Gulam Sistemi Nedir? Selçuklularda Gulam Sistemi Nasıl Uygulanmıştır?
09.02.2021 - 15:26 | Son Güncellenme:
Arapçadan dilimize geçmiş olan gulam kelimesi, delikanlı ve genç çocuk demektir. Aynı adı taşıyan sisteminin uygulanması ile birlikte bu kelime daha çok köle manasında kullanılmaya başlanmıştır. Gulam sistemi birçok Türk ve Arap devleti tarafından uygulanmıştır. Osmanlı Devleti ise bu sistemi örnek olarak pençik ve devşirme sistemini hayata geçirmiştir. Gulam sistemi nedir ve Selçuklularda gulam sistemi nasıl uygulanmıştır? Merak edilen tüm soruların yanıtlarını derledik.
750 yılında kurulan Abbasi Devleti, gulam sistemini ilk uygulayan devlettir. Daha sonra başta Selçuklular olmak üzere birçok devlet, bazı değişikliklere giderek aynı sistemi uygulamaya devam etmiştir.
Gulam Sistemi Nedir?
Savaş esiri olarak alınan askerlerin sarayda ve orduda görev almak üzere yetiştirilmesine gulam sistemi adı verilir. Bu sistemde en çok dikkat edilen konulardan biri, kölelerin İslam ahlakına, Türk örf ve adetlerine uygun bir şekilde yetiştirilmesi olmuştur.
Gulam sistemi, Osmanlı Devletinde 500 yıl boyunca uygulanan pençik sistemiyle benzerlik taşır. Esirler önce Müslüman olur ve İslam'ı öğrenir. Belli bir yaşa geldikten sonra görevlerine göre eğitilirler. Bu sistemin temel amacı devletin asker ihtiyacını karşılamaktır. Gulam sistemi, aynı zamanda İslam'ın yayılmasında da etkili olmuştur.
Abbasiler ve Büyük Selçuklu Devleti dışında Eyyübiler ve Safeviler tarafından uygulanan bir sistemdir.
Selçuklularda Gulam Sistemi Nasıl Uygulanmıştır?
Gulam sistemiyle devşirilen kişiler sadece sarayda değil orduda ve yönetimde de yer alabiliyordu. Fakat Büyük Selçuklu Devletinde gulamların genellikle idarede yer almasına izin verilmemiştir. Bunda Siyasetname adlı eseriyle bilinen ve uzun süre vezirlik yapan Nizamülmülk'ün payı büyüktür.
Nizamülmülk'e göre, devlet kademesinde ve yönetimde sadece işinin ehli kişiler yer almalıydı.
Bunun dışında diğer devletlerde olduğu gibi Büyük Selçuklu Devletinde de hiçbir köle zorlanmamış, sadece gönüllü olanlara görev verilmiştir. .
