Hisse alan ve satan taraflar görülemeyecek

20 Ağustos Cuma günü İMKB Başkanı Hüseyin Erkan CNBC-e yaptığı açıklamada, “Ekimden itibaren hisse senedi işlemlerinde taraflar gözükmeyecek” dedi. Bunun ne anlama geldiği hususunda detay bilgi verilmedi. Tek bir cümle bile küçük yatırımcıları tedirgin etti. Seans sırasında hangi aracı kurumun ne kadar alım satım yaptığı işlemlerin hangi fiyatlardan gerçekleştiği bu verilerle takip ediliyordu. İMKB Başkanı’nın açıklaması hisse senedi işlemlerinde alan ve satan tarafların “ulaşılamayacak bir veri” haline geleceği anlamını taşıyor.
Bu uygulama başlangıç mı?
Yatırımcı cephesinde bakıldığında bu kararın anlamını algılamak oldukça zor. Bilindiği gibi benzer bir durum daha önce yatırım fonu ve ortaklıklarında gündeme gelmişti. Fon ve yatırım ortaklıklarının portföyündeki hisselerin takas verilerinin yayınlanmasına son verilmişti.
Yatırımcılar daha önceleri fon ve yatırım ortaklıklarının portföyünde bulunan hisseleri görme imkânına sahipken bu, elinden alındı. Bu olanak, yatırım fonları ve ortaklıklarına yatırım yapan yatırımcıların, fonların aldıkları hisse senetlerini, hisselerin portföylerdeki seyrini ve oranını, fonların performanslarını sorgulayabilmelerini sağlamaktaydı. Söz konusu verinin açıklanmamasıyla birlikte bu imkân ortadan kalktı.
Gün içi işlem yapan tarafların açıklanmamasına ilişkin bildirim ekimde uygulamaya geçtiğinde devamında hisse saklama verisinin de kısıtlanma kapsamına alınıp alınmayacağı merak konusu. Yabancı yatırımcıların, piyasaya yön veren büyük yatırımcıların, piyasadaki alım-satım davranışları aslında küçük yatırımcılar için bir gösterge niteliğinde. Çünkü bilgi akışının bu kadar hızlı ve yoğun olduğu bu piyasalarda bu bilgiyi algılayıp yorumlayacak bilgi birikimi ve kapasitesi olmayan küçük yatırımcılar için büyük yatırımcıların davranışı küçük yatırımcılara yol göstermekte.
Kimler etkilenecek?
Gün içi işlemlerde hisse senetlerinde alıcı ve satıcı taraf datasını özellikle günlük alım satım yapanlar ve piyasadaki alıcı satıcı dengesini, kurumların eğilimlerini izleyenler takip etmekte. Kimin alıp kimin sattığının seans sırasında öğrenilmesi özellikle günlük işlem yapan yatırımcılar için önemli.
Yeni uygulamaya geçilmesi halinde kimin aldığı ve sattığının görülmediği bir ortamda yabancı yatırımcı bir hissede işlem yaptığında bundan o gün için haberdar olmak mümkün olmayacak. Aynı şekilde bir hisse ile ilgili takasta önemli ölçüde elinde hisse bulunduran bir kurum satış yapıyorsa (ki bu hisseye satışların yoğunlaştığını göstermesi açısından önemlidir) işlem yapanlar bunu o seansta bilemeyecek.

NEDEN SINIRLAMA GETİRİLİYOR?
Bu verinin yayınlanmayacak olması bir çok soruyu da beraberinde getiriyor. Her şeyden önce datanın neden kaldırıldığı özellikle imkânları sınırlı olan küçük yatırımcı tarafından sorgulanmakta. Küçük yatırımcı uygulamada yapılacak değişiklikle özellikle kendisinin mağdur olacağına inanıyor. Zira büyük yatırımcılar sahip oldukları portföy büyüklükleri itibariyle özel yatırımcı kategorisinden istifade etmekte ve brokerlarla dealerlarla doğrudan irtibat halinde olmaları sebebiyle işlemleri yapan tarafları online öğrenme imkanına sahip olmaktalar. Ancak küçük yatırımcılar böylesine bir imkânı bulunmuyor.
Onlar bu dataları veri kuruluşlarının yayınları ile elde edebilmekte. O nedenle bu verinin yayınlanmayacak olması halinde, mağdur olacak kesim de doğrudan küçük yatırımcı olacak. Bu uygulama başlarsa piyasada işlem yapan büyük yatırımcılar ve küçük yatırımcılar arasında bilgiye erişim açısından bir eşitsizlik doğmuş olacak. Uzun yıllardır yatırımcı sayısının artmadığından şikayet edilen piyasada bu uygulama küçük yatırımcıların piyasadan daha da uzaklaşmasına neden olacağa benziyor.
Piyasanın düzenleyici otoritesi cephesinde yer alan yöneticiler ise hisse senedi işlemlerindeki tarafların gözükmeyecek olmasını olumlu yönde değerlendiriyor. Görüşüne başvurduğumuz yetkililer belli aracı kurumların alım ya da satım yapmasının ardından özellikle küçük yatırımcının bu aracı kurumların peşine takıldığı ve böylece kolayca yönlendirilerek zarara uğratıldıklarını dile getirmekte. Yatırımcının zarara uğramaması için gün içi işlem yapan taraf verisini yayınlanmamasının daha doğru ve sağlıklı bir karar olacağı dile getirilmekte.
Bu iddianın ne derece haklı olduğu ise tartışmalı. Yatırımcının kararına yatırımcıya rağmen kamu otoritesi neden sınır çekmek istediği tam olarak anlaşılabilmiş değil? Söz konusu düşünce yatırımcının belli sınırlar içinde tutulması ve bu sınırlar içinde karar vermesi anlamına gelmiş oluyor ki o da yatırım mantığı ile bağdaşmamakta. Açıklamalar özellikle küçük yatırımcıyı tatmin etmiyor.

