Çok esaslı performans

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazırladığı “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018 Araştırması”nın sonuçları açıklandı.

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, araştırmanın ortaya koyduğu en önemli noktalardan birinin 2018 yılının zorlu bir yıl olmasına karşın sanayi kesiminin esas faaliyet, satış ve karlılıkta iyi bir performans gösterdiğini göstermesi olduğunu söyledi.

“İSO 500 araştırması bir kez daha ortaya koymaktadır ki sanayi sektörümüz, esas faaliyetlerinde, satışlarında ve esas faaliyetlerindeki karlılıkta, 2018 gibi zorlu bir senenin içinden geçmesine karşın başarılı bir performans göstermiştir” diyen Bahçıvan, bu tablonun olumsuz yönünü ise şu sözlerle açıkladı:

“Ama bu performans, mali tablolara yansıyan finansman maliyetleriyle baş edememiştir. Maalesef finansmanın mali tablolarda yarattığı tahribat, esas faaliyetlerde ne kadar başarılı olunursa olunsun bunun sürdürülebilir olmadığını ortaya koymaktadır. Çünkü rakamlarla da ortaya koyacağımız gibi, sadece bir yılın değil uzun yılların bir sorunu olan bu finansman tahribatı, özkaynak dengesini bozmakta, sanayicinin kaliteli finansman kaynaklarına erişimini zorlu hale getirmektedir.”

Dünya etkisi

Türkiye’nin son üç yıldır zor bir süreçten geçtiğini belirten İSO Başkanı Bahçıvan, “Moralimizi bozan ama başarıyla atlattığımız birçok badire yaşadık. Bu süreçte ekonomimiz ile ilgili yazılan felaket senaryolarını başarıyla bertaraf etmesini bildik. 2017 yılında sanayimizin yüzde 9.1’lik desteğiyle gerçekleşen yüzde 7.4’lük genel ekonomik büyümemiz bu nedenle çok değerliydi” dedi.

Bu performansın etkisiyle 2018 yılına da iyimser beklentilerle girildiğini ifade eden Erdal Bahçıvan, “İlk çeyrek bu beklentilerimiz çerçevesinde geçti. Fakat sonrasında gerek içerde seçim atmosferi, gerekse dış finansal koşulların sıkılaşması ve mali piyasalarımızda yaşanan olumsuz dalgalanmalar hepimizi zorladı. ABD-Çin ekseninde başlayan ve bugün gerilimi artarak devam eden ticaret savaşları ile Brexit başlıkları 2018’in ikinci yarısına damgasını vuran faktörler oldu” dedi.

Bu tabloya rağmen İSO 500 araştırmasının ortaya koyduğu diğer olumlu tespitlerden birinin de ihracat olduğunu belirten Erdal Bahçıvan, “İSO 500’ün ihracat performansı, 2018 yılında Türkiye ihracat performansının üzerinde gerçekleşti” dedi.

İhracat iyi gidiyor

Erdal Bahçıvan şu bilgileri verdi:

“2018 yılında Türkiye’nin toplam ihracatı ve sanayi ihracatı yüzde 7 oranında artarken, İSO 500’ün ihracatı yüzde 11.3 yükselmiştir. İSO 500’de üretimden satışlar cirosuyla listeye girebilme alt bandı 309 milyon TL’den 414 milyon TL’ye yaklaşmıştır. Öte yandan ihracat yapmayan şirketlerin İSO 500 arasına girmekte artık zorlandığı listemizde 30 yıl önce 398 olan ihracatçı şirket sayısının bugün 464’e yükseldiği görülmektedir. Bu şirketlerin Türkiye ihracatı içindeki payı da sürekli olarak yükseliyor. 2017 yılında yüzde 41.1 olan bu pay 2018 yılında yüzde 42.8’e yükselirken, sanayi ihracatı içindeki pay da yüzde 42.8’den yüzde 44.5’e yükselmiş durumda.”

500 büyük şirketin toplam ihracatı 71.8 milyar dolar oldu.

Satışlar hızlı arttı

500 büyüğün 2017’de 652.7 milyar TL olan üretimden net satışları 2018’de yüzde 34.5 gibi yüksek bir büyüme performansıyla 878 milyar TL’ye çıktı. Bu hızlı büyümede, fiyat artışlarının yanı sıra döviz kurlarındaki yükselmenin ihracat gelirlerinde yarattığı artış da belirleyici rol oynadı. Üretimden satışlar reel olarak da yüzde 11.8 oranında büyüdü.

İlk sırada TÜPRAŞ

İstanbul Sanayi Odası’nın hazırladığı ‘’Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2018 Araştırması’’nda Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) ilk sırada yer aldı. TÜPRAŞ 79 milyar 42 milyon liralık üretimden satış elde etti. Ford 31 milyar 63 milyon lirayla ikinci, Toyota ise 23 milyar 608 milyon lirayla üçüncü oldu. Listede Toyota’yı sırasıyla Oyak-Renault, Tofaş, Arçelik, İskenderun Demir ve Çelik, Ereğli Demir ve Çelik, İçdaş Çelik ve Hyundai Assan takip etti.

