Dijital Kuran için fetva aldılar

Televizyon, radyo ve teyp gibi iletişim araçlarının hayatımıza ilk girdiği yıllarda çok dar bir kesimde de olsa 'dinlemek, izlemek doğru mu, dinen caiz mi?' tartışmaları olmuş, 'şeytan icadı' nitelemesi bile duyulmuştu. Bilgisayar ve internetin 'icadı' ise böyle tartışmalara hiç sahne olmadı. 'Hayatı yeniden üretme'nin en somut alanı sayılabilecek internette ikinci ve yeni bir (sanal) dünya kuruldu ve günümüzde hiçbir toplumsal kesim, hiçbir inanç grubu bu gelişmenin dışında kalmayı göze alamadı.
İslami kesimde de tam bir 'dijital İslam' durumu yaşanıyor. Belki, gerçek hayatta "İslam'ı yaşama"nın zorlukları, yasaların sınırlamalarından bir ölçüde 'kurtuluş' olarak görülmesinin de etkisi ile sanal alemde, yeni bir İslami yaşam doğdu. İnternet, kendi platformları üzerinden yeni ve güvenli bir ilişkiler ağı ördü, yeni bir cemaatleşme alanı yarattı.
İnternette bir arama motoruna girip, 'Müslüman, İslam, peygamber' gibi bir anahtar sözcük yazdığınızda karşınıza gelen binlerce site bunun en büyük kanıtı. Alevi, Sünni, Şii, Caferi gibi mezhepler, bütün tarikatlar sanal alemde yerini almış durumda.
İnternetin yeni yeni hayatımıza girdiği dönemlerde ABD'li bir genç, bilgisayarın başından kalkmadan her türlü yaşamsal ihtiyacını karşılayabileceğini iddia etmiş ve tüm dünyanın gözü önünde, aylarca yapmıştı.
Bugün internet, besleme ile açılan web siteleri ile, islami ürünlerin alışverişinden duaya, namazdan dini sohbetlere, eğitimden sanal hacca, hatim indirmeden online fetva dinlemeye kadar; bir Müslümanın "dinini yaşaması" için gereken neredeyse tüm ihtiyaçları karşılayabilecek zenginliğe ulaştı.
Hatta, dini bütün bekar müslümanları tanıştıran islami evlilik siteleri, dua zincirleri, islami usullere uygun cenaze kaldıran web şirketleri bile var. Bu yıl binlerce kişi kurban bağışını internet üzerinden gerçekleştirdi.

'Aptessiz kullanılır' fetvası
Sadece internet mi? Teknolojik oyuncaklar da dini dönüşümlere sahne oldu. El bilgisayarlarına yüklenen kuran yazılımları, Dijital Kur'an adı verilen cihazları yarattı. Diyanet, bu cihazların aptessiz de kullanılabileceği yönünde fetva verdi.
Hacılar, ellerine hac dualarını ve kurallarını anlatan 'Dijital Hac Rehberi'ni almadan, Mekke yollarına düşmez oldular. Gençler, dini kültürlerini interaktif CD'lerle geliştiriyor, aileler, çocuklarına dini sevdirmek için sesli elifbalar, dizüstü bilgisayar formundaki kuran cihazları alıyor.

'Dijital dönüşüm kaçınılmaz'
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Hamdi Döndüren, İslami kesimdeki dijital dönüşümü 'kaçınılmaz' buluyor, iletişim ve globalleşmenin getirdiği doğal bir sonuç olarak değerlendiriyor.
"İnternet herkesçe kullanımı kolay bir mecra. Gençlerin bilgisayara yönelmesi, chat yapmaya ilgi duyması, böylelikle dünyadan daha çok haberdar olup, bilgiye kaynağından ulaşması bu sonucu getirmiştir" diyen Döndüren, kötü niyetle kullanılmadığı müddetçe ne internetin ne de dini cihazların hiçbir sakıncası olmadığını söylüyor.
Prof. Döndüren, Kuran'ın, duaların internete ya da elektronik cihazlara yüklenmesinde sakınca olmadığını belirterek şöyle devam ediyor:
"Bilgisayar ekranına ya da elektronik cihazlara bakarak Kuran okumak, namaz kılmayı öğrenmek, hatim indirmek mümkündür. Aptes almak gerekmez ama saygı olarak alınsa daha iyi olur."

