda demir emilimini bozması nedeniyle yemeklerle birlikte veya hemen sonra kola, çay ve kahve tüketilmemelidir. Bitkisel demir kaynaklarında demir emilim oranı yaklaşık yüzde 10, hayvansal kaynaklarda ise yüzde 40 civarındadır. Bu nedenle bitkisel yiyecekler, hayvansal yiyeceklerle karıştırılarak tüketilebilir. ÖrneÇin kıymalı veya yumurtalı ıspanak gibi. Doç.Dr. Ergün'ün verdiÇi bilgiler gösteriyor ki, sporda başarının birinci şartı saÇlıklı olmaktır. YoÇun rekabette zorlukları aşmanın en önemli şartı hem fiziksel, hem de psikolojik olarak hazır olmatır. Gerekli tüm koşullar mevcutsa engelleri aşmak hiç de zor deÇil. Yeni yılda tüm sporculara saÇlıklı ve başarılı mücadele diliyorum. ege@milliyet.com.tr Günlük beslenmede demir alımını artırmanın yolları