AB önemli dış çıpa ama Norveç gibi girmeyebiliriz

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyelik hedefinin yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen değişmediğini ve önemli bir çıpa olduğunu, ancak üyelik kararının verilme aşamasında Norveç gibi birlik dışında kalmanın tercih edilebileceğini söyledi.
Forum İstanbul 2011 toplantısının açılışında konuşan Babacan, “Her zaman için Türkiye şu hataya düşebilir, ’Biz Türkiye’yiz, en büyük biziz, ekonomide şunu başardık, demokraside de tamam işte bizim kendimize özel şartlarımız var, daha fazlası sakıncalı olur’ diye bir hatanın içine düşebiliriz. ‘Bu yargı bizim için özel ve iyi yargıdır’ diye olduğumuz yerde saymaya, patinaj yapmaya başlayabiliriz” dedi. Bu alanlarda AB’nin çok önemli bir ölçüt olduğunu da vurgulayan Babacan, “AB hedefi, kim ne derse desin mutlaka orada sapa sağlam durması gereken hedef. Hedef diyorum, çünkü üyelik olur olmaz ayrı mesele... Bizim AB hedefine ulaşmak için yapacağımız reformlar bizim için önemli. Belki Norveç gibi oluruz, dışarda kalırız” diye konuştu.

Hâlâ öğreneceğimiz var
Ekonomi konusunda Türkiye’nin AB’den öğreneceği konuların azaldığını belirten Babacan, “Ancak demokrasi ve insan temel hak ve özgürlükleri gibi konularda AB standartlarından halen çok uzağız. AB bu gibi konularda bizim için halen çok önemli bir çıpa ve hedef” dedi. Babacan, AB çıpası olmadan bu konularda reform yapmanın ileride zorlaşacağını düşündüğünü de ekledi.
IMF yönetiminde AB’den AB’den 7 gelişmiş ülkeye ait koltuk sayısının 5’e indirileceğini de hatırlatan Babacan, “Bu konu Avrupa Konseyi’nde de onaylandı. Şimdi bu iki koltuktan biri için Türkiye olarak biz de mücadele ediyoruz” dedi.

‘Seçimden sonra önceliğimiz gri alanı olmayan net bir Anayasa’
Babacan, seçim sonrasında önceliklerinin mutabakat zeminine oturmuş, kısa, net ve gri alanları olmayan bir anayasa ile yargı reformu olduğunu söyledi.
Babacan, “Önceliğimiz isteyenin istediği gibi yorumlayamadığı bir anayasa. Diğer bir reform alanımız ise yargı. Maalesef bu alanda yeterli reformu yapamadık. Ciddi eleman açığımız var ve her eleman alma girişimimiz bizzat yargı tarafından engellendi” dedi. Reform alanlarından birisinin iş gücü piyasası ve çalışma yaşamı olduğunu ifade eden Babacan, haftalık ortalama çalışma süresinin 49 saat olduğunu belirterek, “Bu süreyi 45 saate indirebilirsek işsizlik üzerinde 3-4-5 puan etki yapabilir. Esnek çalışma üzerine çalışmalarımız var” dedi.

Cari açıkta eğitim kritik
Diğer bir önemli reform alanının ise eğitim olduğunu ifade eden Babacan, “Cari açığın önemli nedenlerinden birisi de eğitim. Eğitim seviyesinin yüksek olduğu ülkelerde katma değer üretiminin de daha yüksek olduğunu görüyoruz. Türkiye’de 25 yaş üstü nüfusun ortalama eğitim süresi 6.5 yıl, eski tabirle Orta 2’den terk” dedi.

Üye değil ama serbest ticaret ve serbest dolaşım yapabiliyor
Norveç hükümeti, 1963’te İngiltere ile aynı zamanda Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) üyelik başvurusu yaptı. Ülke, üyelik için müzakerelerini 1972’de tamamladı ve mecliste yapılan oylamada da üyelik kararı alındı. O zamanki hükümet üyeliği referanduma götürmeye karar verdi ve seçmenlerin yüzde 53.5’i sürpriz bir şekilde üyeliğe karşı çıkınca süreç durdu. Konuyu halk oyuna sunan Norveç İşçi Partisi ise hükümetten istifa etti.
Her ne kadar üyelik süreci askıya alınsa da Norveç, AET ile bir ticaret anlaşması imzaladı ve bu anlaşmanın sonucu olarak 1994’te Avrupa Ekonomik Bölgesi’ne katıldı. Aynı yıl, hükümet AET üyeliği için şansını bir kez daha denedi ancak sonuç yine olumsuz çıktı. Seçmenlerin yüzde 52.2’si hâlâ tam üyeliğe karşıydı. Zaten daha sonra da hiçbir Norveç hükümeti konuyu bir kez daha halk oyuna sunma teşebbüsünde bulunmadı.

Çoğunluk hâlâ karşı
Buna karşılık ülke, Avrupa Ekonomik Bölgesi üyesi olduğu için AB içinde serbest ticaret ve serbest dolaşım haklarına sahip oldu. Norveç, Schengen Anlaşması’na taraf yani Norveç vatandaşları tüm AB ülkelerine vizesiz, hatta kimlik kartlarını gösterirlerse pasaportsuz seyahat edebiliyor. Ayrıca ticarette de AB üyeleriyle aynı muameleyi görüyor.
Euro Bölgesi’nde yaşanan kamu borcu krizi, Norveçlilerin AB üyeliğine giderek daha da soğuk bakmasına neden oldu. Aftenposten gazetesinde 2010 yılında yayımlanan bir araştırmaya göre Norveçlilerin AB üyeliğine karşıtlığı 1993’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaşmış durumda.

Sefa sürenlerle cefa çekenler kapışıyor
Forum İstanbul’un ilk gününde ana tartışma konusu küresel kriz ve etkileriyle ilgili değerlendirmeler oldu. Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, konuşmacı olduğu oturumda, “Derin kriz yılına gelene kadar dünyada sefa yeterince paylaşılamadı. Şu anda cefa ile karşı karşıyayız ve büyük ekonomiler onu nereye yükleyeceğini tartışıyor” dedi.
Milliyet yazarı Osman Ulagay ise son krizle sefa süren ülkelerle cefa çeken ülkeler arasındaki rol değişiminin açığa çıktığına vurgu yaparak, “Gelişmekte olan ülkeleri düşündüğünüzde, çoğu cefa çekmeye alışmıştı. Ancak şartlar değişti. Artık taşınamaz borç oranları Batılı ülkelerde. Bu ülkeler refah seviyesini düşürecek yeni önlemler almak zorunda” dedi.