Yerli avokado furyası!

Tropikal ürünler çiftçiler için yeni gelir kapısı oluşturuyor. Hem iç pazara hem de ihracata yönelik avokado yetiştiren çiftçiler, 33 ülkeye de avokado gönderiyor. Tropikal ürünler ağırlıklı olarak Akdeniz Bölgesi’nde yetişiyor.

Üreticiler, Türkiye’de yerli tropikal ürünler arttıkça ithal edilen ürünlerle fiyat rekabeti edebilecek konuma geleceği görüşünde. Üreticiler aynı zamanda avokadonun bakımının kolay, getirisinin de yüksek olduğunu dile getiriyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, avokado üretimi 1997’de 225 ton iken, 2018 yılında bu rakam 3 bin 164 ton oldu. Bu mevsimde dalında 4-4.5 lira olan avokado perakende satış noktalarında tüketiciye 6-10 lira arasından satışa sunuluyor.

Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Koordinatör Başkanı Hayri Uğur, avokadonun 69 ülkede üretildiğini ve 5 milyar dolarlık pazarının bulunduğunu söyledi. 2019 yılında dünya genelinde 5.9 milyon ton avokado üretimi yapıldığını belirten Uğur, “TÜİK verilerine göre Türkiye’de hâlihazırda 5 bin 317 dekar alanda avokado üretimi yapılıyor ve bu üretim her geçen gün artıyor” dedi.

İhracat artıyor

AKİB olarak Birleşik Krallık’tan Katar’a, Rusya’dan Irak’a kadar 33 ülkeye avokado ihracatı gerçekleştirdiklerini dile getiren Uğur, şöyle devam etti:
“2015’te 31 bin dolar olan ihracatımız, 2019’da yaklaşık 40 kat artarak 1 milyon 215 bin dolara yükseldi. Bu yıl 2.5 milyon dolarlık avokado ihracatı hedefliyoruz. Son beş yıldaki bu büyük sıçramanın her geçen yıl gerçekleşen üretim artışına paralel olarak devam edeceğini düşünüyoruz. AKİB olarak geçen yıl 739.656 kilogram avokado ihraç ettik.”

Alanya Avokado Üreticiler Birliği Başkanı Hilmi Sevilgen, avokadonun ekonomik değeri yüksek bir ürün haline geldiğini açıkladı. Çiftçilerin avokado üretiminden memnun olduğunu belirten Sevilgen, özellikle narenciyelerin yetiştiği alanda avokado üretiminin iyi gittiğini söyledi. Sevilgen, geçen yıl Alanya’dan 11 ülkeye avokado ihraç ettiklerini kaydetti.

Avokado ağacının dikildiğinde ilk 3 yıl ürün vermediğini ifade eden Sevilgen, “İlk yıllar çok az kendinizin tüketebileceği kadar ürün veriyor. Ancak dördüncü yıldan itibaren ticari olarak verim sağlanıyor. Dört ve beşinci yılında 200-300 adet ürün veren avokado ağaçları, altı ve yedinci yılında 400-600 adet ürün veriyor” dedi.

Alanya feneri

Muğla Ortaca’da, Fethiye’de de yeni avokado ekimleri yapıldığını dile getiren Sevilgen, “Avokadonun pek çok farklı türü bulunuyor. Her cinsin hasadı farklı aylarda yapılıyor. 10 aylık üretim yapılıyor. Fakat biz 12 aya yaymak için ziraatçilerle çalışma gerçekleştirerek ‘Alanya feneri’ isimli bir avokado geliştirdik” dedi.

Türkiye’de en çok fuerte cinsi avokadonun tercih edildiğini belirten Sevilgen, “Yağ oranı ve dayanıklılığı yüksek olan ‘hass’ cinsi avokadoyu da ihraç ediyoruz. Mevsime göre avokado fiyatları değişiyor. Şu anda dalında avokadonun fiyatı 4-4.5 lira. Yaz aylarında bu rakam 3-3.5 liraydı” ifadelerini kullandı. Sevilgen, 2018’de 30-35 milyon adet olan avokado üretiminin 2019’da 40 milyona ulaştığını belirterek, “2020’de 60-70 milyon arası beklentimiz var. Hedefimiz 20 ülkeye avokado ihraç etmek” dedi.

Patent alınacak

Alanyalı Ziraat Mühendisi Ahmet Dalabasmaz tarafından geliştirilen ‘Alanya feneri’ isimli avokado için de patent alınacak. Alanya fenerini geliştirirken amaçlarının yazlık bir avokado cinsi yakalamak olduğunu belirten Dalabasmaz şöyle devam etti:

“Üç fidanı kendi aralarında çaprazlama sistemiyle geliştirdik. Böylece ‘Alanya feneri’ dediğimiz dördüncü cinsi bulduk. Beş yıllık çalışma sonucunda bu cinsi yakaladık. 7-8 tane ağacımız var, meyve vermeye başladı. Fidanları da dağıtıyoruz. Patentini almak için de Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi ile çalışıyoruz.”

Bakımı kolay getirisi yüksek

Tropikal Meyve Üretim ve Pazarlama Kooperatifi Başkanı Ali Yalçın, avokadonun bakımının kolay, getirisinin yüksek olduğunu söyledi. Yalçın, bu yıl avokadoda az yılı olduğunu fakat fiyatların bunu dengelediğini belirtti. En güzel avokadonun Anamur, Gazipaşa ve Alanya’da yetiştiğini ifade eden Yalçın, şöyle devam etti: “Narenciye, muşmula ve zeytin bahçelerini söküp yerine avokado dikenler oldu. Avokado dikerken toprağın drenajının buna göre hazırlanması gerekiyor. Özellikle ağaçlar arasında sık dikim yapılmamalı, boşluk bırakılmalı.”

Orman vasfını kaybetmiş alanların avokado, mango gibi ürünler için çiftçinin kullanımına açılmasını talep ettiklerini belirten Yalçın, bu ürünlerin ülke ekonomisine getirisinin yüksek ürünler olduğunu sözlerine ekledi.

Her öğünde yeniyor

Olgunlaşmış ve hafif yumuşamış avokado, kabuğu soyularak tüketiliyor. Avokadoyu pek çok öğünde tercih eden tüketiciler genellikle limon ve tuzla ezip, tost, salata veya pudingde kullanıyor.

Coğrafi işaret aldı

Fuerte cinsi Alanya avokadosu için 2018 yılında coğrafi işaret de alındı. Avokadonun bilinirliğinin hızla yayıldığını belirten üreticiler, iç piyasada tüketimin yüzde 50’yi geçtiğini bu oranı yüzde 80’in üzerine çıkarmak istediklerini söyledi.