Temizel yeni vergi paketini açıkladı

VERGİYE YENİ TANIM: "Gerçek bir kişinin bir yılda elde ettiği kazanç" olan gelirin tanımı "Yıllık tasarruf ve harcamalarının toplamı" biçiminde değiştirildi. Bu değişiklik ile bundan sonra, kaynağı ne olursa olsun, herhangi bir kazanç sağladığında bu gelirin vergisi ödenecek.
VERGİ NUMARASI: Her vatandaşa bir vergi numarası verilecek. Her vatandaş, bu numarayı almak zorunda kalacak. Vatandaş ev, araba aldığı, bankada hesap açtırdığı, pasaport için başvurduğu takdirde bu numarayı kullanmak zorunda olacak.
HAPİS CEZASI: Hile yaparak vergi kaçıranların cezası hapis olacak. Hapis cezasının verilmesinin sağlamak için yargıçların önündeki kusur seçeneği kaldırılarak, mevcut yasada 5 yıl hapis 1 yıl ile 18 ay arasına indirildi. Hapis cezaları paraya çevrilemeyecek, ertelenemeyecek.
HAMİLİNE ÇEK BİTTİ: Kayıt dışı ekonomiyi körükleyen hamiline çek uygulamasına son verilecek.
KDV'YE İNDİRİM 1999'DA; Şu anda yüzde 15 olan KDV oranlarının 1999 yılından itibaren yüzde 12'ye, 2000'den itibaren yüzde 10'a indirilirken; şu anda yüzde 1 - 8 arasında olan alt dilim oranlarında bir değişiklik yapılmıyor. Üst sınır olan ve lüks mallardan alınan ve şu anda yüzde 23 - 40 arasında değişen KDV oranı önümüzdeki yıl yüzde 15'e, ertesi yıl 12'ye, 2000'de ise, yüzde 10'a çekiliyor.
TAPU HARÇLARI: Tapu harçlarında alıcı ve satıcıdan yüzde 4.8 olmak üzere yüzde 9.6 olan oran alıcı ve satıcı için yüzde 1'er olmak üzere toplam 2'ye indirilirken; konutlardan alınan emlak vergisinde yüzde 4 olan oran 2'ye, arazilerde yüzde 3 olan oran 1'e, arsalarda yüzde 6 olan oran yüzde 3'e düşürülüyor.
GÖTÜRÜ VERGİ: Bugüne kadar götürü vergiye tabi olanlar, yılbaşından sonra basit usulle ve esnaf muaflığı sistemine göre vergilendirilecek. Götürü usulde vergi tabi olan bir esnaf yılbaşından itibaren belediyelere başvurarak, 12 milyon lira karşılığında esnaf muaflığı belgesi alacak. Bu esnaf sözkonusu belgeyi aldıktan sonra 2000 yılına kadar isterse yılda 10 milyar kazansın şu andaki götürü vergi kadar vergi ödeyecek.
TAKSİCİLER: Ancak seyyar satıcılar, taksiciler, dolmuşçular dahil bütün götürü çalışan esnaflar, esnaf muaflığından yararlanmak için yılda bir kez beyanname verecek. Yani sözkonusu kesimler yüksek vergiye yakalanmamak için alıp sattıkları bütün malların, kullandıkları benzin ya da motorinin, her türlü harcamasının belgesini almak zorunda kalacak. Bu kesimler, defter tutmak zorunda kalmayacak. Topladıkları belgeleri esnaf odalarına teslim edecek, defterleri esnaf odalarının tutacağı muhasebeciler tutacak. Bu kesimler 2000 yılından sonra herkes gibi normal gelir vergisi ödemeye başlayacak.
TAKSİCİ FİŞ VERECEK: Bakanlık taksi ve dolmuşlarda belge düzenini oturtmak ve fiş vermelerini sağlamak için piyasada 30 milyon lira olan ve taksimetrelere eklenen fiş cihazlarını bedava dağıtmayı planlıyor.
ÇİFTÇİ: Tarımda büyük küçük çiftçi ayrımı kaldırıldı. Yıllık satışlarının toplamı 850 milyon lirayı geçtiği için defter tutmak ve stopaja ek olarak gelir vergisi ödemek zorunda olan çiftçiler yılbaşından sonra defter tutmayacak. Sadece ekim yaptığı arazilerinin toplamı 600 dönümü geçen çok büyük çiftçiler deftere tabi olacak. Bunların dışındaki bütün çiftçiler, sadece yüzde 4 stopaj ödeyecek.
EMLAK VERGİSİ: Emlak vergisinde rayiç bedel kaldırıldığı için bundan sonra isteyen istediği miktarı tapuya beyan edebilecek. Ayrıca alım satımlarda yeniden değerleme uygulanacak. Yani enflasyonun etkisi giderildikten sonra kalan gerçek gelir üzerinden vergi verecek. 10 milyara arsa alıp, ertesi yıl 20 milyara satan birisi, yüzde 85 enflasyon düştükten sonra kalan 1.5 milyar lira üzerinden diğer kazanç vergisi ödeyecek.
BANKA MEVDUATI: Bankada döviz ya da Türk parası mevduatı olan, Hazine bonosu veya devlet tahvili alan birisi mevcut sistem gereği yüzde 12 stopaj ödüyor. Bu tür finansal yatırım yapanarak, 5 milyar liranın üzerinde faiz alanlar, önümüzdeki mart ayında beyanname verecek. Beyannamede gösterilen faiz üzerinden enflasyon payı düşülecek, daha önce ödediği stopaj mahsup edilecek, eğer geriye faiz geliri kalırsa bunun vergisini ödeyecek, mahsup sonrasında devletten alacaklı olursa iade alacak. Aldıkları faizden enflasyon payını düşecek. Yani 5 - 32 milyar lira arasında faiz geliri olanlar daha önce ödediği yüzde 12'lik stopaj nedeniyle iade alacak. Yeni sisteme göre, yılbaşından itibaren repo yapanlarda vergi ödeyecekler.
BORSA: A ve B yatırım fonu alanlar, borsada oynayanlar da kazançlarını 1998 yılından itibaren beyan edecekler. Sözgelimi bin liralık Arçelik hisse senedi alan birisi, bunu 2 bin liraya sattığında, kazandığı bin liranın vergisini ödeyecek. Ancak enflasyon payı düşecek. Yani bin liranın üzerinden bu yılki yüzde 85 enflasyon düştükten sonra kalan 150 bin liranın vergisini ödeyecek.
STOK AFFI: Maliye Bakanı ticari kuruluşların servet bildirimi ile envanterlerinde yer almayan malları bildirirken, bu malların her türlü vergisini ödemek zorunda olduğunu da hatırlatarak, "Envanterlerinde yer almayan, ancak bildirmeleri zorunlu olan malların vergileri ödemezlerse bildirim kabul edilmeyecek. Buna bir nevi stok affı diyebilirsiniz, ancak vergisini ödemek koşuluyla" dedi.