Süt piyasası ‘toz’ duman!

Ulusal Süt Konseyi’nin süt alım fiyatını 1.15 TL olarak deklare etmesine karşın, alım fiyatının 50 kuruşa kadar düşmesi üzerine, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, “Açıkladığı süt fiyatını uygulatamıyorsa Ulusal Süt Konseyi kapatılsın” diyerek tepki gösterdi.
Bayraktar, “Konsey’den çekiliyoruz. Yönetiminden ayrılıyoruz. Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) acilen piyasaya girmesi gerekiyor. Böyle giderse, ahırlarda bir tane hayvan kalmaz. Halkımız 50 liraya bile kıyma bulamaz” dedi.
Deklare edilen fiyata rağmen alım fiyatı 70 kuruş, hatta Trakya’da 50 kuruş olarak uygulanıyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, sanayicileri uyararak, 1.15 TL’ye uyulmasını istemişti. TZOB’un Konsey’den istifasıyla, süt krizi yeni boyuta taşındı.

‘Sanayicinin sözü geçiyor’
Tarım Uzmanı Ali Ekber Yıldırım, “ABD’deki Pamuk Konseyi, Soya Konseyi gibi kurumlar örnek alınarak bizde de konseyler kuruldu. Zamanla konsey içinde hangi kesim ağırlıktaysa onun sözü geçmeye başladı.Fındıkta tüccar, zeytinyağında üretici kesim etkili olurken, Ulusal Süt Konseyi’nde de sanayicilerin sözü geçer oldu. Sanayiciler konseyden istedikleri kararı çıkartır oldular” dedi. Konsey’in piyasa düzenini kuracak gücü olmadığını kaydeden Yıldırım, “Konsey gerektiğinde piyasaya müdahale edebilecekti. Yani şimdi Et ve Süt Kurumu’nun yapacağı işi Süt Konseyi yapacaktı. Ancak bunu yapamadı. Bakanlık da bunu yapmasına izin vermedi. Dolayısıyla konsey kadük doğdu” diye konuştu.

‘Konsey’i dinlemediler’
Konsey öncesinde süt fiyatının ihale ile belirlendiğini, Konsey kurulunca fiyat belirleme yetkisinin konseye geçtiğini kaydeden Yıldırım, “Konsey’e büyük sanayiciler girince, kendi maliyetlerine uygun şekilde alım fiyatı açıkladılar. Bunun üzerine tartışma başladı. Bu süreçte Konseyin 1.15 TL olarak açıkladığı alım fiyatı, 70 kuruşa kadar düştü. Konseyin açıkladığı fiyata bile uyulmaz oldu” dedi.

‘Konsey kapatılsın’
TZOB Başkanı Bayraktar, “Sütte, 20 aydır üretici fiyatları artmıyor. Hatta artmak bir yana, Ulusal Süt Konseyi’nin tavsiye fiyatı olan 1 lira 15 kuruşun çok altına indi, 70 kuruşlara kadar geriledi. Yönetim kurulunda üreticinin ağırlıkta olmadığı, 3 bakanlık, 3 üniversite, 3 sanayici, 3 üretici temsilcisinden oluşan, başkanı da sanayicilerden seçilen Ulusal Süt Konseyi, açıkladığı fiyatı koruyamayacaksa, fonksiyonunu yerine getiremeyecekse, verdiği kararın arkasında duramayacaksa lağvedilmeli, kapatılmalı. TZOB olarak Konsey’den çekiliyoruz, yönetiminden de ayrılıyoruz. Konsey’de temsil edildik de ne oldu? Konsey süt fiyatlarının arkasında duramadı, müdahale edemiyor. O zaman konseye ihtiyaç var mı? Böyle bir konseyde yerimiz yok” diye konuştu.

Markette yüzde 25 zam
Şemsi Bayraktar, “Çiğ süt fiyatı 70 kuruşa kadar gerilerken, 20 ayda market fiyatları yüzde 25.4’lere varan oranda zam gördü. Bunu izahı mümkün değil. Onlar fabrika üzerine fabrika yaparken, ben ahırlarımı boşaltıyorsam bunda bir haksızlık var” dedi.

‘SÜT TOZU NEREDE ÜRETİLECEK?’
Ali Ekber Yıldırım, “Belirlenen fiyata uyulmayınca Bakanlık bu noktada sanayicileri hedefe koydu. Bakanlık bu kararlılığını sürdürürse Konsey’in etkinliği kalmayacaktır” dedi.
Yıldırım, Et ve Süt Kurumu’nun üreticilerden bizzat süt toplamayacağını vurgulayarak, şu bilgileri aktardı:
“Türkiye’de sütü toplayan kooperatifler ve üretici birlikleri var. ESK sütü bunlardan alacak ve süt fabrikalarında süt tozu yaptırtacak. Süt tozu tesisleri süt fabrikalarında var. Sanayici bu durumda nasıl bir tavır takınacak bilinmiyor. Çünkü fazla süt olunca sanayici topladığı sütü süt tozuna çeviriyordu. Anlaşma sağlanırsa ESK sütü fabrikada süt tozuna çevirtecek ve bu işlem karşılığında ödeme yapacak. Bu durumda sanayiciye ton başına verilen 4 bin 500 liralık süt tozu desteği de kaldırılacak.”