Trabzon’da 6 bin kişiye ‘gümüş bilezik’

Geçimini zanaatkârlıktan sağlayanlar için “Kolunda altın bileziği var” denir. Trabzon’da gümüş işçiliğinin bir kolu olan kazaziye de 6 bin kişi için deyim yerindeyse “gümüş bilezik” oldu.
1800’lü yıllardan beri Trabzon’da yapılan kazaziye takıların tüm modellerini bugün sadece üç aile biliyor. Bu ailelerden birine mensup olan, Saray Gümüşçülük’ün sahibi Ali Kaynar, halk eğitim kurslarında gençlere bu takıyı öğreterek, onları meslek sahibi yaptıklarını söyledi. Kaynar, “Şu anda Trabzon’da 6 bin kişi bu takıyı evlerinde yaparak geçimini sağlıyor. Ayda 4 takı yapabilen 350 YTL para kazanıyor. Bu takıları, Amerika, İspanya, Fransa’ya satıyoruz” dedi.
Trabzon kültürüne ait takılar olan hasır bilezik, telkâri, kazaziye çeşitlerinden yılda 8 bin adet ürettiklerini belirten Kaynar, 5 YTL’den başlayan fiyatların 5 bin YTL’ye kadar uzandığını kaydetti.

2 milyon dolarlık yatırım
Kaynar, 2009’da Trabzon’da sahilde 3 dönümlük bir arsaya, 2 milyon dolarlık yatırımla Trabzon el sanatları tesisi yapacaklarını belirterek şu bilgileri verdi:
“Burada el sanatları kursu, bu ürünlerin sergilendiği çok büyük bir mağaza ve meşhur Akçaabat köftecisi Nihat ustanın da restoranının olacağı turistik bir tesis açacağız. Karadeniz kültür turlarına ilginin de artmasıyla yılda 1 milyonu aşkın turist Trabzon’a geliyor. Bu tesiste yerel sanatları ve kültürü yaşatacağız.”
Ali Kaynar, Türk el sanatlarının tanıtımı için 1991’de Türk Tarih Vakfı ile Uzakdoğu’ya, sonraki yıllarda da kendi imkânlarıyla İspanya, Fransa, Yunanistan ve Malta’ya gittiğini anlattı. Kaynar, “Önümüzdeki ay önce Almanya’da, sonra Ankara’da el sanatları fuarına katılacağız. Ocakta İstanbul’da düzenlenecek turizm fuarında da bir standımız olacak” dedi.

Sırrı içinde saklı!
Kazazlık sanatının Trabzon’a mahsus bir sanat olduğu ve 1. Dünya Savaşı’ndan sonra bu sanatı Trabzon’da Rumlar ve Kazazların yaptıkları söyleniyor. Kırbaç, tespih kamçısı ve kol düğmesiyle başlayan kazaziye çeşitlerine bugün kolye, bilezik, yüzük, küpe ve tespih de eklenmiş. İnce gümüş teller birleştirilip içine yün konularak yapılan kazaziye ürünlerinin en büyük özelliği kararmaması. Ürünün içindeki yün, ter ve nemi çektiği için gümüş teller kararmıyor. Kazaziye sanatında usta olmak, yeminli sürgü modelini öğrenmekten geçiyor. Yeminli sürgüyü şu anda Trabzon’da sadece üç aile biliyor.