Büyük marketler de '1 milyon' modasına uydu

20'nci yüzyılın başında, ABD'de ortaya çıkan 'tek fiyat' mağazacılığı, 90 - 100 yıllık bir gecikme ile Türkiye'ye de geldi ve 'Ne alırsan 1 milyona' sloganı ile ortaya çıktı. Geçen yılın başlarında önce İstanbul'un varoşlarında görülen 'Ne alırsan 1 milyona' dükkanları, İstanbul'un tüm semtlerine yayıldı. Hatta İstanbul'da çok tutunca Anadolu'ya da sıçradı. Daha da önemlisi Tekzen gibi büyük mağaza zincirleri bile, her şeyin 1 milyon liraya satıldığı reyonlar açtılar.
İstanbul'da Tahtakale piyasası ile İstoç, 'Ne alırsan 1 milyona' modasını besleyen iki tedarik merkezi olarak ortaya çıktılar. İstoç ve Tahtakale'de faaliyet gösteren ithalatçı firmaların Çin'den ithal ederek tanesini 300 - 500 bin liradan sattığı 'ıvır - zıvır' mallar, 'Ne alırsan 1 milyona' olayının temelini oluşturuyor. Kırtasiye, züccaciye, hırdavat, hediyelik eşya, oyuncak, kozmetik, aydınlatma gibi pekçok işkolunu kapsayan bu mallar, İstanbul'da ve Anadolu'da açılan tek fiyat dükkânları tarafından adeta kapışılıyor. İstoç ve Tahtakale'deki ithalatçı firmalar, bir yandan yaptıkları ithalatın miktarını artırırken diğer yandan da Anadolu'ya gönderdikleri satış elemanları ile sipariş alarak müşterilerine yerinde hizmet veriyorlar.

Yerli sanayi devre dışı
'Ne alırsan 1 milyona' sloganı ile patlama yapan tek fiyat dükkânlarında, genellikle yerli mal satılmıyor. Bu dükkânlarda satılan malların yüzde 90'ının Çin menşeili mallar oluşturuyor. Çünkü yerli sanayiinin fiyat düzeyi ve çeşitleri bu ticaret türüne ayak uyduramıyor. Bu dükkânlarda satılan yerli malların çoğunu temizlik malzemeleri ile kişisel bakım malzemeleri oluşturuyor. Örneğin, birbirine iple bağlanmış üç tuvalet kağıdı 1 milyon liradan satılıyor. Tanınmamış markalı yerli deterjanlar, plastik mutfak eşyaları ve oyuncaklar yine bu dükkânlarda yer alabiliyor. Ancak olayın belkemiğini, hemen hepsi albenili ve çoğu makul bir kaliteye sahip olan Çin malları oluşturuyor.

Ne ararsan var
Ne alırsan 1 milyona dükkânlarında, gıda dışında akla gelen hemen her şey satılıyor. Makyaj malzemelerinden, porselen eşyaya, plastik ya da çelikten mamul mutfak eşyalarından, kalem deftere kadar yüzlerce belki binlerce çeşit mal bu dükkanlarda vatandaşın ilgisini çekiyor. Bir yakınına ufak bir hediye almak isteyenden, hiçbir şeye ihtiyacı olmayanlara kadar binlerce vatandaş bu dükkânları ziyaret ediyor. Özellikle hanımlar pazara ya da komşu ziyaretine giderken uğradıkları bu dükkânlarda, gözlerine takılıp beğendikleri bir şeyi, ihtiyaçları olup olmadığını düşünmeden satın alabiliyorlar. Öğrenciler, okul dönüşü eve giderken bu dükkânlara uğrayıp vakit geçiriyorlar, bazen de alışveriş yapıyorlar.

