‘Cari fazla’ seriye bağladı

Cari denge ekimde zayıflayan turizm gelirleri ve artan dış ticaret açığının etkisiyle önceki aylara göre azalsa da, fazla vermeyi sürdürdü.
Buna göre, cari işlemler fazlası ekimde geçen yılın aynı ayına göre 1 milyar 77 milyon dolar azalarak 1 milyar 549 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.

Reuters, cari dengenin pozitife dönmesini sağlayan başlıca nedenler arasında, TL’deki değer kaybının ithalatı yavaşlatması, ekonomideki yavaşlamanın iç talebi zayıflatması ve turizm gelirlerindeki canlı seyri saydı. Geçen yıl mayısta 58 milyar dolara yaklaşan 12 aylık cari açık, alınan tedbirler ve yeni uygulamalarla düşüş trendine girdi.

Bu yıl haziran ayında Türkiye, son 12 aylık cari dengede yaklaşık 17 yılın ardından fazla verdi. Hazirandan itibaren başlayan cari fazla üst üste beşinci ayına girdi.

2 ay daha devam eder

Ekimde 12 aylık cari fazla bir önceki aya göre 1.1 milyar dolar azalışla 4 milyar 336 milyon dolar olarak gerçekleşti. Cari fazla aylık bazda da ekimde üst üste dört aydır pozitif tarafta olmayı sürdürdü.

AA’ya konuşan analistler, yılın kalan 2 ayında da cari fazla verileceğini, cari işlemler hesabının 1.5 - 2 milyar dolar fazla ile 2019’u tamamlayacağını belirtti.

İktisadi faaliyetteki dinamizmin yansıması sonucu cari fazlanın artık daha fazla artmasının beklenmeyeceğini dile getiren analistler, Türk ekonomisinin 2020’de potansiyel büyümesine yakınsamasıyla birlikte cari işlemler hesabının da yeni akışına doğru yöneleceğini kaydetti.
Ekonomist Haluk Bürümcekçi ise, şu yorumu yaptı:

“Petrol fiyatlarının son dönemdeki gerileme ile 2018 yılı ortalamasının (72 dolar) altına inmesi cari açığı azaltıcı etki getirmeye devam etmekte. Altın ticaretinde geçen yıl ilk 10 ayda verilen 7.8 milyar dolar net açık bu yıl 6.5 milyar dolara geriledi. Bu eğilim de devam edebilir.

Turizm geliri artacak

Turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmeli. Ancak, milli gelir büyümesi baz etkisinin de devreye girmesiyle daha güçlü artışlar kaydedecektir.

Bu gelişmenin, dış ticaret açığında yıllık bazda karşılaştırmalarda da belirgin artışlar getireceğini düşünmekteyiz. AB pazarı ve küresel çapta büyümede gözlenen yavaşlamanın ihracat artış hızımızı olumsuz etkilemeye devam ettiği izlenmektedir. Kasım sonunda 2.8 milyar dolar fazlaya gerilemesini beklediğimiz son 12 aylık cari işlemler hesabının, 2019’u sınırlı fazla ile kapatabileceğini düşünmekteyiz.”

Ne etkili oldu?

Ekim ayındaki cari fazlada, bir önceki yılın aynı ayında 630 milyon dolar fazla veren ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesinin bu yıl 924 milyon dolar açık vermesi etkili oldu. Altın ve enerji hariç cari işlemler fazlası ise, bir önceki yılın ekim ayına göre 700 milyon dolar azalarak 5 milyar 332 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 238 milyon dolar tutarında artarak 2 milyar 759 milyon dolara yükseldi.

Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 116 milyon dolar azalarak 951 milyon dolar oldu. İkincil gelir dengesi kalemi kaynaklı girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 17 milyon dolar artarak 132 milyon dolara ulaştı.