Cinsiyet eşitsizliğinin röntgeni

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yol açan her türlü etken ve önyargıyla mücadele etmek için kurulan YANINDAYIZ Derneği, bu alanda farkındalık oluşturacak önemli bir çalışmaya imza atarak, Kanada Büyükelçiliği Kanada Yerel Girişimler Fonu (CFLI-Canada Fund For Local Initiatives) finansal katkısı ve İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin iş birliğiyle “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi”ni hazırladı.

İki yılda bir güncellenmesi planlanan endeksle Türkiye’nin kılcal damarlarına kadar inilerek, ilçe ilçe toplumsal cinsiyet eşitliği röntgeni çekildi. Yapılan çalışmadan elde edilen veriler; son dönemde erkeklerle karşılaştırıldığında kadınların sosyal haklardan ve fırsatlardan eşit bir biçimde yararlanamadığını ortaya koydu.

Araştırmanın sonuçlarının yer aldığı videodaki ilgi çekici infografiklerden toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda yerel yönetimlerin yanı sıra akademisyenler ve sivil toplum örgütleri yararlanabilecekler. Endeksin infografik videoları Türkçe ve İngilizce olarak YANINDAYIZ Derneği’nin Youtube sayfasında yayınlandı. 

Eşitliğin en yüksek olduğu yerler

İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülen çalışma kapsamında 100 bin ve üzeri nüfusa sahip olan 234 ilçe için karşılaştırılabilir ve sürdürülebilir endeks hesaplaması yapıldı. Türkiye’de 81 il ve 234 ilçesinde yapılan cinsiyete dayalı eşitlik endeksi hesaplamasında, politik katılım ve karar alma, eğitim, ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim ile sağlık ve spor gibi dört ana kategoride 27 gösterge kullanıldı.

Endeks sonuçlarına göre İzmir-Karşıyaka, İstanbul-Kadıköy, Bakırköy, Çanakkale-Merkez ve Ankara-Çankaya ilçeleri toplumsal cinsiyet eşitliğinin en yüksek olduğu ilk beş ilçe olarak endeksin üst sıralarında yer aldı. Genel endeks sıralamasında ilk ona İstanbul’dan beş, İzmir’den üç, Çanakkale ve Ankara’dan birer ilçe girdi.

Politik katılım ve karar alma boyutunda Kadıköy, Karşıyaka, Bakırköy, Beylikdüzü ve Çanakkale Merkez, eğitim boyutunda Beşiktaş, Bornova, Bahçelievler, Karşıyaka ve Menteşe (Muğla); ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim boyutunda Karşıyaka, Çukurova, Konyaaltı (Antalya), Yenişehir (Mersin) ve Beşiktaş; sağlık boyutunda ise Şahinbey (Gaziantep), Yalova Merkez ve Bolu Merkez ilçeleri endeksin üst sıralarında yer aldı.

Yapılan çalışmaya göre toplumsal cinsiyet eşitsizlik aralığında azalmanın; Türkiye’nin batısında yaşandığı, kadınların güçlenmesinin Marmara, Ege, Akdeniz bölgelerinde artış kaydettiği, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde cinsiyet eşitliğinde ve kadınların güçlenmesinde iyileşme yaşanmadığı görülüyor. 

“Amacımız değişime katkı sunmak”

YANINDAYIZ Derneği Kurucu Başkanı Nur Ger, ilçe düzeyinden başlayarak eşitsizliklerin görünür kılınmasını hedefleyen endeksin amacını, “Bölgesel ve ulusal düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik politikaların geliştirilmesine zemin hazırlamak ve toplumsal cinsiyet eşitliği kavramının yaygın bir biçimde içselleştirilmesinin önündeki engelleri kaldırmaya yönelik, tutum ve davranış biçimlerinin değişmesine katkı sunmak” şeklinde özetledi.

EŞİTLİKÇİ ERKEKLERİN ROL MODEL OLMASINI SAĞLIYORUZ

Serhan Ok

Marka Danışmanı/ Goodjob

Kurucu ortak

YANINDAYIZ Yönetim Kurulu

Üyesi ve Bireysel Üye

Türkiye’de ve dünyada toplumsal cinsiyet eşitsizliğini önlemeye dair yapılan çalışmaların merkezinde büyük oranda kadınlar bulunuyor. Erkeklerin sorunun çözümünde daha az yer alması, eşitsizliğe ve hatta şiddet, cinayet gibi suç ve insan hakları ihlallerine neden olan ataerkil yaklaşımı besliyor.

Bu nedenle hem sorunun daha kolay kavranması hem de kalıcı çözümler için erkeklerin erkeklere mesaj taşıması çok önemli. Birçok erkeğin (kendimi de bundan ayırmıyorum) hayatında cinsiyetçi davranış ve sözler öylesine yerleşmiş ki bunların farkında bile değil. Yanındayız erkekleri olarak asıl önceliğimiz bu farkındalığı oluşturmak. Yanındayız Derneği’nin ayrıştırıcı yönü erkeklerin mesaj taşıyıcı olarak işin merkezinde yer alması. Bizler, cinsiyetçi yaklaşımın her tür ilerlemenin ve gelişmenin önündeki en önemli engel olduğunu düşünüyoruz.

Derneğimizde yer alan, alanında uzman ve başarılı erkekler diğer erkeklerin bilinç altına şu mesajı veriyor: Kendine güvenen her erkek eşitsizliğe karşı durmalı, kadınların güçlenmesini, hayatın her alanında hak ettiklerine erişmesini savunmalı. Yanındayız olarak hem bu mesajı farklı kanallarla insanlara ulaştırıyor hem de eşitlikçi erkeklerin bu yolda rol modeller oluşturmasını sağıyoruz. El ele ve birlikte yürüdüğümüzde toplum hayatın her alanında gerçek gücüne erişecek.

Cinsiyetçi yaklaşım sergileyenler

Gerek toplum içinde ve gerekse alt kurumlarında (aile, şirket vb.) eşitlikçi uygulamaların takdir edilmesi, cinsiyetçi yaklaşım sergileyenlerinse bunun olumsuz sonuçlarına katlanması gerekiyor. Cinsiyetçi erkeklerin özellikle hem cinsleri tarafından toplumsal bir baskıya maruz kalması gerekiyor. Şu an durum tam tersi; erkekler kendi aralarında bu olumsuz gerçekliği yeniden ve yeniden üretiyor. Zamanla yaptığımız çalışmaların bunu yıkacağına inanıyoruz.

Goodjob olarak yaptığımız toplumsal araştırmalarda kadına karşı şiddetin ülkenin en önemli üç sorunundan biri olduğunu gözlemledik. Toplum sorunun büyüklüğü konusunda hem fikir. Gençlerde ise bu hassasiyet çok daha yüksek. Bugün hayatın pek çok alanında, pek çok konuda olduğu gibi toplumsal cinsiyet eşitliğinde de gençlerin büyüklerine rehber olacağı aşikar. Biz de şirket olarak bu topluma karşı sorumluluklarımızı Yanındayız Derneği aracılığıyla, bu sorunun iletişimine danışmanlık ederek yerine getirmeye gayret ediyoruz. Yolumuz uzun ve zorlu biliyoruz.