YATIRIMCININ BİLGİLENME HAKKI
Piyasadaki genel prensip yatırımcının piyasadaki aldığı tüm bilgilere göre kararını serbestçe vermesidir. Şüphesiz tüm bilgileri aldıktan sonra vereceği kararın sonuçlarına da katlanacaktır. Ancak tüm bilgilere bazıları sahipken bazılarının sahip olmaması adil ve eşit bir yarışın ortadan kalkması anlamına gelmiş olmayacak mı? Yatırımcının belli bilgileri zamanında öğrenmesine izin verilirken belli bilgilerden mahrum bırakılması şeffaf piyasa mantığı ile ne derece uyumlu olacaktır? Kaldı ki bir datanın saklanmasının yatırımcı için daha yararlı olacağına dair karar vermek ne derece sağlıklı? Piyasanın mantığı tüm bilgilerin şeffaf ve hızlı şekilde tüm kesime ulaşmasını temin etmektir. Büyük yatırımcı bu bilgiye sahip olabilme imkânına sahipken geniş bir kesimin bu bilgiden mahrum edilmesi piyasanın ruhuna da aykırı olacaktır.
Gelişmiş ülkelerin şeffaflaşma yönünde nelerin yapılabileceğini gündemlerinin ilk sırasına oturttuğu bir ortamda bizim piyasada nasıl sınırlandırma yaparızı tartışmaya başlamamız tam anlamıyla bir handikap. Gerekçelerin piyasanın geniş bir kesimi tarafından tatmin edici bulunmaması ise geçilmesi istenen uygulamanın zayıf noktası. Piyasada bilginin demokratikleştirilmesi derken tersine dar bir kesim ile sınırlandırılmaya gidilmesi zaten zayıf olan piyasayı daha da zayıflatmaya neden olacaktır.

AÇIKLANACAK VERİLER
23 Ağustos 2010 Pazartesi
10:58 AB imalat sanayi öncü PMI Endeksi, Ağustos. (Bk.56,1)
10:58 AB hizmet sek. öncü PMI Endeksi Ağustos. (Bk.55,5)
15:30 ABD Chicago Ulusal Aktivite Endeksi, Temmuz (Bk. -0,1)
24 Ağustos 2010 Salı
11:00 Türkiye yabancı ziyaretçi sayısı, Temmuz.
17:00 ABD Richmond Fed sanayi endeksi,Ağustos. (Bk.11)
17:00 ABD 2. el ev satışları, Temmuz.(Bk.-13,9%)
25 Ağustos 2010 Çarşamba
11:00 Almanya İFO İş Ortamı Endeksi,Ağu.(Bk.105,5)
15:30 ABD haftalık işsizlik başvuruları(Bk.490K)
15:30 ABD dayanıklı tük.mal siparişleri,Tem.(Bk.3%)
16:30 Türkiye kapasite kullanımı, Ağustos.(Bk.73,5%)
16:30 Türkiye sanayi güven endeksi, Ağustos.
17:00 ABD yeni ev satışları, Temmuz.(Bk.0,8%)
27 Ağustos 2010 Cuma
11:30 İngiltere GSYİH- 2. tahmin, 2Ç,(Bk.1,1%)
15:30 ABD GSYİH- 2. tahmin, 2Ç(Bk.1,4%)
16:55 ABD Michigan tüketici güven endeksi, Ağustos.(Bk.70)

DIŞ PİYASALAR
Önce FED, sonra ABD verileri satış baskısı yarattı
Piyasalar FED’in son toplantısı sonrası yaptığı “Ekonomik toparlanma zayıfladı” açıklamalarını fiyatlayıp etkisinden sıyrılmaya başladığı günlerde bu defa da beklentilerden daha olumsuz gelen ABD ekonomik verilerinin etkisine girdi. ABD ekonomik verileri bir süredir karışık bir görünüm veriyordu. Bazı veriler olumlu gelirken bazıları beklentileri karşılamıyordu. Ancak son günlerde olumsuz veriler ağır basmaya başladı. Piyasalarda bunu doğal olarak olumsuz fiyatladı. Borsa ve hisseler için alternatif piyasaların durumu olumlu referans olmaya devam ediyor. Düşük faizin korunacak olması paranın borsaya akışına neden oluyor.

