Belediyede 'Adil gazlama'

İstanbul ve Ankara Belediyeleri seçimlere iki ay kala Botaş'tan aldıkları doğalgazın parasını ödemeyi kesti. Devlete trilyonlarca lira doğalgaz borcunu ödemeyen bu belediyeler kendilerine yakın şirketlere trilyonluk ihale verdi

Tunca BENGİN


Fazilet Parti'li İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediyeleri'nin seçimden önce vatandaştan topladıkları doğalgaz paralarını devlet kuruluşu BOTAŞ yerine eş, dost ve yandaş müteahhitlere dağıttığı ortaya çıktı. İGDAŞ (İstanbul Gaz Dağıtım Sanayii A.Ş.) ve EGO'(Ankara Elektrik Gaz Otobüs İşletmeleri)nun Şubat 1999'dan bu yana BOTAŞ'a gaz parası ödemediği belirlendi. 28 Nisan 1999 itibariyle İGDAŞ'ın Botaş'a borcu 17 trilyon 550 milyar, EGO'nun borcu ise 7 trilyon 280 milyar lira. EGO'nun ayrıca 1997 yılından kalma 89 milyon dolarlık artı borcu bulunuyor. Bu arada devlete borcunu ödemeyen İGDAŞ'ın yangından mal kaçırırcasına Mart ayında 14 firmaya toplam 30 trilyonluk ihale verdiği de saptandı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ndeki skandal, soruşturma derinleştikçe büyüyor. Belediyenin yan kuruluşları BİT'ler aracılığıyla vatandaşın parasını nasıl hortumladığı birer birer ortaya çıkıyor. İddia edilen vurgunun odak noktasında ise İGDAŞ bulunuyor. FP'li İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin "Altın yıllar" adını verdiği 4 ciltlik faaliyet raporunda trilyonlarca liralık yatırımlarıyla övünen İGDAŞ'ın fahiş fiyatlarla verdiği ihaleler teker teker araştırılıyor. Gözaltına alınan İGDAŞ Genel Müdürü Fuat Şengül'e yöneltilen soruların başında ise "kıyak işlerin neden aynı adamlara verildiği" geliyor.

Vatandaşın parası

İstanbul'da soruşturma sürerken, Ankara'da da aynı yönde işlem başlatılabileceği yolunda sinyaller gelmeye başladı. Çünkü, İGDAŞ ve Ankara EGO'nun vatandaştan topladığı gaz paralarını, devlete ödemedikleri belirlendi.
BOTAŞ, yetkililerinden alınan bilgiye göre, her iki kuruluş da seçimlere iki ay kala Şubat 1999'da gaz ödemelerini durdurdu. Bu arada, BOTAŞ'ın uyarılarına rağmen İstanbul ve Ankara'da doğalgaz abone kayıtlarının devam ettiği de saptandı. İstanbul'da halen 1 milyon 98 bin, Ankara'da da 397 bin abone doğalgazdan yararlanıyor. Ancak BOTAŞ yetkilileri, Sibirya'dan gelen gazın yeterli olmadığını, yeni yatırımlar gerektiğini savunarak şöyle diyorlar:
"Büyük sıkıntı var. İGDAŞ ve EGO da bunu biliyor. Kendilerini defalarca uyardık. Depolama sistemimiz yok. Ancak onlar bizi dinlemiyorlar, sürekli yeni abone yapıyorlar. İstanbul'da doğalgaz kullananlara haftada bin kişi ekleniyor. Olaya politik bakmak ya da belediyeye gelir kapısı diye düşünmek son derece yanlış."
Yetkililer, tahsil edilemeyen paralar için de şöyle konuşuyorlar:
"İGDAŞ ve EGO seçim öncesinde ödemeleri durdurdu. Borçlara her ay yüzde 14 faiz biniyor. EGO'nun 89 milyon dolarının 1997 yılında ödenmesi için 26 Mart 1997 de imzalanan protokol de var. Ama ödemiyorlar. Maalesef yaptırım gücümüz de yok. Gazı kessek karşımıza vatandaş çıkıyor. Yasal olarak da engel var. 1929 yılından kalma Hıfzıssıhha Yasası'na göre kesemiyoruz. Hayrettin Uzun döneminde Ankara'da bir kez kesilmek istendi, Valilik karşı çıktı. İdare Mahkemesine açtığımız davayı da kaybettik. Bunu bilen belediyeler parayı ödemiyor ama vatandaştan toplamasını biliyor."

Avanta yatırımlar

İddiaların diğer boyutunu da doğalgaz yatırımları oluşturuyor. BOTAŞ'a 17 trilyon 550 milyar borcunu ödemeyen İGDAŞ'ın Mart 1999'da eş, dost, yandaş 14 ayrı firmaya toplam 30 trilyonluk ihale verdiği de saptandı. Üstelikte kendisi gibi Anonim Şirket statüsündeki BOTAŞ'ın bir ay önce Bursa'da Kata İnşaat firmasına verdiği metre başına uygulanan birim fiyatların 4-5 katı gibi yüksek rakamlara. Davet usulüyle yapılan hazine garantili yabancı kredili fiyatlara verilen yüzde 30 avans uygulamasının ise ilk kez yapıldığı belirtiliyor. İhale edilen Sarıgazi, Ümraniye, Tuzla, Samandıra başta olmak üzere 14 ayrı bölgenin alt yapısı ve yollarının da henüz oluşmadığı biliniyor. Bayram arifesinde de bu şanslı firmalara 5 trilyon lira avans dağıtıldığı da öğenildi. Buna karşın, işin ehli firmalara aylardır iş verilmediği, ihale almak için Milli Gençlik Vakfı'na bağış yapılma şartının olduğu da öne sürülüyor.

Seçime bir ay kala verilen ihaleler

Kazanan Firma: Ertuğrul İnşaat. Bölge: Sarıgazi İhale Bedeli: 706 milyar
İhaleyi alan firma: İGDAŞ Genel Müdür Yardımcısı Serdar Taflan'ın eski çalıştığı şirket
Kazanan Firma: Sedat Özaltın - Salih Demirbaş Bölge: Sarıyer İhale Bedeli: 616 milyar İhaleyi alan firma: İGDAŞ Genel Müdürü Fuat Şengül'ün sınıf arkadaşı
Kazanan Firma: AYTEK Bölge: Tuzla İhaleyi Kazanan Firma: Pendik Belediye Başkanı'nın akrabası, İGDAŞ Genel Müdürü'nün arkadaşı
Kazanan Firma: Hektaş Bölgesi: Maltepe İhale Bedeli: 528 milyar
Kazanan Firma: Kıran İnşaat Bölgesi: Ümraniye İhale Bedeli: 620 milyar
Kazanan Firma: Çelikkol Bölgesi: Üsküdar İhale Bedeli: 1 trilyon 390 milyar
Kazanan Firma: Genyapı Bölgesi: Avcılar İhale Bedeli 651 milyar
Kazanan Firma: Binkar Bölgesi: Fatih İhale Bedeli 660 milyar
Kazanan Firma: Güryapı Bölgesi: Küçükçekmece İhale Bedeli 618 milyar
Kazanan Firma: Polimeks Bölgesi: Fatih İhale Bedeli 551 milyar
Kazanan Firma: Ekol Bölgesi: Pendik - Kartal İhale Bedeli 567 milyar
Kazanan Firma: Eska Bölgesi: Samandıra İhale Bedeli 400 milyar
Kazanan Firma: Nazar Bölgesi: Sultanbeyli İhale Bedeli 872 milyar