Ya iki metre ya da maske

Üniversite adaylarının katılacağı Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) ile Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında düzenlenecek ortak sınavlara katılacak öğrenciler, maskeyle sınav nasıl olacak kaygısı yaşıyorlardı. Havalar ısındığı için nefes almalarının zorlaşacağını, bu nedenle sınavda konsantrasyonlarının bozulacağını, özellikle gözlük kullananlar, maskeyle takıldığında gözlük camının buğulanması sorunu yaşayacaklarını söylüyorlardı.  

Öğrencileri rahatlatan haber Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’dan geldi. Sınava girerken öğrencilerin maske takacaklarını ama kurallar çerçevesinde, sınavda çıkarabileceklerini duyuran Koca, şu bilgileri verdi:

“Öğrencilerimizle ilgili bu konu Bilim Kurulu’nda birkaç defa görüşüldü. Konuyla ilgili bir rehber de yayınlanmış olacak. Şimdiden şunu söyleyebilirim; bütün öğrencilerimizin maskeyle sırasına oturması istenecek. Yani herkesin maskesiyle imtihana gireceği sıraya oturması sağlanacak ve mesafe korunabiliyorsa bizim belirttiğimiz, rehberde belirtilen mesafeler anlamında söylüyorum. Mesafe korunabilir bir sınıfsa o durumda maskesini çıkarmasını Bilim Kurulu öneriyor. Yani özellikle maskeli olacak, fakat imtihan anında bu maskenin devam etmesi gerekmiyor, maske çıkarılabilir.”

Detaylar, rehberle birlikte netlik kazanacak ama Bakan Koca’nın açıklamasıyla maskeyle sınav olmak istemeyen bir grup öğrenci sevindi. Bir grup ise “Ya sınava girenlerden biri koronavirüs hastasıysa ne olacak?” kaygısı yaşamaya başladı. Aslında iki gruptaki öğrenciler de haklı.

Peki, sınavda maskenin çıkarılması doğru mu? Bu durumda örneğin belirti göstermeyen ancak virüs taşıyan bir öğrencinin hapşırması durumunda, diğer öğrencilere bulaştırma riski yok mu?

Bu soruları uzmanlara yönelttik. İşte cevaplar:

‘Havada asılı kalmıyor’

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Enfeksiyon ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bahadır Ceylan: “Koronavirüsün bulaşması için en az 1-2 metre mesafe içinde ve en az 15 dakika yakın temas gerekiyor. Hapşırma sırasında havaya yayılan 5 microndan büyük damlacıklar virüs içeriyor ve bu damlacıklar en fazla 2 metre yol aldıktan sonra yere düşüyor. Virüs damlacık olmadan tek başına havada asılı kalamıyor. Sınavlar en az bir saat sürdüğü için bulaşma açısından büyük risk yaratıyor ancak sınav sırasında birbirine 2 metreden yakın olan iki insan da maske takarsa bulaşma engelleniyor. Aradaki uzaklık 2 metreden çoksa maskeye gerek yok. Sınav sırasında masa gibi yüzeylere temas eden elimiz yüzeydeki virüslerle bulaşma olabilir. Eğer elimizi antiseptikle temizlemeden göz veya ağzımıza götürürsek de enfekte olabiliyoruz.”

‘Salon sayısı artmalı’

Medical Park İzmir Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Gülfem Terek Ece: “Koronavirüsle mücadelede artık kontrollü sosyal hayat dönemindeyiz. Bu dönemde tüm toplumu ilgilendiren en önemli olaylardan biri şüphesiz ki lise ve üniversitelere giriş sınavları. Bu sınavlar yapılırken alınması gereken birçok önlem var. Sınava giriş çıkışlar sosyal mesafe kurallarına uyularak yapılmalı. Maske mutlaka takılmalı. Maskesiz hiç kimse sınav organizasyonunda yer almamalı. Girişlerde ateş kontrolü yapılmalı.

Sınav salonu sayıları mutlaka artırılmalı. Her salonda sınava girecek öğrenci sayısı salon büyüklüklerine göre hesaplanarak belirlenmeli. Sınav salonları ve ortak alanlar öncesinde dezenfekte edilmeli. Ben sınav esnasında da maske takılmasına devam edilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Her ne kadar sınava giren öğrenciler, genç popülasyon da olsa bu yaş grubunda olup da otoimmun hastalığı, romatizmal hastalığı, diyabet, kronik böbrek yetmezliği gibi hastalıkları olan, kanser tanısı alan; immunsupresif ilaç kullanan öğrencilerimiz var. Bu öğrenciler de düşünülerek planlama yapılmalıdır.”

Öğrenciler ikiye ayrıldı

Sınavda, yeterli sosyal mesafenin sağlanması durumunda, maskenin çıkarılması kararı sonrası, öğrenci ve velilerden farklı tepkiler geldi. Kararı doğru bulanlar da var, bunu büyük risk olarak görenler de. Sosyal medyadan paylaşılan görüşlerden bazıları şöyle:

- 180 dakika maskeyle soru çözmek çok sıkıntılı. Bir de gözlük kullananların işi daha da zor; buğulanıyor gözlükler.

- Her senaryonun düşünülmesi gerekir ve tedbir alınmalı. Hasta adaylar sınava girmese daha iyi olur. Hayatta en önemli şey sağlık.

- Öksürüğü olanlar için tek kişilik ortamlar ayarlanmalı. Diğer çocukların da sınavı olumsuz etkilenmez böylece. Görevli bulmada da sıkıntı var, o da ayrı mesele.

- Korona belirtisi olan aday neden sınava girsin? Sağlık, her şeyden önemli, bir yıl sonra girsin.

- Okullarda yedek sınıf ayrılabilir. Heyet raporlu olanlara tuvalet vb. önlem alınabilir. Sınav günü hastanede tedavi görenler için 1 ay sonra telafi ek sınav yapılabilir. Ancak bu durum suistimale açık olmamalı.

- Sınav yeri/adres değişikliğine imkân tanınmalı. Normalde okulunun bulunduğu yerde sınava girecekken ailesinin yanına gidenler de dönüş yapacağından risk oluşturacak.

- Zor durumdayız. Kimse açıklama yapmıyor. Sınava mı çalışalım sesimizi duyurmaya mı?