25 tercih hakkını iyi değerlendirin

Devlet liseleri için tercihlerini yapmaya bugün başlayan öğrenciler puanlarına göre en iyi okula girmek için yarışıyorlar. Öğrencilerin aralarında Anadolu, fen, sosyal, meslek ve imam hatip liselerinin bulunduğu okul türleri arasından 25 tercih hakkı bulunuyor. İyi bir liste hazırlanırsa öğrencinin puanına göre bir okula girmesi için 25 tercih yeterli. Ancak tüm öğrencilerin hayali, aralarında Galatasaray, İstanbul (Erkek), Kabataş, Atatürk Fen gibi liselerin yer aldığı gözde okullara ya da bulunduğu ilçedeki en iyi okula girmek. Ancak sınava giren adayların yaklaşık 50 bini bu okullara girebiliyor. Bu okullardan umudunu kesen öğrenciler ise puanını göz ardı ederek bulunduğu ilçedeki en iyi okulları tercih listesine alıyor. Ve hiçbir tercihine yerleşemeyerek açık liseye girmek zorunda kalıyor. Bu öğrenciler bulunduğu ilçelerdeki okullarda boş kontenjan kalırsa nakil başvurusunda bulunabiliyorlar. Boş kontenjanlar da genellikle meslek liselerinde kalıyor. Eğer öğrenci meslek lisesine de gitmek istemiyorsa ya açık lisede öğrenimine devam ediyor ya da puan kriteri gözetmeyen özel okullara kayıt oluyor.

Tercihleri bilinçli yapın
Peki, tercihleri nasıl yapmak gerekiyor? Uzmanlar, bu noktada alınan puanların yanı sıra çocuğun zekâsı, ilgisi ve yeteneği yönünde okul seçmenin doğru olduğu görüşünde. Bu konuda kısa vadeli düşünmemek gerekiyor. Öyle ki çocuğun üniversitede okumayı hedeflediği bölümler, kariyer yapmayı düşündüğü meslek gibi tüm kriterler dikkate alınmalı. Sayısal zekaya sahip ve ileride tıp, mühendislik gibi bölümleri tercih edecekse fen liseleri onun için en iyi tercih. Çocuk, üniversitede hukuk, kamu yönetimi gibi bölümleri okumayı tercih edecekse Anadolu liseleri en doğru adres. Üniversite okumak istemeyen öğrenciler de yönlerini meslek liselerine doğru çeviriyorlar.
Tercih listesi yaparken dikkat edilmesi gereken başka kriterler de var. MEB bu yıl da okulların geçen yılki taban puanları yerine Türkiye geneli yüzdelik dilimini açıkladı. Öğrenciler de kendi yüzdelik dilimine göre okulların yüzdelik dilimini ve kontenjanlarını dikkate alarak tercih yapacaklar. Açıkta kalmamak için 25 okulluk listede, kendi yüzdelik diliminin üstünde, yüzdelik dilimine eşit ve altında yer alan okullara dengeli bir şekilde yer vermek önemli. Burada 3-4 puan yukarısındaki ve aşağısındaki okulları yazdığınızda açıkta kalma ihtimali düşük olur. Bu noktada Eğitim Uzmanı Hatice Yılmaz, tercihlerde dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralıyor:
Öncelikle sonuçlarınızı, YEP ve yüzdelik diliminizi inceleyin. MEB’in yayınladığı okul türüne göre kontenjan tablolarından istediğinizi seçin.
Seçtiğiniz okul türlerinden girmeyi en çok istediğiniz okullar listesi oluşturun. Ön listenizde istediğiniz kadar okula yer verebilirsiniz. Bu listede seçtiğiniz okulların yanına okulun bir önceki yıla ait puanını ve yüzdelik dilimini yazın.
Listeyi okul türlerine göre değil, yüzdelik dilimine göre en yüksek puanlıdan en düşük puanlıya doğru sıralayın.
Tercih listenizde 25 okula yer verebileceksiniz. Sıralamada puanınıza veya yüzdelik diliminize denk okulu 20. tercihiniz olarak işaretleyin. Son 5 tercihinizi kendi puanınızdan başlayarak 10 puan kadar alta inecek şekilde seçin.
n 19. tercihinizden 1. tercihinize kadar olan okulları belirli puan aralıklarına dikkat ederek listenizi tamamlayın.
Her detayı inceleyin!
Tercih listesi hazırlarken istediğiniz okullara öncelik verin. Puanınız kapsamında en çok girmek istediğiniz okuldan en az tercih ettiğiniz okullara doğru sıralama yapın. Yüksek puanlı okulların üzerine düşük puanlı okulları yazıp ölü tercih yapmayın. Tercihlerde okul türlerine karışık bir şekilde yer verebilirsiniz ancak puan üstünlüğüne dikkat edin. Aksi takdirde puanınız yetse de üstteki düşük puanlı okula yerleşirsiniz.
İstediğiniz okullara girme ihtimaliniz düşük ve açık liseye gitme ihtimaliniz söz konusuysa son iki-üç tercihinizi örgün öğretimdeki okullar arasında mutlaka girebileceklerinizden yana kullanın. Böylece nakillerde okul değiştirmek için tekrar tercih yapma hakkınız olur.
