Arz etme bekle-gör dönemi

Fed’in 2013’te parasal sıkılaştırmaya gideceğini açıklamasıyla başlayan süreç, yatırımcıların risk iştahının azalmasına neden olurken gelişmekte olan ülke borsalarına ilgiyi düşürdü. Yatırımcının yeni adres olarak doları seçmesi, beraberinde hisse senetleri piyasasından çekilmeyi getirdi. Borsaya kote şirket sayısı azaldı.

Borsa İstanbul’da bunu daha net görmek mümkün. Yabancı sermayenin istekli yaklaşımını yitirmesi halka arzların azalmasına neden oldu. Halka arzlar dip seviyelere geldi. Firmalar, 2013’te halka arzlardan 721 milyon dolar kaynak temin ederken rakam 2016’da 12 milyon dolara indi.

Bu sürede 23 şirket borsaya açılırken birleşmeler dahil 19 şirket borsa kotundan çıktı. Aynı sürede şirketlerin piyasa değeri 39 milyar dolar azaldı. Fed’in hamleleri ile doların ülkesine yönelmesi gelişmekte olan ülkelerin sadece piyasa değerlerini değil aynı zamanda kaynak potansiyelini de daraltı.

Gelişmiş ülkelerdeki negatif faiz ortamı yeniden gelişmekte olan ülkelere para akışına imkan sağlasa da Türkiye bundan yeterince istifade edemedi. 15 Temmuz darbe girişimi, sınır bölgelerindeki hareketlilik, olağanüstü hal ilanı, Moody’s’in not düşürmesi, OHAL’in uzatılması, başkanlık tartışmaları, referandum ve seçimin gündeme gelmesi; Türkiye’nin para akışından yeterince faydalanamamasının nedenleri arasında yer almakta.

Koşullar giderek zorlaşıyor

Fed doları güçlendirme politikasını sürdürüyor. Bu da son çeyrekte dolardaki artışın devam etmesine imkan tanıyor. ABD’de başkanlık seçimleri sonrası aralıkta kesin gözüyle bakılan Fed’in faiz artıracağı beklentisi gelişmekte olan ülkeler için havanın daha da soğuması anlamına geliyor.

Türkiye’deki yabancı sermaye güvenli liman arayışını öne çıkarırken boşluğu yerli yatırımcı doldurmaya çalışıyor. Yerli yatırımcı ise ancak piyasayı çevirebiliyor. Yatırım fonlarındaki hisse oranı yüzde 4.18, Emeklilik fonlarında yüzde 12.20, yabancıdaki hisse ise 62.83.

Veriler halka arzlar için şartların elverişsizliği anlamına geliyor. Yabancı fonların halka arzlara ilgi göstermemesi borsaya gelmek isteyen firmaların çekimser davranmasına ve beklentilerini ötelemelerine neden oluyor. Gündemin yoğunluğu halka arz ve yatırımların önüne set çekecek nitelikte.

Hacimsiz çıkış

Borsa endeksi haftayı yüzde 1.6 oranındaki getiriyle 78.843’den tamamladı. Kısa vadeli göstergeler alım sinyali üretiyor. 77.650-78.000 kırılmadıkça güçlü seyir sürecektir. Bu durumda hedef 80.000 olacak. Ortalamaların altına kayılırsa 76.000 seviyesi test edilebilir.

Dolar çekim merkezi

Dolar son beş yıldaki getirisiyle yatırım araçları arasında önde koşarak çekim merkezi haline geldi. Borsada ayı piyasası sürerken dolar kurunda tam bir boğa piyasası oluştu. Son beş yılda borsanın yıllık getirisi yüzde 37’de kalırken dolar kuru yüzde 65.70 değer kazandı. Mevduat yatırımcısı ise aynı dönemde yüzde 52 kazandı. Altın yatırımcısının getirisi ise yüzde 27’de kaldı. Güçlü dolar, piyasadaki yabancı sermayenin yönelimini dışarıya çevirmesine yol açarken yatırımcıların da borsaya yönelimini zayıflattı.

Dolarda değerlenme sürecek

Dolar 3.11’li seviyelerin ardından 3.0510’lu seviyelere geriledi. Çin büyüme verisi ve TCMB’nin faiz indirimini pas geçmesi kuru gevşetti. Küresel konjonktür kurda geri çekilmeyi sınırladı. Kasımda ABD başkanlık seçimi sonrasında aralıkta Fed’in faiz artırma ihtimali gündeme gelecek. Türkiye’de referandum ve seçim düşük bir ihtimal değil. Bu yoğunluk Fitch’in notunu düşürmesine yol açabilir. Bu olasılıkta türbülans gündeme gelirken dolar yıl sonunda 3.20’li seviyeleri görebilir.

Bir ayda yüzde 10 kazanç?

Borsadaki hareketlere baktığımızda son bir ay içerisinde bir yıllık faizin üzerinde kazandıran hisseler olduğunu görüyoruz. Afyon Çimento, TAV Havalimanları, Eczacıbaşı İlaç, Good-Year, Pegasus ve Tüpraş son bir ay içerisinde yüzde 10’un üzerinde değer kazandı. BİST 100’de fiyatların dolar bazında yüzde 50 aşağıda olması nedeniyle hisse senetlerinde seçici fiyat hareketleri devam edecek.