Asgari ücretin formülü: Bir yumurta, 10 gram zeytin

Hacettepe Üniversitesi asgari ücretin formülünü belirledi. Asgari ücretle çalışanın günlük gıda tüketimini belirleyen formülde çalışana günde 10 gram zeytin, 1 yumurta, 20 gram şeker, 50 gram bakliyat tüketme hakkı veriliyor


Hacettepe Üniversitesi yılbaşında yürürlüğe giren 80 milyon 650 bin liralık asgari ücretin yüzde 36'sını oluşturan gıda tüketimi için beslenme formülünü çıkardı. Üniversite bir işçinin günlük ihtiyacı olan 3450 kaloriyi dikkate alarak belirlediği gıda formülünde günlük tüketimin kalıplarını şöyle belirlemiş: 10 gram zeytin, 1 yumurta, 20 gram şeker, 5 gram helva ile 50 gram bakliyat ve 100 gram et.
29 milyon lira eksik ödendiği gerekçesiyle Prof. Dr. Fehmi Üçışık tarafından Danıştay'a götürülecek olan asgari ücretin belirlenmesinde kullanılan gıda harcamaları formülü Milliyet tarafından ele geçirildi.
Buna göre Türkiye'de tek geliri 80 milyon liralık asgari ücret olan hane sayısı 5 milyon olarak belirlenirken, ortalama 4 kişiden oluşan asgari ücretli aile toplam 70 kalori değerindeki bir yumurtayı dörde bölerek yiyor.
Dört kişilik asgari ücretli bir ailede adam başına bir yumurta yenmesi halinde çalışan kişinin 280 kalorilik hakkı yok oluyor. Böylece asgari ücretli ya tek yumurtayı dörde bölerek yiyecek ya da kalori ihtiyacını karşılayacak 210 kalorilik süt grubu yiyeceklerinden ya da yazlık ve kışlık ana yiyeceklerden birisinden fedakarlık edecek.
400 gram ekmekle 1000 kalori elde eden işçi toplam kalori ihtiyacını 1400 gram ekmekle (7 adet) günlük kalori ihtiyacını karşılayabiliyor. 120 bin liradan günde yedi ekmeğe ayda 25 milyon lira ödeyen asgari ücretli yedi ekmekle 3450 kaloriye ulaşırken, toplam gelirinin yüzde 30'unu gıda için harcamış oluyor.
Üniversitenin tek çalışan için belirlediği tüketimi dört kişilik aileye bölündüğünde kişibaşına 2.5 gram zeytin, 5 gram şeker, 1.2 gram helva, 12.5 gram bakliyat ve 25 gram et düşüyor.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantıları beşer kişilik hükümet, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan 15 kişilik olarak yapılıyor. İşçi kesimi ücretin belirlenmesinde et ağırlıklı tüketim kalıplarını öne çıkarmaya çalışırken, işveren kesimi 3450 kalorilik tüketimi fiyatı ucuz kalorisi yüksek tahıl grubu ağırlıklı olarak belirlemeye çaba harcıyor. İşverenler, 100 gram etten elde edilecek 300 kaloriyi, 400 gram ekmeğin verdiği 1000 kaori ile karşılamaya çalışıyor. Böylece işverenler aynı miktar kaloriyi ekmek, makarna gibi fiyatı ucuz gıdalarla karşılamaya çalışıyor.

Günlük kalori ihtiyacı ekmekle dolduruluyor

Asgari ücretlinin günlük 3450 kalorilik ihtiyacı toplam 5 temel besin grubundan karşılanıyor. Bunlar et, süt, tahıl, meyve ve sebze.
*Et grubu besinlerden 100 gramla 300 kalori karşılanıyor. Bir yumurtadan 70 kalori elde edilerken, 350 gram sütten toplam 210 kalori karşılanıyor.
*Sebze grubu besinlerden 50 gram kurusoğan karşılığı 20 kalori, 10 gram patates tüketiminden 75 kalori elde ediliyor.
*Asgari ücretli mevsimine göre yazlık ya da kışlık sebzelerden 300 gram tüketme durumunda. Bu miktarda kalori için asgari ücretli yazlık sebzelerden fasülye, patlıcan, domates ve salatalıktan birisini ya da birkaçını tercih edebilir.
*Tahıl grubu ise Türkiye'deki asgari ücretliler için kalori deposu. Örneğin 400 gram ekmekte 1000 kalori bulunuyor. Üniversite tarafından belirlenen tüketim kalıbına göre 60 gram makarna tüketen asgari ücretli 220 kalori elde ediyor.
*Asgari ücretli dört kişilik aile günde 800 gram (dört ekmek) ekmekle 3450 kalorilik ihtiyacının 2000 kalorilik kısmını kullandığından ne yumurta ne zeytin yemeye hakkı kalmıyor.
*Asgari ücretli 3450 kalorilik tüketim hakkını genelde ekmek ağırlıklı bir menüyle dolduruyor. Çünkü asgari ücret pazarlığında işveren kesimi çalışana daha ucuz olduğu için ekmek ağırlıklı bir formülle 3450 kaloriyi doldurma şansı veriyor.

İnsan Hakları Mahkemesi girişimine destek

Ankara AA
Türk - İş, asgari ücretin, Anayasa'nın "Sosyal Devlet ve Ailenin Korunması" ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) götürülmesi girişimini destekliyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'na işçi tarafının başkanı olarak katılan Türk - İş Genel Eğitim Sekreteri Salih Kılıç, Marmara Üniversitesi öğretim görevlisi Prof.Dr. Fehmi Üçışık'ın, yürürlükteki asgari ücreti, Anayasa'nın ''Adil Ücretin Sağlanması, Sosyal Devlet ve Ailenin Korunması'' ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne götürmesi girişimini desteklediklerini belirtti.
Asgari ücretin belirlenmesinde dört kişilik bir ailenin dikkate alınması yerine, sadece çalışan işçinin dikkate alındığını, böylelikle Anayasa'nın 41. maddesindeki "Ailenin Korunması" ilkesinin göz ardı edildiğini vurgulayan Kılıç, asgari ücretten yüzde 26 oranında kesinti yapıldığını, bu kesintinin Bakanlar Kurulu kararı ile kaldırılarak asgari ücretin işçiye 80 milyon değil 109 milyon lira olarak net ödenmesi gerektiğini savundu.
Kılıç, komisyonun aldığı karar doğrultusunda Asgari Ücret Yönetmeliği'nde yapılacak değişiklik için çalışmalara yakın bir sürede başlanacağını anımsatarak, bu çalışmalarda işçi tarafı olarak Fehmi Üçışık'ın görüşlerine başvurucaklarını kaydetti.