10 milyar $’lık ev satın alacaklar

DUYGU ERDOĞAN - Türkiye’de 2021 Eylül ayı konut satış verileri, hem yerli hem de yabancı alıcı için yeni rekor seviyeleri getirdi. Buna göre yabancılara yapılan konut satışları aylık bazda yeni bir tarihi seviyeye taşındı. Yabancılara yapılan konut satışları eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25.8 artarak 6 bin 630 oldu. Toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4.5 olarak görüldü.

Bu rekor daha önce 2018 Ekim ayında 6 bin 276 olarak gerçekleşmişti. Yabancılara yapılan ortalama satışlar ise 3-4 bin bandında bulunuyor. Yıllık bazda yabancıya en yüksek konut satışı ise 2019 yılında 45 bin 483 olarak gerçekleştirilmişti. 2021 ilk 9 ayında yabancılara 37 bin 479 adet konut satışı yapıldı. Bu durumda 2021 yılının kalan 3 aylık dönemiyle birlikte yabancılara yapılan konut satışında yıllık yeni bir rekor garantilenmiş oldu. 2021’de yabancıya yapılması muhtemel 50 bin adetlik satış, 10 milyar dolar döviz girdisi olarak yorumlanıyor. Ülke uyruklarına göre en çok İranlılar konut alırken, onu Irak ve Rusya takip etti. Almanya dördüncü sıraya yerleşirken; Amerika, İngiltere, Çin, Filistin, Mısır, Ürdün, İsveç gibi çok çeşitli ülkelerden alımlar yapıldığı görüldü.

Alımların temelinde; vatandaşlık kazanımı, yazlık bölgelerde yatırım tercihi, merkezi konumuyla Türkiye’de gelişime açık gayrimenkul sektöründen artan beklentiler olduğu ifade ediliyor.

İkinci el etkisi

Diğer yandan yerli alıcılar tarafında ise tüm eylül ayları içinde en yüksek satış yapılan eylül ayı yaşandı. Türkiye İstatistik Kurumu, eylül ayına ilişkin konut satış istatistiklerine göre, Türkiye genelinde konut satışları eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.6 artarak 147 bin 143 oldu. Bu dönemde konut satışlarını, ikinci el alımların desteklediği görüldü. Buna göre, ikinci el konut satışları eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.2 artış göstererek 103 bin 176 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 70’i aştı.

‘Teşvik edilmeli’

Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı, eylülde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.3 artarak 43 bin 967 olsa da, toplam konut satışları içindeki payı yüzde 30 seviyesinin altına inerek endişe oluşturuyor. İlk dokuz aydaki toplam satışların 287 bin 156 adedi birinci el yani sıfır yapılan konutlarda, 661 bin 982 adedi ise ikinci el konutlardan meydana geldi. İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, birinci el konut satışlarının, ilk dokuz aylık dönem itibarıyla incelendiğinde son 8 yılda (2013 - 2021 döneminde) yaklaşık yüzde 84 gerileyerek 529 bin 129 adetten, 287 bin 156 adet seviyesine indiğini söyledi. Durbakayım, “Birinci satışlarındaki çöküşün iki ana sebebi olduğunu söyleyebiliriz. Arsa, demir, çimento gibi inşaat maliyetlerindeki astronomik artışların konut fiyatlarına yansıması ve erişilebilir olmaktan uzaklaştırması ilk önemli sebep olarak karşımıza çıkıyor. Diğer taraftan giderek artan konut kredi faizlerinin orta gelir grubunun 5 veya 10 yıl gibi uzun sürelerde katlanabileceği faiz yükünü taşınamaz hale getirmesidir. Sonuç olarak yıllardır Türkiye ekonomisinin dinamosu olarak tanımlanan inşaat sektörünün tekrar işlevini yapabilmesi için acil olarak birinci el konut satışlarını teşvik edici önlemlerin alınmasının gerekli ve şart olduğunu düşünüyoruz” dedi.