'Burjuvalaşmanın sonucu'
İslami - muhafazakâr kesimdeki 'dijital dönüşüm' sosyologların da dikkatini çekiyor. Kadir Has Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Nilüfer Narlı, İslami kesimin son derece dinamik olduğunu, modern çağın bir parçası olan teknolojiyi ve interneti hızla benimsediğini söylüyor.
"Bu dönüşüm İslami kesimin kentleşmesi ve burjuvalaşması ile de paralel" diyen Narlı, İslami kesimin bilişim alanına büyük yatırım yaptığına da dikkat çekiyor.
Prof. Nilüfer Narlı, sayıları giderek çoğalan bilgisayar kurslarının, bu kesimden gençlerin iyi eğitilmesini sağladığı görüşünde.
Bir diğer tezi de, kısa bir zaman öncesine kadar tarikat, din kardeşliği, cemaat gibi kanallar vasıtasıyla kurulan ticari, siyasi hatta evlilik ilişkilerinin bugün internet yoluyla ve daha geniş katılımla kurulduğu.
Bu dönüşümle İslami kesimin sisteme entegre olmadığı, sistemin potasında kesinlikle erimediğini vurgulayan Narlı, "Sistemin nimetlerinden maksimum derecede faydalanıp, kendi inançlarına ve çıkarlarına uygun alt sistemler kuruyorlar. Bu da onların toplumsal gücünü artırıyor" diye konuşuyor.

Dijital tespihler, ezan okuyan saatler, zikirmatikler artık işportaya düştü. Bugünlerde, İslami kesimin en gözde elektronik oyuncağı Dijital Kuran. Bilkent Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu Hakan Akçay'ın sahibi olduğu Prorem Teknoloji'nin geliştirdiği 'Dijital Kuran' 8 ayda 10 bini aşkın sattı.
Avuçiçi bilgisayar büyüklüğündeki bir cihaz, Kuran surelerinin Kabe imamlarının sesinden ve ayrıca yazılı olarak yüklenmesinden oluşan cihaz için Mısır'daki El Ezher Üniversitesi'nden de onay alınmış.
Akçay, fiyatı 180 milyon lira olan Dijital Kuran'ın özellikle gelir seviyesi yüksek muhafazakar kesim tarafından satın alındığını belirtiyor. Akçay, cihazın ayetleri doğru telaffuz etmesi, ezbere yardımcı olması hatta hatim indirme imkânı tanımasından ötürü tutulduğu görüşünde.
Cihazın, Kuran - ı Kerim okumadan önce yapılması gereken baş örtme, aptes alma gibi prosedürleri ortadan kaldırdığına dikkat çeken Akçay, 'En önemli avantajı pratik olması. İlahiyat Fakülteleri'ne danıştık, kullanırken aptes almak zorunda değilsiniz' diyor.

Ürünü, www.dijitalkuran.com adlı internet sitesinde tanıtan Prorem'e, ABD'li bir teknoloji firmasından 'Dijital İncil'i ortaklaşa yapma teklifi gelmiş.
Prorem'in diğer bir ürünü de Dijital Hac ve Umre Rehberi. Hac ve umreye gidenlere, burada okunacak duaları öğreten, davranış kurallarından ne yenip ne içileceğine kadar birçok konuda bilgi veren avuçiçi bilgisayar büyüklüğündeki cihaz, hac döneminde beşbin adet satmış.
Prorem'in son projesi de 'dijital cevşen'. Cevşen'in Arapça ve Türkçe mealini okuyan ve ezberleten cihazın hedef kitlesi, bu duayı her namazdan sonra okuyan Fethullah Hoca cemaati.

