THY, 3-4 şirketi almak için görüşüyor

Krizde havayolu şirketleri batarken Türk Hava Yolları (THY) kâr etmeye devam etti. THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu başarılarının altındaki sırrı anlattı. Yabancı firmaların THY'nin nasıl kâr ettiğini merak ettiğini, sürekli kendilerine bunu sorduğunu dile getiren Topçu, "Biz de şunu diyoruz; THY'yi profesyonelce yönetiyoruz, ama amatörce çalışıyoruz" dedi.

Topçu, THY'nin tarihindeki en yüksek itibarlı olduğu dönemi yaşadığını da belirtti. İşte THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu'nun sorularımıza verdiği yanıtlar...

THY son dönemde adından en çok söz ettiren şirketlerin başında geliyor. Geçmiş ile bugün arasında ne değişti?

THY'nin bugünkü başarısını görmek için geçmişe gitmek gerekir. 1992-2001 arasındaki 10 yıla bakılırsa, 4.7 milyon olan yolcu sayısının 10.3 milyona çıktığını görüyoruz. Yolcu sayısında başarı sözkonusu ama aynı dönemde şirket zarar etmiş. 1992'den 2001'e kadar sadece 1995 ve 1996'da kar edilmiş. 2001'de 151 milyon dolar zarar etmiş şirket. Performans olarak başarılı ama bunu kara dönüştüremeyen bir şirket sözkonusuydu.

Bu tablo nasıl değişti?

2003'te yönetimi devraldık. Bir araştırma yaptırdık. Yolcu sayısı artarken faaliyet kârının neden artmadığını anlamaya çalıştık. Dünya havacılığını inceledik. THY'nin mevcut yapısının hantal, karar süreçlerinin uzun olduğunu gördük. Bu kadar büyük bir yapıyı sadece yönetim kurulu ile yönetemeyeceğimizi düşünüp, yönetim kurulu başkanı, başkanvekili ve genel müdürden oluşan icra kurulu oluşturduk. Bu kurul günün her saati toplanıp, hızlı karar alabiliyor. Yatırımlar yaptık. 2002'de yolcu sayısı 10.4 milyon iken, 2009'da bu sayı 25.1 milyona çıktı. 2002'de 255 milyon dolar olan faaliyet kârı geçen yıl 538 milyon dolar oldu.

Ne tür yatırımlar yaptınız?

Geldiğimizde filoda 64 uçak vardı. 11'i RC tipiydi. Bunların uçuşları durduruldu, 2004'te filo 53 uçağa indi. Türkiye hem business hem de turistlik trafikten hakettiği yolcuyu alamıyordu. 61 uçak siparişi verdik. Uçaklar filoya girmeye başladıkça THY atağa kalktı. 2005'te uçak sayımız 85'e, 2006'da 102'ye, 2008'de 127'ye, 2009'da da 133'e çıktı. Bu yıl sonun da 147'ye ulaştıracağız. Personel alımı ve eğitimi, uçuş güvenliğinin artırılması ve bakım tesislerinin modernizasyonuna da yatırım yaptık. Türkiye dünyada ve bölgesinde siyaseten yükselirken, Türkiye'nin en önemli şirketlerinden THY'nin yerinde sayması doğru olmazdı. Türkiye yükseldikçe yeni yatırımlarla yükselişe geçtik.

'Sponsorluk anlaşmaları adımızı dünyaya duyurdu'

"İspanya'nın Barcelona ve İngiltere'nin Manchester United kulüplerine sponsor olduk. Yunanistan Basketbol Kulübü Moroussi ve basketbol milli takımımızın da sponsoruyuz. Bu sponsorluklar dünyada adımızın duyulmasını sağladı. Türkiye'deki 4 büyük kulübe de sponsorluğumuz sürüyor. Son olarak Euroleague Basketbol Ligi'ne sponsor olduk. Ligin adı Turkish Airlines Euroleague Basketball oldu."

'Dünya devlerini geride bıraktık'

THY'yi ticari açıdan nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu konuda tek bir tanım olsaydı 'yüksek verimlilik' derdim. THY net kâr açısından 370.2 milyon dolarla sektörde dünya 6'ıncısı. Aviation Week THY'yi mali açıdan en sağlam havayolu şirketi seçti. Dünya devleri Lufthansa, British Airways'i geride bıraktık.

Yeni personel alacak mısınız?

2005'te 11 bin 125 olan personel sayımız 2010 Haziran sonunda 15 bin 934'e çıktı. Pilot sayımız 2005'te 900 iken, şu anda bin 844. Bu yıl bin hostes almış olacağız. 600 pilota ihtiyacımız var. Yurtdışından da alım yapıyoruz. 25 ülke vatandaşı şirketimizde uçuyor.

Personelin eğitimini nasıl sağlıyorsunuz?

Bu konuya özel önem veriyoruz. Kendi pilot okulumuzu kurduk. Uçuş Akademisi'nde yılda 100 pilot yetiştiriyoruz. Kapasiteyi 300 pilot yetiştirecek şekle getirmek için yer bakıyoruz. Florida'da bir üniversite ile işbirliği yaptık. 200 üniversite mezunu genci oraya gönderdik. 14 ay sonra pilot olacaklar. O üniversitenin eğitim modelini Türkiye'ye getirmeyi planlıyoruz.

