SAVAŞ ÇIKARSA TORBA BÜTÇE UYGULANACAK

143.2 katrilyon lira olarak açıklanan 2003 yılı bütçesinde, savaş için ayrı bir ödenek konulmamasına karşın, olası bir savaş halinde ‘torba bütçe’ yapılacağı öğrenildi.
Torba bütçe, Milli Savunma, Sahil Güvenlik ve Jandarma Genel Komutanlığı bütçesi yüzde 15 oranında artırılarak bir kalemde toplanması ile oluşturulacak. Böylece anında 1.9 katrilyonluk ilave bir kaynak aktarılacak.
Üst düzey Maliye Bakanlığı bürokratlarının verdiği bilgiye göre, bütçe hazırlanırken Bakan Sümer Oral’ın dediği gibi olası bir savaş veya seferberlik hali dikkate alınmıyor. 1050 sayılı Muhasebe - i Umumiye Kanunu’nun 58’inci ile ek 5’inci maddeleri savaş veya seferberlik ilanı sırasında bütçeden anında verilecek parayı belirliyor.

Savaşta devreye giriyor
Savaş veya seferberlik ilan edildiğinde bu iki madde kanun gereği herhangi bir yasal sürece gerek olmadan devreye giriyor.
Bu uygulamada Milli Savunma, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik bütçesi birleştirilerek, yüzde 15 ilave yapılıyor. 2003 bütçesinde bu üç kuruma ayrılan rakamlar dikkate alındığında savaş ve seferberlik ilanı halinde otomatikman 1.9 katrilyon eklenerek toplam 14.72 katrilyon liralık kaynak kullanılıyor.

Maliye’nin de planı var
Savaş ve seferberlik ilanı sırasında yine kanun gereği bazı saymanlıklar para akışının sağlanabilmesi için Milli Savunma Bakanlığı’nın emrine veriliyor. Maliye Bakanlığı’nın da ayrıca savaş ve seferberlik hali sırasında çalışma düzenini belirleyen gizli planları da bulunuyor.
Savaş başladığında bu planlar da yine otomatikman devreye giriyor. Savaş ve seferberliğin devamı süresince ise bütçede ayrılan ödenekler yeni baştan düzenleniyor.
Normal bütçe prosedüründe olduğu gibi bunlar için Meclis kararı alınması gerekiyor.

2003 yılı için Milli Savunma Bakanlığı’na 10 katrilyon 875 trilyon 495 milyar lira, Jandarma Genel Komutanlığı’na 1 katrilyon 901 trilyon 525 milyar lira, Sahil Güvenlik Komutanlığı’na da 123 trilyon 291 milyar liralık bütçe ayrıldı.

Savaş çıkması halinde, bu üç kurumun toplam 12 katrilyon 900 trilyon 311 milyar lira olan bütçesi yüzde 15 oranında artılıyor. Buna göre 1 katrilyon 935 trilyon 46 milyarlık ilave yapılıyor ve toplam savaş bütçesi 14 katrilyon 835 trilyonu buluyor.

Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın bütçeleri yasa gereği hemen tek bir bütçe altında toplanıyor. Maliyeciler bu bütçeye "torba bütçe" adını veriyor. Savaş veya seferberlik nedeniyle torba bütçeye kaynak oluşturan bütçelerin yetmeyeceği düşünüldüğünden konsolide bütçeden de ek kaynak verilmesi gerekiyor. Bu ek kaynak da üç bütçenin toplamının yüzde 15’i tutarında bir kaynağın torba bütçeye aktarılmasıyla yaratılıyor.