İslami kesimin internette ne derece yaygın olduğunu görmek için, Yahoo ya da Google gibi bir arama motorlarına girip, 'Müslüman, İslam, peygamber' gibi bir anahtar sözcük yazmak yeterli. Alevi, Sünni, Şii, Caferi her mezhebin sanal âlemde bir yeri var. Türkiye'deki, Işıkçı, Nurcu, Fethullahçı, Nakşibendi gibi topluluklar da yerlerini almış durumda.
İnternet, bir Müslümanın tüm ihtiyaçlarını karşılar zenginlikte. Ezan, dua ve ilahi mp3'leri, otomatik namaz uyarıcısı, cep telefonu için ilahi melodileri, İslami sözlükler, İslami chat programları hemen her sitede bedava olarak sunuluyor. Sesli fetvalar, hatim programları çok revaçta.
Hac zamanı Kabe ve çevresi online izlenebiliyor. Bazı İslami üniversiteler, internet üzerinden eğitimle diploma veriyor. İslami sanatçıların açtığı tezhib, hat sergilerini sanal olarak gezmek mümkün.
Almanya'da kurulu bir Türk şirketi, www.islamclub.de adresi üzerinden İslami kurallara uygun cenaze kaldırma hizmet veriyor.
Büyük bölümü besmele ile açılan web sitelerinin çoğunda mail grupları ve sesli sohbet programları var. Bu chat odalarına kadın erkek binlerce kişi bağlanıp, dini konularda sohbet ediyorlar, arkadaşlık kuruyorlar.
Sanal ortamdaki ödüllü İslami yarışmalar gençlerin ilgi gösterdiği bir diğer alan. Dua zincirleri işin başka bir ilginç yüzü. Evlenecek eş bulamayan, hastalanan, işleri iyi gitmeyen 'Müslümanlar' tanımadıkları din kardeşlerinden sorunlarının çözümü için dua talep ediyor.
Dünya Müslümanlarını cihada çağıran radikal sitelerin yanısıra, kamudaki başörtü yasağına karşı başörtüm.net gibi siteler de var.

Yahoo, dünyanın dört bir yanından Müslümanların en gözde adresi. Yahoo - groups çatısı altında oluşturulan haberleşme - forum grupları sayesinde birbirleriyle online bağlantıya geçebiliyorlar. Burada, İslâm başlığı altında 4 bin 481 adet, Müslüman adı altında 3 bin 174 adet mail grubu ortaya çıkıyor.
Müslüman ülkeler arasında internet teknolojileri ve kullanımı konusunda en gelişmiş ülkelerin başında gelen Malezya'nın İslami Gelişme Servisi'nin (JAKİM) açtığı siteler, Suudi Arabistan hükümetinin resmi kanallarla açtığı siteler de internette en çok ziyaret edilen adresler arasında.
ABD'de yaşayan Müslümanların iş hayatında dayanışması için açtıkları 'İslâm'ın Cümle Kapısı', İslâm - Amerika İlişkileri Konseyi tarafından kurulan ve İslâm'la ilgili haberler veren 'Cair' gibi siteler de Müslümanlar arasındaki dayanaşmayı sağlıyor.
İslamî örgütler de kendilerini ifade etme yolunu internette bulmuşlar. Müslüman Kardeşler, ABD'li zenci Müslümanların kurduğu 'Nation of İslam' örgütünün web siteleri var.

İslam dini, her yönüyle bilgisayar programlarına yüklenmiş durumda. Her ay binlerce İslami eğitim CD'sinin satıldığı tahmin ediliyor. CD'lerin ortalama fiyatının 15 milyon TL olduğu düşünüldüğünde, trilyonlarca liralık bir pazar olduğu anlaşılıyor.
Namaz kılmayı bilmiyor musunuz? Bir seccade bir de bilgisayarınız varsa dert etmeyin. Piyasada namazı kılmayı, namaz dualarını öğreten onlarca interaktif CD mevcut. Peygamberlerin hayatını mı merak ediyorsunuz, hadisleri mi incelemek istiyorsunuz, ansiklopediler dolusu bilgiye tek bir CD'den erişmek mümkün. Kur'anı baştan sona ezberletip 'hafız' olmanızı sağlayacak bilgisayar programları bile mevcut. Bilgisayar kullanımı arttıkça, İslami yazılım pazarı da gelişiyor. Bu alandaki tanınmış firmalardan Goldsoft Yazılım'dan Hasan Çelikkaya, hazırladıkları eğitim CD'lerinin güvenilir olması nedeniyle ilgi gördüğünü belirtiyor. Ayda 15 bin civarında eğitim CD'si satan şirketin en çok tutulan iki ürünü olan Alim ve Kütüb - i Sitte'de hadisler, tefsirler, fıkıhlar, müzikli - animasyonlu bir formatta sunulmuş. Çelikkaya, bu CD'lerin eğitimli, evinde bilgisayar ve internet erişimi bulunan gelir seviyesi yüksek kişilerce satın alındığını belirtiyor.
Kur'an kursuna gitmek istemeyen çocuklara daha cazip bir alternatif var. Elifba'nın yanısıra tüm namaz surelerini öğreten bir dizüstü bilgisayarı! Hediyesi 15 milyon lira.

