Cari fazlada tarihi zirve

Türkiye’nin son 12 aylık cari işlemler hesabı ağustosta 5 milyar dolar aşan fazlayla tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Merkez Bankası Ağustos 2019 dönemine ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Ağustosta cari işlemler fazlası, geçen yılın aynı ayına göre 554 milyon dolar artarak 2 milyar 604 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda, 12 aylık cari işlemler fazlası 5 milyar 97 milyon dolara yükseldi.

Turizm etkili oldu

Bu gelişmede, hizmetler dengesi kaynaklı net girişlerin 848 milyon dolar artarak 5 milyar 216 milyon dolara ve ikincil gelir dengesi kaynaklı net girişlerin 73 milyon dolar artarak 100 milyon dolara yükselmesi etkili oldu. Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, geçen aynı ayına göre 737 milyon dolar artarak 4 milyar 59 milyon dolara yükseldi.

Dış ticaret açığı, geçen yılın aynı ayına göre 45 milyon dolar artarak 1 milyar 619 milyon doları olarak gerçekleşti.

Daha da artacak

Ekonomist Haluk Bürümcekçi, cari dengenin iyileşmeye devam ettiğini, 1991 yılına kadar geri giden verinin en yüksek fazla düzeyine ulaştığını belirterek eylülde 12 aylık fazlanın 5.5 milyar dolar ulaşabileceğini öngördü.

Finansman tarafında yüklü portföy çıkışına rağmen cari fazla verilmesi ile resmi rezervlerde 254 milyon dolar artış gözlendiğini vurgulayan Bürümcekçi, “Net hata-noksan kalemi ise 800 milyon dolarlık çıkışa sahne oldu. Bu kanaldan 2018 yılında net toplam giriş 19,1 milyar dolara ulaşmıştı, bu yıl ilk sekiz ayda ise 2.6 milyar dolar daha giriş gözlendi.” yorumunu yaptı.

Süren projelere öncelik

2020-2022 yatırım programı hazırlıklarına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayımlandı. Ödenek teklif ve tahsislerinde devam eden öncelikli projelerden en kısa sürede tamamlanacak olanlara öncelik verileceği belirtilen genelgede, “Zorunlu haller dışında 2020 programına yeni proje alınmayacaktır” denildi.

‘Performansımız başarılı’

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, ağustos ayına ilişkin ödemeler dengesi verileri hakkında Twitter hesabından açıklama yaptı. Cari dengedeki başarılı performansın sürdüğüne dikkati çeken Albayrak, şunları kaydetti:

“Temmuzdaki rekordan sonra, yeni bir rekorla ağustosta yıllık 5.1 milyar dolar cari fazla verdik. İhracat ve katma değerli üretim öncelikli politikalarla kazanımlarımızı koruyacak, kaynaklarımızın ülkemizde kalmasını sağlayacağız.”

Mali disipline devam

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan Orta Vadeli Mali Plan (2020-2022), Cumhurbaşkanı Kararı ile onaylandı. Plana göre, gelecek yıl merkezi yönetim bütçe açığı 138 milyar 873 milyon lira olacak. Bütçe açığının 2021’de 157.6 milyar lira, 2022’de 160.1 milyar lira olacağı tahmin ediliyor. Merkezi yönetim bütçe açığının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya (GSYH) oranının 2020 ve 2021 için yüzde 2.9 olması, 2022’de yüzde 2.6’ya gerilemesi öngörülüyor.

Plandaki tahminlere göre, bütçe giderleri 2020’de 1.1 trilyon lira, 2021’de 1.2 trilyon lira, 2022’de 1.3 trilyon lira olacak. Bütçe gelirleri ise gelecek yıl net 956.6 milyar lira, 2021’de 1 trilyon lira, 2022’de de 1.1 trilyon lira düzeyinde gerçekleşecek.

Etkin tahsilat

Aynı yıllar itibarıyla sırasıyla net 784.6 milyar lira, 874.5 milyar lira ve 963.1 milyar lira vergi geliri elde edilecek. AB tanımlı genel yönetim borç stokunun GSYH’ye oranının da 2020’de yüzde 33.2, 2021’de yüzde 32.5, 2022’de de yüzde 32.3 olması hedefleniyor.

Bu dönemde maliye politikasının temel hedefi, mali disipline kararlılıkla devam edilmesi olacak. Bu kapsamda, kaynakların verimli kullanılması sağlanacak, belirlenen alanlarda tasarrufu içeren yapısal değişiklikler hayata geçirilecek. Vergi tahsilatında etkinlik artırılacak ve ekonomide kayıt dışılık azaltılacak. Böylece, kamu borçluluğu düşük düzeylerde tutulacak, para ve maliye politikaları eş güdüm içinde yürütülecek.