20 milyar $’lık imza

Türkiye ile 1 Ocak 2021 itibarıyla AB’den ayrılacak olan İngiltere’nin başını çektiği Birleşik Krallık arasında, serbest ticaret anlaşması (STA) imzalandı.

Türkiye ile Birleşik Krallık STA, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Bakanı Liz Truss’ın videokonferans töreniyle imzalandı.

Kapsam genişliyor

Düzenlemeyle iki ülke arasında sanayi ürünlerinde karşılıklı olarak vergiler sıfırlanırken, tarımda AB döneminde uygulanan karşılıklı kotalar da sürdürülecek. Bakan Pekcan, STA ile ticaret hacminde salgın sonrası ilk hedeflerinin 20 milyar dolara ulaşmak olduğunu bildirdi.

Pekcan, Türkiye’nin 25 yıllık Gümrük Birliği geçmişi olduğunu, Ocak 2020 itibarıyla Brexit’le İngiltere’nin Gümrük Birliği’nden ayrıldığını ve yıl sonuna kadar geçiş süreci tanındığını hatırlatarak, Türkiye’nin 1 Ocak 2021’de İngiltere ile Gümrük Birliği anlaşmasından gelen birlikteliğinin biteceğini anlattı.

Bu anlaşmayla iş insanlarının 25 yıllık haklarında kayıp olmamasına zemin hazırladıklarını belirten Bakan Ruhsar Pekcan, STA’da Gümrük Birliği anlaşmasında olmayan hizmetler sektörü, yatırımlar ve tarım ürünleriyle ilgili kapsam genişlemesine gideceklerini dile getirdi.

‘Yeni yıl hediyesi oldu’

Türkiye ile İngiltere arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması, iki ülke arasındaki yaklaşık 3 milyar dolar değerindeki ticaret hacmi oluşturan otomotiv sektörü tarafından sevindirici bir gelişme olarak karşılandı.

Türkiye otomotiv sanayisine yön veren 14 üyesiyle sektörün çatı kuruluşu olan Otomotiv Sanayii Derneği’nin (OSD) Başkanı Haydar Yenigün, şunları söyledi:

“Brexit, her iki ülkenin oto sanayisi açısından yıkıcı etkiler doğurabilecek süreçti. Otomotiv sektörü Birleşik Krallık ile Türkiye arasındaki ticaret hacminin yüzde 16’sını oluşturmakta. STA imzalanmasını çok büyük memnuniyetle karşıladık. Sektörümüz için adeta bir yeni yıl hediyesi oldu.”

‘En çok bizi etkilerdi’

Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Ayşem Sargın, İngiltere ile imzalanan serbest ticaret anlaşmasının, Gümrük Birliği’nden sonraki en önemli ticaret anlaşması olduğunu ifade etti.

İngiltere’nin, Almanya’nın ardından Türkiye’nin en büyük ikinci ihracat pazarı ve 2001’den bu yana ticaret fazlası verdiği bir ülke olduğunu hatırlatan Sargın, “Anlaşmasız Brexit halinde bundan en çok etkilenecek ülkelerden biri olarak Türkiye’nin İngiltere ile ikili dış ticaretinin 2.4 milyar dolara kadar olumsuz etkilenmesi riski ile karşı karşıyaydık. Ticaret Bakanlığımız İngiltere ile ticaret anlaşması sürecini AB ve İngiltere görüşmeleri ile eşzamanlı yürüterek çok büyük bir başarıya imza atmış oldu” dedi.

5 SORUDA TÜRKİYE VE İNGİLTERE ANLAŞMASI

1 İmzalanan bu anlaşma ne getiriyor?

STA ile Gümrük Birliği şartlarının korunması öngörülüyor. Düzenlemeyle sanayi ürünlerinde karşılıklı olarak vergiler sıfırlanırken, tarım ve işlenmiş tarımda AB ile karşılıklı kotalar ölçeklendirilerek STA’da sürdürülecek. İhracatçıların rekabetçi olduğu sektörlerde İngiltere’yle sorunsuz ticaret yapabilmelerini sağlaması öngörülen anlaşma, tüm sanayi ve tarım ürünlerini içeriyor.

Kuru meyve ve sert kabuklu meyveler başta olmak üzere gıda ürünlerinde AB’nin Türkiye’ye tanıdığı muafiyetler, STA ile devam edecek. İhracatçı tarafından fatura ya da başka bir belge üzerine yapılacak menşe beyanı ticarette yeterli olacak. Anlaşma kapsamının hizmetler, yatırımlar, ileri tarım tavizleri gibi alanları da içerecek şekilde yakın zamanda genişletilmesi üzerinde de mutabık kalındı.

2 Ne zaman yürürlüğe girecek?

STA’nın imzasını takiben, anlaşmanın yürürlüğe girişi için gerekli iç onay süreci başlatılacak. Söz konusu sürecin tamamlanmasına kadar geçecek sürede de karşılıklı ticari tavizler, 1 Ocak 2021’den itibaren uygulanacak.

3 Başka tarafları kapsayacak mı?

STA, Kuzey İrlanda’yı da kapsayacak. AB - İngiltere arasındaki düzenlemeler uyarınca, Kuzey İrlanda’ya doğrudan ihraç edilen ürünler için, AB’ye ihracat bakımından bir risk sınıflandırması yapılacak. AB’ye ihraç edilme riski taşıyan ürünlerde AB’nin uyguladığı vergiler ve AB mevzuatı, riskli olmayan ürünlerde ise Birleşik Krallık’ın uyguladığı vergiler ve mevzuat uygulanacak.

4 Anlaşma olmasaydı, ne olacaktı?

İngiltere ile anlaşma sağlanamasaydı, 2019 rakamlarıyla 10.7 milyar dolarlık sanayi ihracatının yüzde 67’si 1 Ocak 2021 itibarıyla vergiye tabi olacaktı. İngiltere’ye hazır giyim ihracatının tamamı, TV ihracatının yüzde 99’u, otomotiv ihracatının yüzde 98’i vergiye tabi hale gelecekti. Anlaşmasız senaryoda, Türkiye’nin otomotivde İngiltere’ye en fazla ihracat yaptığı kalemlerde gümrük vergisi yüzde 16’yı, hazır giyim ürünlerinde yüzde 12’yi bulacaktı.

Anlaşmayla, İngiltere’ye ihracatın yüzde 5’ini oluşturan tarım ürünleri ihracatının yüzde 91’ininden de vergi kesilmesinin önüne geçildi. Pekcan da konuyla ilgili “Anlaşma olmasaydı, Birleşik Krallık’a yaptığımız ihracatın yaklaşık yüzde 75’i vergi yükü ile karşı karşıya kalacak, yaklaşık 2.4 milyar dolara varan bir zararımız olacaktı” dedi.

5 İngiltere’nin dış ticaretteki önemi ne?

Birleşik Krallık’a geçen sene 11.2 milyar dolarlık ihracat yapılırken, bu ülkeden 5.6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Birleşik Krallık, Türkiye’nin ihracatında Almanya’nın ardından ikinci sırada yer aldı. Türkiye’nin İngiltere’ye ihracatında otomotiv, giyim, elektrikli cihazlar başı çekiyor. İngiltere’den ithalatta da makinalar ve demir çelik önemli yer tutuyor.