100 milyon ‘ölmez ağacı’ daha lazım

Yırca’da 6 bin ağacın termik santral inşaatı için kesilmesiyle gündeme gelen zeytin ağacı tartışmaları sürerken, uzmanlar, mevcut ağaçların korunması bir yana, milyonlarca yeni zeytin ağacına ihtiyaç olduğuna dikkat çekti. Uzmanlar, 2023’te 500 bin tonlara ulaşan üretime ulaşarak zeytinyağında İspanya’nın ardından dünya ikinciliğinin hedeflendiğini hatırlatırken, bunun için ağaç varlığının artırılarak, üretimin teşvik edilmesi gerektiğini savunuyor. Yani kabaca 100 milyon daha “ölmez ağacı” dikilmeli.

‘Ürün kalitesi artmalı’
Türkiye, bir yandan kesilen ağaçları tartışırken diğer yandan da kuraklık ve aşırı yağışlar gibi etkenlerle rekoltenin düşük çıkmasından endişe ediyor. 2013-2014 döneminin zeytinde “yok yılı” olarak geçtiğini hatırlatan üreticiler, 2014-2015 döneminde ise 190 bin tonluk zeytinyağı rekoltesinin tutturulamayabileceğini düşünüyor.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Ümmühan Tibet, “Türkiye, petrolden sonra en büyük harcamayı bitkisel yağlarda yapıyor. Çünkü ürettiğimiz yağ, tüketimi karşılamıyor” dedi. Tibet, hedefin, yağ açığının zeytinyağıyla karşılamak olması gerektiğini belirtiyor.
Ülkemizde zeytinyağı tüketiminin kişi başına 5 litreye ulaştığı vurgulayan Tibet, bunun 35 litreye çıkarılması hedefinin bulunduğuna dikkat çekiyor. Zeytin üretimindeki teşviklerle ülkenin daha çok Gemlik zeytini üzerinde yoğunlaştığına belirten Tibet, zeytinyağında primin 75 kuruştan
1 TL’ye çıkarılması, desteklerin tek kalem altında birleştirilmesi, verimi düşen ağaçların rehabilitasyonu gibi taleplerinin bulunduğunu söyledi.

Zeytinde 2, yağında 4’üncüyüz
Türkiye’de 167 milyon zeytin ağacı bulunuyor. Bunların 142 milyonunu zeytin veren ağaçlar oluştururken, geri kalanlarsa henüz ürün vermeye başlamadı. Bu yıl tahmini olarak 1 milyon 350 bin ton zeytin tanesi olacak. Bunun 440 bini sofralık zeytin, geri kalanı ise yağı çıkarılacak zeytin olarak ayrılacak. Bu da, yaklaşık 190 bin tonluk zeytinyağı üretimi anlamına geliyor. 2013 yılı verilerine göre Avrupa Birliği ülkeleri İspanya, İtalya ve Yunanistan, yıl içinde 2 milyon 216 bin ton zeytinyağı üretti. Zeytinyağı üretiminde dördüncü sırada olan Türkiye ise 180 bin tonda kaldı.
Yine AB ülkelerinde sofralık zeytin üretimi toplamı 698 bin ton olarak gerçekleşirken, İspanya’dan sonra ikinci sırada olan Türkiye’nin üretimi ise 430 bin ton oldu. 2023 yılında 500 bin tonluk zeytinyağı üretimiyle İspanya’dan sonra dünyada ikinci sıraya yükselmek isteyen Türkiye’nin, zeytin ve zeytinyağı ihracatındaki sektör büyüklüğü hedrefiyse 3.8 milyar dolar.

‘Potansiyeli kullanmalı’
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan Renklidağ, Tarım Bakanlığı’nın desteğiyle zeytin ağacı sayısının 170 milyona çıkarıldığını, 2023 hedeflerine ulaşmak için 100 milyon daha ağaca ihtiyaç olduğunu söylüyor. İri taneli zeytin veren ağaç dikimine yönelmek gerektiğini söyleyen Renklidağ, “Türkiye zeytin için uygun bir coğrafya ve bu potansiyel kullanılmalı” diyor.
Zeytin İskelesi Genel Müdürü Fatih Cenikli de, mevcut ağaç varlığının iki katına çıkarılması halinde, yurt içi tüketim ve ihracat hedeflerinde Türkiye’nin ilk sırayı kolay kolay kaptırmayacağı görüşünde. Cenikli, “Zeytinde sektör büyüklüğü 600 milyon, zeytinyağında ise 900 milyon dolar. 3.8 milyar dolarlık 2023 yılı ihracat hedefi için daha yolumuz var. Ayrıca ağaç başına verimlilikte gerideyiz. Ağaç başına 9-10 kiloluk bir tahmin var. Oysa 30 kilo da olabilir” vurgusunu yapıyor.