27.04.2021 - 03:59 | Son Güncellenme:
Dilimizde birçok öğrenilmesi gereken birçok konu bulunmaktadır. Her ne kadar dilimize hakimmiş gibi görünsek te aslında bilmediğimiz onlarca konu ve detay bulunmaktadır. Özellikle Türkçenin dilbilgisi alanı birbirleriyle karıştırılabilecek konuları bünyesinde barındırır.
Türkçe ile ilgili tüm konuşları doğru öğrenmeli ve öğrenilenleri dilimize doğru bir şekilde yansıtmalıyız. Bu bağlamda cümlenin ögeleri konusu içerisinde bulunan yer tamlayıcısını da bilmek durumundayız. Dilimizde yer tamlayıcısı “Dolaylı tümleç” olarak ta bilinmektedir. Yer tamlayıcısı Türkçenin “Cümlenin ögeleri” konusunun alt başlığından bir tanesidir ve dilbilgisi alanının en önemli konuları içerisindedir.
Yer Tamlayıcısı Nedir, Nasıl Bulunur?
Türkçede herhangi bir cümleyi ögelerine ayırabilmek için ilk olarak cümlenin yüklemi bulunmalıdır. Bulunan yükleme çeşitli sorular sorularak alınan cevaplara göre cümlenin diğer ögeleri de bulunabilir. Yer tamlayıcısı yani dolaylı tümleç te bu ögelerden birisidir. Dolaylı tümleç isim soylu kelimelerdir. Yüklemi yaklaşma, yer, yön, yönelme, ayrılma, bulunma ve uzaklaşma bakımlarından tamlayan ögeye yer tamlayıcısı denir.
Yer tamlayıcısını cümle içerisinde bulabilmek için yükleme “Neye, nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, neden” soruları sorulur ve bu soruların cevabı bize yer tamlayıcısı ögesini buldurur. Cümle içerisinde bazı durumlarda zarf tümleci ile karıştırılabilir ancak yükleme doğru sorular sorulur ve yüklemin ekleri doğru bir şekilde analiz edilirse bulunabilmesi oldukça kolay bir ögedir. Yer tamlayıcısı isim soylu yüklemlere -a, -e, -da, -de, -ta, -te, -dan, -den, -tan, -ten ekleriyle bağlanır.
Örnek Cümleler Nelerdir?
Bu soruyu öğretmenime soralım (-e Kime?)
Herkes uzunca bir süre kediye baktı (-e Kime?)
Kuruma dilekçe verdim. (-a Nereye?)
Babamdan harçlık istedim. (-dan Kimden?)
Ormandan koşarak uzaklaştım. (-dan Kimden?)
Bende aynısı var. (-de Kimde?)
Sularda binlerce canlı türü yaşar. (-da Nerede?)
Haftaya tatile çıkacağım. (Ne zaman?)
Her sonbahar hüzün çöker yüreğime (Ne zaman?)
Cebimden bir onluk çıkardım. (Nereden?)
Kütüphaneden aldığım bir kitap. (Nereden?)
Bu soruyu ona sormaktan çekindim. (Kime?)
Sende önemli bir şeyler var. (Kimde?)
Gençlerden çok ümitliyim. (Kimden?)
Bu sorunlar yüzünden seni kaybettim. (Neden?)