TESEV'den tersine göç için öneriler

Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) Demokratikleşme Programı yöneticisi Dilek Kurban, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden terör nedeniyle zorunlu göç eden vatandaşların bölgeye geri dönüşlerinin koruculuk sistemi kaldırılmadıkça, kara mayınları temizlenmedikçe ve çatışmalar sürdükçe gerçekleşmeyeceğini söyledi. TESEV Genel Merkezi’nde, vakıf tarafından 2 yıl önce hazırlanan "Zorunlu Göç ile Yüzleşmek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatandaşlığın İnşası" ve "Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Sosyal ve Ekonomik Öncelikler" başlıklı araştırma kitaplarına ilişkin bir panel düzenlendi.
Panelde konuşan Kurban, bölgede terör nedeniyle yerlerinden zorunlu olarak göç etmek zorunda kalan vatandaşların bugün zor şartlarda ve yoksulluk içinde büyük kentlerde yaşadıklarını söyledi. Kurban, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsünün BM’nin desteğiyle hazırladığı ve 2006 yılında tamamlanan raporuna göre, her iki bölgeden zorunlu göç edenlerin sayısının 953 bin ile 1 milyon 250 bin civarında olduğunu kaydetti.
Zorunlu göç edenlerden sadece 120 bin kişinin geri döndüğünü vurgulayan Kurban, devletin geri dönüş için uygulamaya koyduğu "Köye Dönüş Rehabilitasyon Projesi"nin ise bu insanlara yeterli desteği sağlayamadığını savunarak, "Koruculuk sistemi kaldırılmadıkça, kara mayınları temizlenmedikçe ve çatışmalar sürdükçe geri dönüş
gerçekleşmeyecek. Hatta Doğu ve Güneydoğu’ya geri dönüşlerin durdurulması gerekir. Çünkü çok ciddi hayati risk var" diye konuştu. Kurban, proje kapsamında 57 milyon YTL’lik harcama yapıldığının açıklandığını, ancak bu büyük bütçenin sadece bir kısmının altyapı yatırımlarına gittiğini, kalanının akıbetinin ise belirsiz olduğunu savundu.

NİTELİKLİ İNSAN GÜCÜ İHTİYACI

TESEV Yönetim Kurulu üyesi Osman Kavala da "Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Sosyal ve Ekonomik Öncelikler" kitabındaki verileri aktardığı konuşmasında, bölgede kapsamlı bir programa olan ihtiyacın güncelliğini koruduğunu söyledi. Nüfusun yüzde 15’inin yaşadığı bu bölgelerin aynı zamanda en geri kalmış bölgeler olduğunu da ifade eden Kavala, özellikle Bingöl ve Pervari gibi yerlerin gelişmişlikte Hindistan’ın bile gerisinde kaldığını kaydetti.
Bu bölgelerde yatırım teşvikleri sağlanmasının yeterli olmadığını, iş adamlarının nitelikli insan gücünün teşviklerden daha önemli olduğunu belirttiklerini vurgulayan Kavala, bunun oluşturulması halinde bölgeye yatırımların çekilebileceğini ve çok önemli bir sorun olan işsizlik sorununun da aşılabileceğini kaydetti.
Kavala, bölgede nitelikli okullar açılması, YİBO’ların hem fiziki, hem idari olarak geliştirilmesi ve ailelere kısıtlı miktarda da olsa eğitim yardımının sağlanmasının çok önemli olduğunu söyledi. Kavala, kış turizmi açısından Doğu Anadolu’nun, kültür turizmi açısından Güneydoğu Anadolu’nun yurt dışından turist alacak hale getirilmesinin
önemine de işaret etti. "Zorunlu Göç ile Yüzleşmek: Türkiye’de Yerinden Edilme Sonrası Vatandaşlığın İnşası" başlıklı kitabın 2 yıl önce Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi’nde düzenlenen basın toplantısında arbede yaşanmış,
toplantıya tepki gösteren 3 kişi gözaltına alınmıştı.