Tercih listesi yaparken dikkat etmeniz gereken pek çok kriter var. Örneğin hedefiniz iyi bir üniversitede okumaksa o zaman okulun üniversite başarı oranını inceleyin. Hedefiniz yurtdışı ise okulun yurtdışı başarı oranına bakmak gerekiyor. Yabancı dil eğitimi en önemli kriterler arasında yer alıyor. Türkiye genelinde hazırlık eğitimi veren Anadolu lisesi sayısı ise sadece 11. Okulun eve yakınlığı da bir diğer önemli kriter. Oturduğunuz şehirden farklı bir şehirden tercih yapacaksanız, okulun pansiyonu olup olmadığını öğrenin. Tercihlerinizi kodlarken çok dikkatli olun. Çünkü yanlış kodlama sonucu istemediğiniz bir okula yerleştirilebilirsiniz. Tercih listenizi son kez gözden geçirdikten sonra bir okul müdürlüğüne mutlaka onaylatın. Aksi takdirde tercih yapmamış sayılacaksınız.
Yüzdelik dilimler düştü
Açı Etüt Eğitim Merkezi TEOG Danışmanı Gonca Özaksoy, bu yıl okulların yüzdelik dilimlerinin düşüş olabileceğini kaydediyor. Diğer yıllara oranla bu yıl ortak sınavda sorularının zor ve seçici olmasının öğrencilerin başarı sonuçlarını da etkilediğine dikkat çeken Özaksoy, örneğin Ankara genelinde okulların yüzdelik dilimlerinde az da olsa düşüş olduğunu gözlemlediklerini söylüyor. Geçen yıl aynı netleri yapan öğrencinin bu yıl yüzdelik diliminin daha başarılı olduğuna değinen Özaksoy, öğrencilerin tercih yaparken Türkiye geneli yüzdelik dilimlerinin üzerinde ve il geneli yüzdelik dilimlerinin altında yer alan okulları seçmesinin altını çiziyor.
Okullarla ilgili bilgiler e-Okul’da
Yerleştirme yapılacak okulların yüzdelik dilimleri ve tercihlere esas kontenjan tabloları http://e-okul.meb.gov.tr adresinde “2016 Yılı Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Uygulaması Tercih Listeleri” başlığı altında yer alıyor. Yayınlanan tablolarda ayrıca okulların öğretim süresi, yabancı dili, pansiyon durumu, öğretim süresi gibi bilgiler de bulunuyor. Aysel Bozan Yılmaz



Nakiller neden önemli?
Öğrenciler ve velilerin büyük çoğunluğu, ilk yerleştirmelerde listelerindeki bir okula yerleştikten sonra nakil dönemini hiç takip etmiyor. Oysa ki nakil dönemindeki yer değiştirmeler nedeniyle aralarında gözde okulların da bulunduğu pek çok okulda boş kontenjan kalabiliyor. Bu kontenjanları iyi takip edenler yerleştikleri okullardan daha üst sıralarda yer alan okullara girme şansı yakalayabiliyorlar. Üstelik bu yıl 9-15 Ağustos, 19-23 Ağustos ve 26-31 Ağustos olmak üzere üç dönemde yapılacak “Yerleştirmeye esas nakil dönemi”nde taban puan şartı aranmayacak ve öğrenciler YEP üstünlüğüne göre yerleşecekler. Bu durumda kimi öğrencilerin puanının üstündeki okullara girme şansı dahi bulunuyor.
Yıl boyu sürüyor
Devlet liselerinde nakillerin yıl boyu sürdüğünü de hatırlatmakta yarar var. Örneğin 14 Temmuz’da e-Okul’a girip “Sınavla öğrenci alan ortaöğretim kurumlarında NAKİL işlemleri boş kontenjan ve taban puan bilgileri”ni tıkladığımızda aralarında İstanbul (Erkek), Kabataş, Cağaloğlu, Çemberlitaş gibi gözde okulların da yer aldığı pek çok lisede boş kontenjana rastladık. Dün saat 15.00 itibariyle sitede ortaöğretim kurumları nakil işlemleri, 2016-2017 öğretim yılı geçiş çalışmaları nedeniyle kapatıldı. Site çalışmalar bittiğinde açılacak.
MEB’in TEOG kapsamında hazırladığı “Sıkça Sorulan Sorular” sunumunda nakil döneminde de öğrencilerin YEP üstünlüğüne göre yerleştirileceği bilgisi yer alıyor. Ancak e-Okul’da 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda nakilleri süren okulların altında “Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 38’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrasının iptali ve yürütmesinin durdurulmasına yönelik Danıştay Sekizinci Dairesi nezdinde E:214/9354 ve E:2014/10638 nolu açılan davalarda, 38’inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin yürütmesinin durdurulması yönünde karar verilmiştir. Bu nedenle tüm program türlerinde ve sınıf seviyelerinde boş kontenjan ve taban puana göre nakil işlemleri yapılmaya devam edilecektir” şeklinde bir uyarı bulunuyor.
