GEÇİCİ SÜREYLE KAPILIYIZ

ABD Başkanı Barack Obama, 15 milyon kişinin sağlık sigortası sahibi olmasını sağlayacak reformu hazırlarken böylesine bir direnişle karşılaşacağını herhalde hayal etmemişti. Cumhuriyetçi Parti’nin radikal kanadı, halk arasında “Obamacare” olarak bilinen reformu rafa kaldırmak için iki yıldır elinden geleni ardına koymadı. Parti, sonunda Anayasa Mahkemesi’nin de onayıyla salı günü yürürlüğe giren sağlık reformunu bloke etmek için hükümeti kapattı.
Aslında ABD’de hükümet ilk kez kepenk indirmiyor. Amerika’da hükümet, 1976 yılından beri tam 17 kez kapandı. Bunların bazıları yalnızca 1 gün sürdü. En uzunu ise 21 gün devam etti.
Ronald Reagan döneminde (1981-89) hükümet, bütçe anlaşmazlığı nedeniyle tam 8 kez kapanırken, en son örnek ise 1996’da Bill Clinton’ın başkanlığı döneminde yaşanmıştı.

Özgürlük Heykeli uzaktan hoş!
Bu deneyimler ışığında hükümetin kapanmasının, korkulanın aksine, Amerikan ekonomisinin sonunu getirmediğini söylemek mümkün. Örneğin 13 Kasım 1995’te başlayan ve kısa bir ara hariç 6 Ocak 1996’ya kadar devam eden 27 günlük kesinti, federal hükümete 1.4 milyar dolar (bugünün değeriyle 2 milyar dolar) mal olmuştu.
Ancak borsada S&P 500 endeksi, aynı dönemde yüzde 4 yükselmişti. “Kontak kapatma”nın ekonomiye etkisinin ise, orta vadede kendini göstermesi bekleniyor.
ABD’de federal hükümetin finanse ettiği tüm ulusal parklar, müzeler ve turistik anıtlar kapandı. ABD’nin en ünlü sembolü olan Özgürlük Anıtı’na gitmek isteyen turistler, salı sabahı itibariyle heykele ancak uzaktan bakabildi.
Bazı eyaletler turizm gelirlerini kaybetmemek için parkların işletme masraflarını üstlendi.
Ancak turizmdeki azalmanın yanı sıra hayatını bu sektöre bağlı işlerden kazanan kişilerin gelir kaybının da ekonomiyi olumsuz etkileyeceği tahmin ediliyor.

800 bin kişi evine dönüyor!
Tabii kesintiden en çok devlet memurlarının etkileneceği tahmin ediliyor. Federal hükümet için çalışan 2.1 milyon kişiden en az 800 bini, işleri elzem sayılmadığı için çarşamba günü itibariyle evlerine dönmek zorunda kalacak. Hükümet kapalı olduğu sürede maaşlarını alamayacak olan bu kişilerin harcamalarındaki kısıntının da ekonomiye zarar vermesi bekleniyor.
İlk tahminler, hükümetin bir ay kapalı kalması halinde ekonomiye 55 milyar dolar zarar getireceğini gösteriyor. Kapanmanın 2013’ün son çeyreğinde büyümeyi de yüzde 0.3 oranında düşürmesi de bekleniyor.
Şimdi en büyük soru, hükmetin kaç gün kapalı kalacağı. Temsilciler Meclisi, dün sabah Senato’daki Demokratlar’a ortak bir toplantı yaparak anlaşmazlıkları gidermeyi teklif etti.
Ancak Demokratlar Obamacare’in iptal edilmesinin bütçe görüşmeleriyle alakasız olduğunu, Cumhuriyetçilerin bu şarttan vazgeçmesi gerektiğini savunuyor. Dolayısıyla hükümetin tekrar kepenk açması için hızlı bir çözüm bulunacağına dair ciddi şüpheler var.

Cumhuriyetçiler hedefte
Amerikalılar ise olanlardan Cumhuriyetçi Parti’yi suçluyor. ABC News/Washington Post’un anketine göre halkın yüzde 63’ü Cumhuriyetçi Parti’nin bu konudaki hareketlerini onaylamıyor. Kongre’nin destek oranı ise yüzde 10 seviyesinde. Kongre üyelerinin, hükümet kapandığı halde maaşlarını almaya devam edecek olması ise sosyal medyada büyük tepki çekiyor.
Twitter’da hükümetin kapanmasıyla ilgili en çok “Kongre istifa et!” sözleri tekrarlanıyor. Kongre’nin “yetersiz”, “aptal” ve “kafayı yemiş” olduğu da sık kullanılan hakaretler arasında...

