Büyümeye devam

Türkiye ekonomisi geçen yıl yüzde 0.9 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), geçen yıla ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Ekonomi 2019’da yüzde 0.9, geçen yılın son çeyreğinde yüzde 6 büyüme kaydetti.

Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, geçen yılın dördüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 17 artarak 1 trilyon 189 milyar 855 milyon lira, 2019’un tamamında da bir önceki yıla göre  yüzde 14.9 artarak 4 trilyon 280 milyar 381 milyon lira olarak gerçekleşti.

Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) büyüme hedefi 2019 için yüzde 0.5, 2020’de yüzde 5’ti.

Son çeyrekte stok değişimi büyümeyi 6.5 puan yukarı çekerken net dış talep 4.8 puan aşağı çekti. Özel tüketim büyümeyi 3.9 puan, kamu tüketimi 0.4 puan yukarı taşırken yatırımlar ise büyümeyi 0.2 puan aşağı çekti.

Beklentiyi aştı

Ekonomistler, 2019’da Türkiye ekonomisinin yüzde 0.6 büyümesini, 2019 yılı 4. çeyrekte GSYH’nin yüzde 5 artmasını öngörmüştü. Dün açıklanan verileri değerlendiren ekonomist Haluk Büyümcekci şunları kaydetti:

“Önümüzdeki dönem için ilk sinyaller büyümenin bu yıl ilk çeyrekte gücünü koruduğuna işaret etmekte. Büyüme eğiliminin mevcut gücünü ne süre koruyabileceğini, finansal koşullardaki gevşemenin ve bankacılık kredi hacmindeki yükselişin kalıcılığı ve dış talep koşulları belirleyecektir. Büyümenin yüzde 4-5 aralığında gerçekleşmesini olası görmekteyiz.”

Vatandaş harcadı

Hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2019’da bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre yüzde 0.7 arttı ve GSYH içindeki payı yüzde 57.4 oldu. Hanehalkı nihai tüketim harcamaları, geçen yılın dördüncü çeyreğinde 2018’in aynı dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 6.8 yükseldi.

İhracat arttı

Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 2.,7 artarken gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 0.6 azaldı.

Geçen yıl, 2018’in zincirlenmiş hacim endeksine göre mal ve hizmet ihracatı yüzde 6.4 yükselirken, ithalat yüzde 3.6 düştü. Mal ve hizmet ihracatı, 2019’un dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ise zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 4.4, ithalatı da yüzde 29.3 yükseldi.

Finans ve makine öne çıktı

GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, 2019 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 7.4, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4.6, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 3.7 ve tarım sektörü 3.3 arttı. İnşaat sektörü yüzde 8.6, mesleki idari ve destek hizmeti faaliyetleri ise 1.8 azaldı. Makine teçhizat yatırımlarının beş çeyrek üstüste daralmadan sonra yüzde 11.7 oranı ile belirgin toparlanma göstermiş olması ileriye dönük olumlu bir sinyal olarak öne çıktı.

‘Sanayi sigortamız inşaat yay gibi’

İş dünyası, büyüme verisinin, gelecek döneme ilişkin güçlü ve olumlu bir sinyal olduğu görüşünde. İş insanlarının konuyla ilgili açıklamaları özetle şöyle:

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan: Ekonomimiz tekrar büyüme momentumuna girdi. Sanayimiz, zor süreçlerin teminatı ve sigortası olma yükümlülüğünü yine yerine getirdi.

ASO Başkanı Nurettin Özdebir: Sanayi sektöründe geçen yılın dördüncü çeyreğinde elde edilen yüzde 5.9’luk büyüme önemli. Makinede yüzde 11.7 seviyesindeki artış önümüzdeki dönem büyümesini kuvvetlendirecek.

İNDER Başkanı Nazmi Durbakayım: İnşaat sektörü iyice gerilen yay pozisyonunu aldı. Son 1.5 yıldır bekletilen projeler nedeniyle gerilimi artan inşaat sektörü her an ok gibi fırlayabilir.

Kişi başı gelir 9127 dolar

Kişi başına GSYH değeri, 2019’da cari fiyatlarla 51 bin 834 lira (9 bin 127 dolar) olarak hesaplandı. Bu değer, 2018’de 45 bin 463 lira (9 bin 632 dolar) olarak belirlenmişti.