'Ne alırsan 1 milyona' modasına büyük mağaza zincirleri de uydu. Bu konuda ilk adımı Tekzen Yapı Market Zinciri attı. 14 mağazadan oluşan bir zincire sahip olan Tekzen Yapı Market, mağazalarında 'Ne alırsan 1 milyon' köşesi açtı.
Tekzen Genel Müdürü Ahmet Işıkgece, aralık ayının ikinci yarısında deneme mahiyetinde hizmete açtıkları 'Ne alırsan 1 milyon' reyonlarının ilgi gördüğünü belirtti. Bu reyonların mağazalara ayrı bir renk ve hava getirdiğini belirten Işıkgece şunları söyledi:
'Ne alırsan 1 milyon lira olayı son aylarda yaygınlaştı ve yerleşti. Bizde de 1 milyon liraya satılan pekçok çeşit vardı. Bunları bir köşeye topladık ve özel bir reyon oluşturduk, yeni çeşitlerle takviye ettik. Züccaciyeden kırtasiyeye, hırdavattan aydınlatmaya kadar pekçok ufak tefek mal, bu köşede müşterimizin ilgisini çekiyor. Tüm müşteriler bu köşeye gelerek alışveriş yapıyor. Bu köşede, planlanmamış, o anda karar verilen satışlar gerçekleşiyor."

19'uncu yüzyılın ikinci yarısında perakende ticarette 'devrim' sayılan Fransız tipi 'bonmarşe' mağazalarında yüzlerce tezgâhtar çalışıyor, binlerce çeşit mal satılıyordu. Sanayi devrimi ve sömürgelerle yaptığı ticaretle zenginleşen Avrupalılar, 2 - 3 katlı dev bonmarşelerden alışverişi sevdi. Bu mağazaların malları Avrupa'nın buharla çalışan fabrikalarından ve sömürgelerden geliyordu. Çin ipeklileri, Hindistan baharatları, Afrika fildişleri ve kakaosu, Amerika tütünü ve şekeri, zenginleşen Avrupalının gözdesiydi
Ancak Bonmarşeler, Birinci Dünya Savaşı'na kadar ayakta kalabildiler. 19'uncu yüzyılın sonunda ABD'li Woolworth firmasının, 'tek fiyat' yöntemini uyguladığı mağazaların yıldızı parlamaya başladı. Mağazalar ağı giderek büyüyen ve güçlenen Woolworth, 1911'de, New York'ta, 57 katlı, dünyanın en büyük gökdelenine taşınarak zaferini dünyaya ilan etti ve yeni bir model olarak tüm dünyaya yayıldı.

20'nci yüzyılın başında ABD'de açılan self servis mağazalarla ikinci bir devrim daha yaşandı. Kaliforniya'da bazı tüccarlar, tezgahtarı olmayan dükkânlar açmaya başladılar. 1912 yılında görülmeye başlayan bu dükkânlara giren müşteri, üzerinde fiyatları yazılı olan malları inceliyor, beğendiğini alarak bedelini çıkış kapısındaki kasaya ödüyordu. Böylece bir yandan tek fiyat mağazaları diğer yandan self servis mağazaları, kalabalık tezgâhtar ordusu ile çalışan görkemli bonmarşelerin sonunu getirdi. 2. Dünya Savaşı ile başlayan personel sıkıntısı, self servis mağazaların yaygınlaşmasını sağlayarak dev zincirlerin oluşturdu. Bugün ABD'de her şeyin 1 dolara satıldığı mağaza zinciri 4 bin küsur halkadan oluşuyor.



BUSINESS


Türkler'in kılavuzu çinli yavuz
'Bush işini yarım bırakmamalı'
Tüpraş'a temiz para
Turgut Özal 40, Tayyip Erdoğan 20 milyon dolar
Londra'da her gün bir ev satıyor
Markalar sevimli, hatırlanabilir ve sevilebilir olmaya çalışıyorlar
Çocuk da yaptılar, kariyer de
Durumu kanuna uyduruyoruz
Cevdet Bey ve kızları
Vergide beyan ve ödeme süreleri değişti
'Ne alırsan 1 milyon' mağazaları Çin malları ile dolup taşıyor...
Karamehmet'in kreditörü Northway'in Kuzey Irak'ta petrol yatırımı var mı?
İyi, kötü, çirkin...
Sertab, kültürel farkların üzerinden kayıp geçti
Askere e - cüzdan ciroyu yüzde 300 artırdı
Esma Esad ve Kraliçe Ranıa'nın modacısı, "Ortadoğu'nun Versace'si"