AMERİKA
10.200 seviyesine dikkat
Kâr satışları ve düzeltme sürüyor. Kâr satışları derinlik kazandı ve kısa dönemli çıkış trend desteğinin altında işlem görüyor. İlk destek 10.200 seviyesinde. Bu seviyenin altında satışların devamı beklenebilir. Sonraki destekler 10.000 ve 9.800-9.600 seviyelerinde. İlk direnç ise 10.500 seviyesinde.

BREZİLYA
Çıkış trendi korunuyor
Kâr satışlarına rağmen çıkış trendi korunuyor. İlk dirençler 67.800 ve 68.500 seviyesinde. Bu seviyelerde satışları görülebilir. İlk destekler ise 66.000 ve 65.300 olarak görülüyor. 7 ve 20 günlük ortalamada. Bu seviye aşağı kırılırsa 50 günlük ortalamayı test edebilir.

JAPONYA
Destek seviyelerinde
Destek seviyelerinde hareket sürmekle birlikte tepki alımları zayıf kaldı. Destek seviyelerinden kopamayan endeksin düşüş yönlü hareket etme olasılığı yükseliyor. Dirençler 9.350 ve 9.750 seviyelerinde. İlk destekler 9.100-9.000 seviyelerinde. Orta dönem için de önemli görülen bu seviyelerin altında satışlar artabilir.

ALMANYA
Desteklerini test ediyor
Kâr satışlarının etkisinde destek seviyelerine çekildi. Dirençler 6.230 ve 6.380 seviyelerinde. Önemli destek ise 6.000 seviyesinde. Bu seviyenin üzerinde tepki alımları görülebilir. Aksi takdirde satışların devamını beklenebilir.

PRİMLİ BANKA HİSSELERİNDEN PARA ÇIKIŞI SÜRÜYOR
İlk 5 aracı kurum bazında haftalık olarak en fazla para girişi ve para çıkışı yaşanan hisseler

Gündeme bağlı düşüş yaşanıyor
Yoğun gündem ile birlikte piyasalarda dalgalanma devam ediyor. Gündemin olumsuza dönmesi doğal olarak piyasalara satış getirdi.Buna piyasaların beklenti eksikliği sorunu da ilave olmakta. Son günlerdeki gündeme bakıldığında, Yüksek Askeri Şura (YAŞ) gerilimi, Mali Kural’ın ertelenmesi piyasalardaki iyimserliği zayıflatmıştı. FED açıklamsı ve ABD verilerinin etkisiyle dış piyasaların da satışa geçmesi iç piyasalarda bunu karşılayacak piyasa gündemi olmayınca dış piyasaların seyrine uyum göstermeye başladı. Referandum fiyatlaması için henüz erken. Bilanço dönemi olduğu için hisse bazlı hareketlilik sürüyor. Teknik görünümün bozulması nedeniyle endeksin tepki alım denemeleri görülse de bir süre daha kâr satışları ve düzeltmenin etkisinde kalabilir. Alternatif piyasaların durumu borsa için olumlu görünüm vermeye devam ediyor.

BORSA
Bir süre destekler izlenecek
Endekste kâr satışları ve düzeltme devam ediyor. Piyasa gelen satışları karşılamakta zorlanırken bir süre endeksin destek seviyelerinde tutunup tutunamayacağı izlenecek. Destekler 58.500 ve 57.600 olarak görülüyor. İlk dirençler ise 59.500-59.800 ve 60.400 seviyelerinde.

DÖVİZ
Tepki hareketi güç kazanamadı
Döviz kurları destek seviyelerinin üzerinde tutunup tepki verdi. Tepki alımları henüz güç kazanmış görülmüyor. Dolar/TL’de kısa dönem için önemli destek olarak görülen 1.490-1.500 seviyelerinde tepki alımları gelirken dirençler 1.525- 1.540 TL seviyelerinde bulunuyor. Tepki hareketinin güç kazanması için 1.540 geçilmeli.

FAİZ
8.00 seviyesi önemli
Merkez Bankası’nın yaptığı PPK toplantısında, kısa vadeli faiz oranlarının değiştirmedi. Buna göre, gecelik faiz oranları borçlanmada yüzde 6.50 ve borç vermede yüzde 9 olarak uygulanmaya devam edecek. Yüzde 8 seviyesi önemli. Bu seviyenin altında düşüş sürebilir.Yüzde 8 seviyesinin üzerinde 8.20 ve 8.45 seviyeleri izlenebilir.

ALTIN
Kısa dönemde alıcılar güçlü
Altında tepki yükselişi güç kazanarak kısa dönemli çıkış hareketine dönüşmeye başladı. Piyasalarda olumlu hava bozulmaya başlayınca Altın’ın güvenli liman olma özelliği tekrar hatırlandı. Dirençler 1.250 ve 1.260 seviyelerinde. Kısa dönem için güç kazanan bu seviyelerde satışlar görülebilir. Destekler 1.220 ve 1.190’da.