Maaşlar % 20 arttı

İSO 500’ün istihdamı geçen yıl yüzde 2.4, ödenen maaş ve ücretler de yüzde 20.2 arttı. İSO 500’deki yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 2018 yılında 2 adet arttı ve 117’ye yükseldi.

Ar-Ge ve teknolojide yükselme dönemi

Yaratılan katma değer itibarıyla en yüksek payı yüzde 37.5 ile düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler alırken, orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı 4.9 puan azalarak yüzde 35 oldu. Araştırmada sevindirici gelişme; orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payının 2017 yılında yüzde 20.2 iken 2018 yılında yüzde 22.2’ye yükselmesi oldu. Yine yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı da yüzde 3.6’dan 2018 yılında yüzde 5.3’e çıktı. Orta yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlerdeki firmaların yarattığı katma değer payı ise yüzde 23.8’den 2018 yılında yüzde 27.5’e yükseldi.

Ar-Ge yapan firma sayısı 276’ya, Ar-Ge harcamaları da yüzde 10.5 oranında artarak 3.8 milyar TL’ye yükseldi. Bahçıvan “Türkiye’de sanayinin yüksek katma değerli ve yüksek teknoloji yoğunluklu sektörlere dönüşüm ihtiyacı sürmekle birlikte, yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payında ilk kez hissedilir bir artış yaşandı. Bu artış özellikle son yıllarda büyük bir atılım gösteren savunma ve havacılık sanayiinden kaynaklandı” dedi.

MİLANGAZ 31. SIRADA

Demirören Grubu’nda yer alan Milangaz LPG Dağıtım şirketi, İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) geleneksel olarak yayımladığı İSO 500 listesinin 2018 yılı değerlendirmesinde 31. sırada yer aldı. Şirket bir önceki yıl yayımlanan 2017 listesinde de gösterdiği başarılı performansla aynı sırada kendisine yer bulmuştu.

İSO 500’e göre Milangaz’ın üretimden elde ettiği satışların toplamı 2018 yılında 4 milyar 494 milyon TL olarak gerçekleşti. Şirketin 2017’de elde ettiği satış rakamı ise 3 milyar 217 milyon lira olmuştu.

Kuruluşu 1957 yılına dayanan Milangaz, Türkiye’nin ilk LPG tedarikçisi unvanına sahip şirket konumunda bulunuyor. Şirket büyüme stratejisi doğrultusunda 2018’de yeni yatırımlar yaparken, önümüzdeki dönemde de yatırımlarını sürdürerek ülke ekonomisine katkı yapmaya devam ediyor.

‘Faiz yükü’ kârları eritti

Yıllardır adeta kronik bir hal alan ve düzelme yolunda ilerlemenin kaydedilemediği şirketlerin finansmana erişim sorununun en net şekilde bu tabloda kendini gösterdiğini vurgulayan İSO Başkanı, “2018 yılında İSO 500’ün finansman giderlerinin faaliyet karı içindeki payı yüzde 49.8’den yüzde 88.9’a yükselmiştir.

Yani biz bugüne kadar yüzde 50’lerden şikâyetçiyken şimdi sanayi firmaları 2018 yılında elde ettikleri karın nerdeyse tamamını finansman giderlerine ayırmıştır. 2018 yılının ikinci yarısında hem mali borçlardaki hem de finansman maliyetlerindeki artışlar sanayi firmalarının finansman giderlerinde sıçramaya neden olmuştur” şeklinde konuştu.

Bahçıvan, “Yani, finansman giderleri sanayi firmalarının karlılıklarında temel belirleyici olmayı 2018 yılında da sürdürmüştür. İSO 500, 2018 yılında ani yaşanan finansal dalgalanma ve şokların yükselttiği finansman maliyetleri ile karşılaşmıştır. Yılın ikinci yarısındaki faiz oranları artışı ve Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak enflasyondaki artışlar, İSO 500 için olumsuz mali koşullar yaratmıştır” dedi.

Faaliyetten kâr ettiler

2018 yılında 500 Büyük şirket 107.8 milyar TL’lik faaliyet karı elde etti. Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar 270 milyar TL, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar ise 214.2 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu iki kalem arasındaki fark alındığında 55.8 milyar TL’lik üretim faaliyet dışı net gelir elde edildi. Bunun 31.5 milyar TL’sini net kambiyo karları oluşturdu. Kalan 24.3 milyar TL ise faiz, iştirak, temettü gelirleri gibi pek çok kalemi içerdi.

Bahçıvan, “Bazı firmalar çok yüksek kambiyo karı yazarken, bazıları ise çok yüksek kambiyo zararları ile karşı karşıya” dedi.