İslami kesim, interneti dini bilgilerini artırmak, Kur'an - ı Kerim ve dua öğrenmek, dini konularda sohbet etmek, alışveriş yapmak, dini programlar indirmek için sıklıkla kullanıyor. Ama bir konu daha var ki, İslami açıdan 'caiz' olup olmadığı epey tartışmaya açık: Evlilik.
Evet, İslami evlilik siteleri en çok tıklanan adreslerin başında geliyor. Muhafazakâr bekârlar bu sitelerde, kendi dini görüşlerine uygun bir eş arıyorlar. www.islamievlilik.com sitesinin giriş yazısı, tıklayanların aklında hiçbir şüpheye yer bırakmamak istercesine, 'misyonunu' şöyle anlatıyor;
'İslami bir kimliği ve hassasiyeti olan insanlar eş bulma / tanışma konusunda diğerlerinden farklı ve ilave zorluklar yaşıyorlar. Evlenmek isteyenlerin çoğu bunu helâl dairesinde nasıl yapacaklarını bilmiyorlar. İlk tanışma için bu gibi siteler ve tanışılmış birisi ile irtibatın devam ettirilmesi için de MSN / Yahoo Messenger veya ICQ gibi sohbet programlarının oluşturduğu ortam, stresin daha az olması ve göz zinasından da korunması nedeniyle çağımızda en uygun vasıtalardandır.'

Bir günde 30 talipli çıktı
Yine çok ilgi gören evlilik sitelerinden biri olan www.islamievlilik.net'in 900'e yakın kayıtlı üyesi var. Kadın ve erkek üyelerin sayısı hemen hemen eşit. Üyelerin profillerini analiz etmek amacıyla, 'Dini bütün bir eş arıyorum' mesajı ile siteye biz de kaydolduk. Rumuzumuza 24 saat içinde 30 mesaj geldi. Bu da sitenin bir hayli hareketli olduğunu gösteriyor.
Hemen hepsi, bir eşten beklentilerini sıralayan mesajların ortak paydası ise şuydu; 'Dini bütün, güzel ahlaklı, İslamı yaşayan...'
Bir kısmı ailelerin gözetiminde tanışmayı teklif ederken, 'Eşimin başörtüsünün omuzlarından aşağıya kadar inmesini beklerim' diye tarif verenler de oldu.

'Tuşların ucu yanıltıcı olabilir'
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Hamdi Döndüren, muhafazakâr gençlerin internet yoluyla tanışıp evlenmesinde İslami yönden bir sakınca bulunmadığını söylüyor ama bir şartla: 'Taraflar dürüst olacak, ailelerin gözetiminde olacak ve oyalanmadan evliliğe dönüştürülecek.'
Yeni Şafak gazetesi yazarı Prof. Hayreddin Karaman ise verdiği demeçlerde 'sanal evliliğin' modernize edilmiş görücü usülü olduğu yönündeki teze karşı çıkıyor; 'Görücü usûlünde çiftler tanıştırılmadan önce birbirlerini görmeseler bile ortak bir tanıdık vasıtası ile bilgi sahibi oluyorlar. Fakat sanal âlemde böyle bir şey yok. Tuşların ucundaki kendini nasıl tanıtmak istiyorsa öyle tanıyorsun.'

İnternetten alışveriş, muhafazakâr kesimde de hızla yaygınlaşıyor. Bu kesime hitap eden en büyük alışveriş portalı Azim Dağıtım AŞ'nin kurduğu www.azimdagitim.com.tr sitesi, İslami yayınevlerinin, müzik prodüksiyon ve yazılım şirketlerinin ürünlerini pazarlıyor.
Beş bini aşkın ürünün sunulduğu siteden, kredi kartı ve telefonla sipariş verebilmek mümkün. Türkiye'nin her noktasına ve Avrupa'ya iki gün içinde teslimat yapabiliyor.

