Dolar 400 bin lira

Türkiye'de bir yandan hükümet kurma çalışmaları yapıla dursun, dolar kontrollü de olsa yine Türk Lirası (TL) karşısında yüzbinlik yeni bir eşiği aştı. Ve maliyeti yalnız 3 cent (12 bin) lira olan 1 Amerikan Doları, 400 bin liraya yükseldi. 100 bin liralık banknotun ilk piyasaya çıktığı 11 Kasım 1991 tarihinde 1 ABD Doları 5 bin liraydı. 100 bin lira ile en azından 20 ABD Doları alınabiliyordu. Ancak aradan geçen süre içinde tam 4 tane 100 bin liralık bonknotun gücü ancak 1 ABD Doları'na yeter hale geldi.
Uzun yıllar TL karşısında ondalık haneler şeklinde yükseliş gösteren dolar ilk kez 18 Kasım 1996 günü 100 bin lira oldu. 1996 Kasımı'nda, Necmettin Erbakan, Refahyol iktidarının altıncı ayındayken, TL'yi 1 dolara eşitlemek için yeni lira projesini ortaya attı. Buna karşın 1 doların 100 bin lira olmasına seyici kaldı.
Cumhuriyetin ilan edildiği yıllar 1 dolar 90 kuruşa eşitti. 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu ile kambiyo rejiminde yapılan değişiklikle dolar 25 Şubat 1930 günü ilk kez 1 liranın üzerine çıktı. Böylece dolar 1 lira 30 kuruşa yükseldi.
Lira bu değerini 7 Eylül 1946 tarihine kadar korudu. Bu tarihte yapılan yüzde 116 oranındaki devalüasyonla Recep Peker hükümeti sırasında bir dolar 2 lira 80 kuruşa çıktı. Uzun süre bu değerinde tutulan dolar Menderes Hükümeti dönemine denk gelen 4 Ağustos 1958 tarihinde yapılan yüzde 221'lik devalüasyonla birlikte 9 liraya çıktı. Üçüncü Süleyman Demirel Hükümeti, 10 Ağustos 1970'de, yüzde 65 oranındaki devalüasyonla birlikte doları 14.85 liraya yükseltti.
Petrol Krizi ve Kıbrıs Harekatı'nın damgasını vurduğu 1970'li yıllarda dolar 35 bin liraya kadar yükseldi. Bir dolar 1977 yılında 19 lira 25 kuruşken, 5 Ocak 1978 ile 12 Kasım 1979 tarihleri arasında görev yapan Ecevit Hükümeti döneminde 35 liraya tırmandı.
24 Ocak 1980 tarihinde alınan ekonomik istikrar kararları sonrasında yapılan yüzde 100 oranında devalüasyonla 1 dolar 35 liradan, 70 liraya çıkartıldı. İktidarda ise Dördüncü Demirel Hükümeti bulunuyordu.
Kurlar 1 Ocak 1981 tarihinden itibaren günlük olarak belirlenmeye başladı. En yüksek oranlı devalüasyon kararı DYP - SHP koalisyonunda Tansu Çiller'in başbakanlığında gerçekleştirildi. 1994 yılındaki ekonomik krize damgasını vuran yüzde 13.6 oranındaki devalüasyon ile dolar 17 bin 250 liraya yükseldi.
Dolar 100 binlik seviyeye ilk kez Erbakan'ın Refahyol iktidarı döneminde 22 Kasım 1996 tarihinde çıktı. 200 bin liraya ise 15 Aralık 1997'de Mesut Yılmaz'ın başbakanlığında yükseldi. 300 bin liraya ise yine Yılmaz'ın iktidarında 23 Kasım 1998 günün ulaşıldı. İlginç bir tesadüf sonucu 25 Kasım günü ile TBMM'de verilen gensoru ile iktidardan düşürüldü. Bugün Türkiye Bülent Ecevit'in iktidarında yeni hükümetin kuruluş aşamasında dolar 400 bin lira oldu.

Devalüasyonlar tarihi

1. Devalüasyon: Oran yüzde 115
Recep Peker Hükümeti. Tarih 7 Eylül 1946. 1 dolar = 2.80 TL
2.Devalüasyon: Oran yüzde 221
Adnan Menderes Hükümeti. Tarih 4 Ağustos 1958. 1 dolar = 9 TL
3.Devalüasyon: Oran yüzde 65
3.Süleyman Demirel Hükümeti. Tarih 10 Ağustos 1970. 1 dolar = 14.85 TL
4.Devalüayon: Oran yüzde 100
4.Süleyman Demirel Hükümeti. Tarih 24 Ocak 1980. 1 dolar = 70 TL
5.Devalüasyon: Oran yüzde 13.6
Tansu Çiller Hükümeti. Tarih 26 Ocak 1994. 1 dolar = 17.250

400 bin liraya bir zamanlar ne alınırdı?

1927- 44 bin tane Cumhuriyet Altını
1950- 66 kilo altın
1960- 11 tane lüks apartman dairesi
1965- 40 bin seyircinin izlediği Fener Bahçe, Galatasaray maçından elde edilen hasılatın yarısı.
1976- 10 tane tam Milli Piyango bileti.
1980- Bin 600 kilo peynir
1982- 670 gram et
1992- 334 tane ekmek.
1999 1 Amerikan doları ya da 6.5 ekmek

Dünyada dolar karşısında
en çok değer kaybeden para

Türk lirası, son bir yılda ABD Doları karşısında en çok değer kaybeden para birimi oldu. 10 Mayıs 1998 ve 10 Mayıs 1999 tarihleri arasındaki dönemde TL'nin değer kaybı yüzde 55.7 olarak gerçekleşirken, Kenya'nın yüzde 17.5, Güney Afrika'nın da yüzde 1.9 oldu. Ortadoğu, Afrika, G. Amerika, Asya Pasifik ve Avrupa'nın çeşitli ülke para birimleri arasında dolar karşısında en çok değer kaybeden ülkelerin başında yer alan Türk Lirası'na en yakın Brezilya Peso'su geldi. Peso, dolar karşısında yüzde 51, Macaristan para birimi de yüzde 23.5 değer kaybetti.
Aynı süre içinde Japon Yeni ise dolar karşısında yüzde 8.5 değer kazandı.