Yani geçtiğimiz yıllarda yerleşen öğrenciler boş kontenjanı bulunan bu okullara nakil başvurusunda bulunduğunda bu taban puanları dikkate almaları gerekiyor. Nakil döneminde boş kontenjanı bulunan okullardan birkaç örnek yandaki tabloda yer alıyor. Farklı dil türlerinde eğitim veren okulların yanına hangi dil türü için boş kontenjan kaldığını yazdık. Hazırlık sınıfı bulunanlar yabancı dilde eğitim veren okullar, bu okullarda eğitim süresi 5 yıl. İstanbul’da yer alan hazırlık sınıfı ve 9. sınıfta boş kontenjanı bulunan Anadolu liselerin bazıları aynı tabloda yer alıyor.
Açık lise tuzağına sakın düşmeyin!
Devlet liselerine girişte 25 tercih hakkı var. Üniversite tercih sayısından bile daha çok.
Peki, 25 tercih yapacak kadar iyi lise var mı? Hem var, hem yok.
İstanbul gibi büyük kentlerde bile yazacak 25 lise bulamazken, ufak kentlerde ya da kırsalda öğrenci ne yapsın?
MEB, öyle bir sistem getirdi ki, yazdığı tercihlerden birine girmeyen öğrencinin kaydı direkt açık liseye yapılıyor!
Bir yandan temel eğitimi 12 yıla çıkarttık diye övünüyoruz öte yandan her yıl on binlerce öğrencinin örgün eğitim dışında kalmasına seyirci kalıyoruz.
Bir kez daha gördük ki, öğrenciler kimsenin umurunda değil.
İşte bu yüzden çocuklarınızın geleceğini ciddiye almak ve onlar için en doğru okulu bulmak zorundasınız.
İlle de fen ya da sosyal bilimler lisesi veya Anadolu lisesi ya da kolej demek yerine farklı alternatiflere de bakmak gerekir.
Örneğin meslek liselerine!
Pek çok üniversite mezunu işsiz gezerken, onlar üniversite mezunlarından hem çok daha kolay iş bulabiliyor hem de çok daha fazla para kazanabiliyor.
Yeter ki doğru mesleği seçin ve o alanda en iyisi olmak için çalışın…
Önceki hafta eğitimde dünyanın örnek ülkelerinden biri olan Güney Kore’yi ve eğitimini yakından inceledim.
Geldikleri son nokta ve yeni eğitim anlayışları, en iyi okul, en iyi meslek, en iyi kariyer değil, mutlu öğrenci, mutlu insan! Yani sizi ne mutlu ediyor ya da mutlu edecekse o hayalinizin peşine takılın gidin, gerisi gelecektir…
İzmir’de ücretsiz tercih danışmanlığı
Uğur Okulları Bornova ve Gaziemir kampüslerinde lise ve üniversite tercihi yapacak öğrenciler için uzman rehber öğretmenlerle tercih danışmanlığı hizmeti veriyor. TEOG için 25 Temmuz’a kadar devam eden tercih danışmanlığı hizmeti, üniversite yerleştirmeleri için 20-30 Temmuz tarihleri arasında verilecek. Danışmanlık hizmetinden tüm öğrenciler ücretsiz yararlanabiliyor.
Danışmanlık hizmetinde Uğur Okulları’nın her iki kampüsünden katılan 10 öğretmen, doğru lise ve üniversite tercihi için adaylara yol gösteriyor. Öğrenciler, TEOG puanına göre Uğur Okulları’ndan burs da alabilecekler. Tercihlerle ilgili bilgi veren Uğur Kariyer Merkezi Direktörü Nazik Kösegil, “Şu anda en önemli şey okul araştırması yapmak. Çünkü tercih süreci çok uzun bir süreç olmayacak. Velilerin ve öğrencilerin bu sürede doğru karar verebilmesi için en uygun okulu bulmaları ve buna göre de tercih listelerini oluşturmaları gerekecek” dedi. Kösegil, üniversite tercihlerinin de öğrencinin istek ve hedeflerine uygun şekilde yapılması gerektiğini kaydetti.
İstanbul Bilgi’den yeni programlar
İstanbul Bilgi Üniversitesi, Türkiye’deki kalifiye insan kaynağı ihtiyacına yönelik dokuz yeni program açtı. Sivil Havacılık Yüksekokulu bünyesinde açılan Havacılık Yönetimi programı, lisans düzeyinde eğitim verecek. Bu programla yer hizmetleri sektöründeki işletmelerin yönetiminde çalışabilecek profesyonellerin yetiştirilmesini hedefleyen Bilgi, Sivil Havacılık Ulaştırma İşletmeciliği ve Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri önlisans programlarındaki eğitim deneyimini yeni programına taşıyacak. Bilgi’nin yeni açtığı önlisans programları arasında ise Basım ve Yayın Teknolojileri, Bilgisayar Programcılığı, Bilgi Güvenliği Teknolojisi, İç Mekan Tasarımı, Marina ve Yat İşletmeciliği, Yapı Denetimi, Acil Durum ve Afet Yönetimi ile Sosyal Hizmetler programları yer alıyor. Bu programlar, 2016-2017 akademik yılında eğitime başlayacak.