'3-4 şirketle satın alma görüşmeleri yapıyoruz'

Yurtdışında satın alma planlarınız var mı?

Krizde havacılık sektörü 5 milyar dolar zarar etti. THY kâr ediyor. Yurtdışından bize çok teklif geliyor. 10'un üzerinde 'Bizimle ortaklık yapın' şeklinde talep var. Afrika, Rusya ve Avrupa'da ciddi şekilde görüştüğümüz 3-4 tane şirket var. Henüz kontrat aşamasına gelmedik.

Bu yıl yeni dış hatlar açılacak mı?

Dış hat sayımız geçen yıl 119'du. Temmuz ayı tibariyle 127'ye çıktı. Yıl sonuna kadar Washington, Dakar, Şiraz, Ho Chi Min City, Basra, Valencia, Toulouse, Novorsbrisk hatlarını açacağız.

Zarar ettiğiniz hat var mı?

Açtığımız hiçbir hattan zarar etmiyoruz. Siyasi olarak ne pahasına olursa olsun uçun diye bir talimat yok. Ticari geleceği olmayan kâr etmeyen hattı açık tutmayız.

Filoya yeni uçak gelecek mi?

Şu anda uçak sayımız 142. 2010 başında 24 adedi geniş gövde olmak üzere 89 uçak siparişi verdik. Eylül ayından sonra 4 adet Airbus 330-300, 5 adet 777-300 uçak filoya katılacak. 10 tane uçak da 2011'in 6'ıncı ayına kadar gelecek. Geniş gövdede kapasitemiz yüzde 83 artmış olacak. Uçak sayımızı 2011'de 184'e, 2012'de 205'e, 2013'te 217'ye ulaştırmayı hedefliyoruz.Avrupa'nın yaş ortalaması en genç filosuyuz.

Transfer yolcu sayısında durumunuz nedir?

2005'te 1.1 milyon iken, bugün 6.4 milyona çıktı. Yüzde 450 artış var. THY olarak sadece Türkiye'deki yolculara değil, dünyada taşınan yolculara da talibiz. Bu pastadan pay almak istiyoruz. Şu anda taşıdığımız yolcunun yaklaşık 3'te biri transit. Kargonun da yüzde 55'i transit. Şu anda 4 adet A310 Kargo uçağımız var. Son 1 yılda yüzde 48'lik artışla 238 bin ton kargo taşıdık. Şu anda Avrupa'da en büyük 9'uncu kargo taşıma şirketiyiz. Gelirler açısından da dünyada 38'inci sıradayız. Kargoda kapasitemiz filoya yeni katılacak uçaklarla birlikte artacak. İstanbul'u kargo hub'u haline getireceğiz.

Yolcu sayısında hedefiniz nedir?

2009'da 25.1 milyon yolcu taşıdık. Bu Avrupa'da 4. en büyük havayolu demek. Bu alanda dünya 22'incisiyiz. Planladığımız hatları açar, uçakları da alırsak 2015'te 56 milyonun üzerinde yolcu taşımayı hedefliyoruz.

2 yeni şirket kuracağız

Holdingleşme planı yapıyor musunuz?

THY Teknik, THY Do&Co, Sun Express, TT P&W Uçak Bakım Hizmeti, Bosna Havayolları, THY Opet Jet Yakıt İkmal, TGS Yer Hizmetleri, THY Goodrich Bakım Servis gibi 8 iştirakimiz var. Zorlu O/M ile bakım hizmeti anlaşması yaptık. THY sivil havacılık sanayiine katkı sağlamak şirket kuruyor. Kimsenin yatırım yapmadığı alanlara yatırım yaparak öncü rol oynamak için şirket kuruyoruz, amacımız holding olmak değil. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAİ) ile yeni bir şirket kurma hedefimiz var. Ayrıca uçak koltuğu üretim konusunda da şirket kurmayı düşünüyoruz.

Anadolujet'te hedef 5 milyon yolcu

Anadolujet markasından memnun musunuz?

THY olarak bu kalite ve ürünle fiyatları aşağı çekemeyeceğimiz için Anadolujet'i kurduk. Yurtiçinde 28, yurtdışında 14 noktaya haftada 575 uçuş gerçekleştiriyor. 2008'de kurulduğunda yolcu sayısı 1 milyon 827 bin iken, 2009'da bu sayı yüzde 57 artarak, 2 milyon 870 bine yükseldi. 2010'un ilk yarısında 2.1 milyon yolcu taşıdı. Hedefi yıl sonuna kadar 5 milyon yolcuya ulaşmak

Krizde dünyada birçok havayolu şirketi batarken THY kâr ediyor. Sizden akıl almaya gelmiyorlar mı?

THY tarihinde en itibarlı dönemi yaşıyoruz. Hem finans, hem uçak kiralama şirketleri hem de uluslararası havayolları açısından. Birçok şirket bu işi nasıl yaptığımızı soruyor. Şunu diyoruz; THY'yi profesyonelce yönetiyoruz, ama amatörce çalışıyoruz. (Sabah)