En çok kitap ve CD satılıyor
Azim Dağıtım'ın Genel Müdürü Hasan Taştan Yıldız, müşterilerinden gelen talep doğrultusunda bu siteyi kurduklarını ve son birkaç aydır yoğun sipariş aldıklarını belirtiyor.
Sitede en çok müzik CD'si, kitap ve elektronik ürünlerin ilgi gördüğünü bildiren Yıldız, 'sık' alışveriş yapan bin kayıtlı üyesi bulunduğunu, ayda 3 - 5 bin arasında ürünün satıldığını belirtiyor.

Hz. Muhammed ve Bruce Lee
Yıldız'ın verdiği bilgiye göre, son aylarda çok talep gören ürünlerin başında 'Sesli Elifba' adı verilen ve Arap harflerini öğreten bir cihaz ile namaz dualarını öğreten bir dijital el bilgisayarı geliyormuş. Fiyatları 12 - 13 milyon lira olan bu iki cihaz için beş - altı bin civarında sipariş geldiğini belirten Yıldız, geçen yıl online satışlarının yüzde 100 arttığını söylüyor.
Yıldız 'İnsanlar kredi kartı konusunda hala çekingen. Daha çok telefonla sipariş vermeyi tercih ediyorlar' diyor.
Azim Dağıtım'ın 'Top 10'unun ilk üç sırasında şu müzik CD'leri yeralıyor: Arzuhalim / Hasan Dursun, Kabirden Mektup / Yusuf Ziya Özkan ve Kavimlerin Helakı / Enes Can. En çok satan DVD'ler ise sırayla; Hz. Muhammed, Hz. Meryem, Çağrı ve Bruce Lee.

Altı yıl önce kurulan Deniz Feneri Derneği, bu yıl ilk kez internet ve telefonla kurban bağışı aldı. Din, dil, ırk farkı gözetmeksizin kendisine başvuran yoksul ailelere gerek para gerekse gıda ve giyecek yardımı yapan derneğe, telefon ve internetten iki bine yakın kurban bağışı yapıldı.
Bu hizmeti, 'İki dakikada kurban bağışı' sloganıyla tanıtan dernek yöneticileri, bağış yapanların, kurbanların ihtiyacı olan kişilere gidip gitmediğini takip
edebileceklerini söylüyor.

'Hayır kurumu vekil sayılır'
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Hamdi Döndüren, internetten veya telefonla kurban bağışının İslam dini açısından caiz olduğunu söylüyor. İslamın kurban konusunda 'vekil tayin etmek' gibi bir kolaylık sağladığını anlatan Döndüren, 'Dernekler ya da hayır kurumları vekil sayılır' diyor.



BUSINESS


Net'ten hatim indirilir, web'den cenaze kaldırılır
Bayramlık mektuplar
133 zengin için 'sekreter şirket' kurdu
Kader 'Grundıg'i bize geri verdi'
1.3 milyara tavla satıyor
Kapitalistler Che'yi seviyor!
Araştırmacı - fotoğrafçı
Bizim hanıma da margarin karıştırılmış tereyağı satmışlar
'Harbi Seda' ile kurtlarını döküyor, 'Yasemin' ile dertlerine çözüm arıyorlar
Reklamda ve halkla ilişkilerde etik...
Yurtdışına çıkış harcında muafiyet kapsamı genişledi
Önce 'Artemis Tapınağı' sonra 'Boğaziçi gibi' otel yapacak...
400 trilyon liraya müzik dinliyoruz
Northway'in telefonu, Uzan'ın emek politikası ve BDDK...
Elf'ler ve Hobbıt'ler Tıme Warner'ı kurtardı
Mao'nun 'son dansçı'sı broker oldu
Corc Duboyu Buş
Gameboy küllerinden doğdu
ABD'de 80 bin şeker hastasını 'Türk yazılımı' buluşturdu
Moda 'ikinci el'e uzandı