Puan mı daha önemli, başarı sırası mı?

Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında devlet okulları için tercihler, önceki gün başladı, 29 Temmuz’da sona erecek. Yabancı kolejler başta olmak üzere sınavla alan okullarda ise kayıtlar 17 Temmuz’da başladı, onlarda da son tarih 29 Temmuz.

Bu yıl, yerleştirme sisteminde büyük bir değişiklik yok. Ancak öğrenci, kontenjan, tercih hakkı ve ilk kez hazırlık sınıfı açan okulların sayılarında artışlar yaşandı. Geçen yıl öğrenci sayısı 1.2 milyondu; 2012’de başlatılan 4+4+4 eğitim sistemi kapsamında 60-66 aylıkken okula başlayanlar nedeniyle bu yıl yaklaşık 1 milyon 800 bine ulaştı. Öğrenci sayısı yüzde 50 artarken MEB, sınavla alan okulların sayısını da 139 bin 660’tan 213 bin 128’e çıkardı, kontenjanlar yaklaşık yüzde 53 arttı.

Liseye geçecek tüm öğrenciler dikkate alındığında yaklaşık yüzde 10-12’sinin sınavla alan okullara yerleşebileceği görülüyor. Bu yıl sınava 1 milyon 472 bin 303 öğrenci girdi, toplam kontenjan 213 bin 128. Bu durumda sınava girenlerin yüzde 15’i tercihlerinden birine girebilecek. Anadolu, fen ve sosyal bilimler gibi liselerden birine girmek isteyenlerin şansı ise yüzde 10’un altına düşüyor. 

En az artış Fen’de

MEB’in paylaştığı bilgilere göre bu yıl her ilde sınavla öğrenci alan en az 1 Anadolu lisesi olacak. Kontenjanlardaki artış dikkate alındığında, en yüksek oranın yüzde 69.8 ile Anadolu liselerinde olduğu görülüyor. Geçen yıl bu okulların kontenjanı 42 bin 100’dü, bu yıl 71 bin 494’e yükseldi. Meslek liselerinde kontenjanlar 24 bin 30’dan 40 bin 70’e yükseldi, yüzde 66.7 artış yaşandı. Anadolu imam hatip liselerinde yüzde 46,6’lık artışla kontenjanlar 28 bin 650’den 42 bin 8’e çıktı. Sosyal bilimler liselerinde yüzde 36,3’lük artışla 9 bin 420’den 12 bin 846’ya, fen liselerinde ise yüzde 35’lik artışla 34 bin 590’dan 46 bin 710’a yükseldi.

MEB, sınavla alan okulların kontenjanlarını açıkladı ancak yerel yerleştirmeyle alacak okullarla ilgili net bir bilgi paylaşmadı. O nedenle sınavla alan okullara giremeyecek olan yaklaşık 1.5 milyon öğrencinin yerel yerleştirmedeki şansı bilinmiyor. Geçen yıl 1 milyon 141 bin 318 kontenjan vardı. MEB’den önceki aylarda yapılan açıklamalarda artan öğrenci sayısına çözüm bulmak için tüm lise türlerinde sınıf kontenjanlarının en üst düzeye çekildiği, atıl durumdaki atölyeler gibi alanların dersliğe çevrildiği, bazı okullarda da ikili eğitime geçileceği kaydedilmişti. Ancak toplam kontenjan sayısı bilinmiyor. 

Son 4’ü garanti olsun

Merkezi yerleştirmede tercih sayısı 5’ten 10’a yükseltildi bu da öğrencilere daha geniş puan aralığından tercih şansı tanıyor. İstanbul Teknik Üniversitesi ETA Vakfı Doğa Koleji Ortaokul Rehberlik Bölüm Başkanı Gülşen Aksu, tercih sıralamasında öğrencinin ilk 3’e hayal ettiği, en çok istediği okulları yazmasını, sonraki 3 tercihinde başarı sırasına daha yakın, girmesi muhtemel okullara yer vermesini, kalan son 4 tercihe de garanti gelebilecek okulların yazılmasını öneriyor.

Geçen yıl sınava 1 milyon 29 bin 555 öğrenci girdi. Bu yıl ise sayı 1 milyon 472 bin 88. Aksu öğrenci sayısı arttığı için yüzdelik dilimlerin yanıltıcı olabileceğini söylüyor bu nedenle bu yıl Türkiye başarı sıralamasına göre tercih yapılmasının daha doğru olduğu görüşünde.