Ulusal Sağlık Enstitüsü hizmetleri aksatacak
Sağlık planı nedeniyle yaşanacak ‘hükümet kapanması’, sağlık hizmetlerinide aksatacak Enstitü klinik araştırmalar için yeni hasta kabul etmeyecek, telefonda tıbbi sorulara cevap vermeyecek.

Başkentin kritik iki haftası var
ABD’de hükümetin kapanmasından en çok başkent Washington etkilenecek. Seçilmiş bir belediye başkanı bulunmasına rağmen bütçe ve yönetim açısından federal hükümete bağlı olan şehrin, aslında hükümetle birlikte kapanması gerekiyordu. Ancak Belediye Başkanı Vincent Gray, şehrin 32 bin çalışanını elzem ilan ederek bunun önüne geçmeyi denedi. Ayrıca hükümet kapalı olduğu sürece ehrin 218 milyon dolar birikmiş parasını kullanacağını açıkladı. Böylece başkentte çöplerin toplanması dahil temel hizmetler, iki hafta daha garanti altına alındı. Ancak evlilik törenleri buna dahil değil. Salı sabahı itibariyle 24 nikah iptal edilmişti. Şehrin büyük kısmının federal hükümet için çalışması da ekonomiyi olumsuz etkileyecek. Başkentin, hükümet kapalı olduğu sürece günde 200 milyon dolar kaybedeceği hesaplanıyor.

Obamacare neden istenmiyor?
ABD’de sağlık sigortası olmayan yaklaşık 48 milyon kişi var. Başkan Obama’nın sağlık reformu, en az 15 milyon kişinin özel sağlık sigortası ya da devlet sigortasıyla korunmasını sağlıyor. Ayrıca önceden hastalığı olan kişilerin de sigorta kapsamında olması sağlanıyor. Beyaz Saray, reformun sigorta fiyatlarını daha makul hale getireceğine dikkat çekiyor. Ancak yeni yasada, belli büyüklükteki şirketlere, çalışanlarına sigorta yaptırma şartı getirildiği için Cumhuriyetçiler bunun küçük işletmeleri öldüreceğini ve işsizliği artıracağını savunuyor.

NELER OLACAK?
Tarım Bakanlığı: 100 bin çalışanı var. Denetimler sürecek, itfaiyeciler dahil bazı çalışanlar kalacak. Dışarıya hizmet veren bölümlerde maaşları döner sermayeden karşılananlar çalışmaya devam edecek.
Ticaret Bakanlığı: 46 bin 420 çalışanı var. Yaklaşık 6 bini çalışmaya devam edecek. Bunların büyük kısmı, hava, denizcilik ve benzeri alanlarda güvenliğe ilişkin raporları hazırlıyor.
Federal mahkemeler: Fonlar sayesinde tüm personel iki hafta çalışabilecek.
Savunma Bakanlığı: 1.4 milyon üniformalı etkilenmeyecek. 800 bin sivil çalışanın yarısı ise evine gidecek.
Eğitim Bakanlığı: 4 bin 225 personelinden sadece 242’si çalışmayı sürdürecek. Kapatma uzarsa, 30 kişi daha işe çağırılabilecek.
Çevre Koruma Ajansı: 16 bini aşkın çalışanının yüzde 94’ü eve gidiyor. Süreç uzarsa, “kurumun ışıklarını açık tutacak ve acil durumlara müdahale edecek küçük bir ekip kalacak.
İç Güvenlik Bakanlığı: 231 bin çalışanından sadece 32 bini görevde olmayacak. Kapatma sırasında işyerleri, çalışanlarının yasal statünü elektronik ortamdan kontrol edemeyecek.
Adalet Bakanlığı: FBI ve Narkotik çalışanları görevde olacak.
Ulusal Parklar Teşkilatı: Kuruma bağlı 400’den fazla ulusal park kapanacak. Bunlar arasında New York’taki Özgürlük Heykeli, San Fransisco’daki Alcatraz hapisanesi de var.
Dışleri Bakanlığı: Pasaport büroları ve konsolosluklar, para yettiği sürece açık olacak. 1995-96 arasındaki kapatmada günde 20-30 bin başvuru geri çevrilmişti.
NASA: Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çalışan bilim adamları dışında 18 bin çalışanı evde oturacak.