MEB, okulların sadece yüzdelik dilimini açıkladı, başarı sırasını yayınlamadı. Öğrencilerin sınav sonuç belgelerinde de puanları ile yüzdelik dilimleri bulunuyor. Hem okulların hem de öğrencilerin başarı sırasıyla ilgili bilgi yok. Oysa her yıl sınava giren öğrenci sayısına göre değiştiği için tercihlerde başarı sırası en doğru kriter. Bu nedenle tercih yaparken uzmanlardan destek almak gerekiyor ancak böyle bir imkânı bulunmayanlar için basit bir formül var.

Bu yıl sınava giren öğrenci sayısına göre her yüzdelik dilime 14 bin 720 öğrenci düşüyor. Öğrenci kendi yüzdelik dilimiyle bu rakamı çarpınca Türkiye sıralamasını bulabiliyor. Örneğin yüzde 0.10’luk bir dilimdeki öğrencinin başarı sırası 1472. Yüzde 2’lik dilimdeki bir okul da 29440. sıradaki öğrenciyi almış oluyor. O nedenle tercihlerde başarı sırasının dikkate alınması daha sağlıklı. Yüzdelik dilimle tercih yaparken ise kendi yüzdelik diliminin altındaki okulları tercih etmek gerekiyor. Örneğin yüzde 3.6’lık dilimdeki bir öğrenci bu yıl yaklaşık yüzde 4.8’lik bir dilime denk geliyor.

İlk kez alacaklar

Bu yıl yabancı dilde eğitim veren okul sayılarında artış var. Beşiktaş, Çemberlitaş (İngilizce ve Almanca), Beşiktaş Sakıp Sabancı, Burak Bora (Fransızca ve İngilizce), Hacı Sabancı Anadolu liseleri, bu yıl ilk kez hazırlık sınıfı açan okullar arasında yer aldığı görülüyor.

Bu okullar ile bu yıl ilk kez öğrenci alacak okulların yüzdelik dilim kısmında (**) işareti bulunuyor. Okulların yüzdelik dilimi belli değil ancak benzer okullarla yaklaşık yüzdelik diliminden öğrenci alacakları tahmin ediliyor.

ÖNCE YEREL YERLEŞTİRME

Liselere yerleştirme sistemi birkaç adımdan oluşuyor. Burada dikkat edilmesi gereken genel kurallar şöyle:

- Tüm öğrenciler öncelikle yerel yerleştirmeyle alan okullar arasından tercih yapacak. Aksi takdirde, merkezi sınavla öğrenci alan okulların tercih ekranı açılmayacak.

- Yerel yerleştirmede ilk 3 okulu kayıt alanından seçmek kaydıyla öğrenciler en fazla 5 okul tercih edebilecek. Aynı okul türünden en fazla 3 okul seçilebilecek.

- Yerel yerleştirmeler ikamet adresleri, okul başarı puanları, devam-devamsızlık gibi kriterler göz önünde tutularak yapılacak.

- Merkezi yerleştirmede öğrencilerin 10 tercih hakkı var. Farklı lise türleri arasından karışık tercih yapılabilecek.

- Sınavla öğrenci alan okullara yerleştirmeler tercihler doğrultusunda merkezi sınav puanı üstünlüğüne göre yapılacak. Puan eşitliği durumunda sırasıyla Okul Başarı Puanı üstünlüğüne, sırasıyla 8, 7 ve 6. sınıflardaki Yılsonu Başarı Puanı üstünlüğüne, 8’inci sınıfta özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığına, tercih önceliğine ve öğrencinin doğum tarihine göre yaşı küçük olana bakılacak.

- Özel okullara kesin kayıt yaptıranlar, devlet liseleri için tercih yapamayacaklar.

- Sonuçlar 10 Ağustos’ta açıklanacak. Ardından iki dönem halinde nakiller başlayacak.

ÖZEL OKULLARDA KAYITLAR SÜRÜYOR

Özel okullarda 1. Kayıt Dönemi’nde asil liste için kesin kayıtlar tamamlandı. Yedek Liste için kesin kayıtlar bugün akşam saat 17.00’ye kadar yapılabilecek. Bu kayıtlar tamamlandıktan sonra özel okullar boş kalan kontenjanları ve taban puanlarını sitelerinden açıklayacaklar.

Özel okullarda 2. Ön Kayıt Dönemi ise yarın başlayacak. 24 Temmuz’da 2. Kesin / Yedek Kayıt Dönemi’ne girilecek, 3 dönem halinde yapılacak serbest kayıtlar da 27-28-29 Temmuz tarihlerinde gerçekleştirilecek. Özel okulların taban puanları ve toplam kontenjanları şöyle: