Son dakika... Sosyal mesafeli hac! Uluslararası medya alınmıyor
29.07.2020 - 13:23 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Yurt dışından hacı kabul etmeyen Suudi Arabistan'da ülke içinden seçilen 1000 şanslı kişi bugünden itibaren Mekke'ye ulaşmaya başladı. Önceki yıllarda Kabe'de omuz omuza tavaf yapan hacı adayları, bu sene yalnızca 20 kişilik küçük gruplar halide hareket edebiliyor.
Çin'in 31 Aralık 2019 tarihinde duyurduğu bir haberin günler içinde bütün dünyayı yerinden oynatacağını kimse tahmin bile edemezdi.
Öyle ki, resmi olarak yarın yedinci ayını dolduracak koronavirüs salgını bugüne kadar 660 binden fazla insanı öldürdü, yaklaşık 17 milyon insana bulaştı.
Şimdiye kadar 270 bini aşkın testin pozitif sonuç verdiği Suudi Arabistan, Haziran ayında yurt dışından hacı kabul etmeyeceğini resmen duyurdu.
Yerel hacılar ise, Kurban Bayramı'na saatler kala kutsal kent Mekke'ye ulaşmaya başladı. Hacıların Mekke'ye girişine ise karantinadan sonra izin veriliyor.
Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, maskeli hacı adaylarının maksimum 20 kişilik küçük gruplar halinde hareket ettiğini bildiriyor.
Önceki yıllarda Kabe'de Müslümanların omuz omuza tavaf yaptığını hatırlatan AP, bu sene ise sosyal mesafeye uygun tavafın gerçekleştiğini aktarıyor.
AP'ye konuşan hacı adaylarından Ammar Halid, Hint kökenli olduğunu ancak Suudi Arabistan'da doğup büyüdüğünü söylüyor.
Yalnız başına Mekke'ye geldiğini belirten Halid, "Tüm sevdiklerime dua ediyorum. Hissettiğim mutluluğu anlatmak için kelimeler yetersiz" diyor.
Suudi Arabistan tarihinde ilk kez koronavirüs nedeniyle bu yıl yurt dışından gelecek hacı adaylarına kısıtlama getirildi, 2020 yılında yalnızca ülkede yaşayan 1000 Müslüman hacı olacak.
Söz konusu 1000 kişinin üçte ikisi, Suudi Arabistan'da yaşayan 160 farklı ülke vatandaşı. Üçte biri ise Suudi güvenlik ve sağlık çalışanı.
AP, şanslı 1000 kişinin internet üzerinden seçildiğini ve yaşlarının 20 ila 50 arasında değiştiğini vurguluyor.
Seçilen hacı adaylarına sağlık taraması yapıldı, koronavirüs belirtisi gösterenler elendi. Yine ölümcül hastalığa sahip olanlar da liste dışı kaldı.
Kabe'ye alınacak hacı adayları koronavirüs testinden geçirildi. Ayrıca Çarşamba gününden itibaren telefonlara yüklenen bir uygulamayla 1000 kişi takip ediliyor.
Mekke'de bu yılki değişiklikler arasında uluslararası medyaya hac haberlerini yapması için izin verilmedi. Yalnızca Suudi Arabistan resmi medyası Kabe'den canlı yayın yapıyor.
Suudi medyasının servis ettiği fotoğraflarda, otobüslerin önünde bekleyen maskeli güvenlik güçleri dikkat çekiyor.
Ayrıca zemzem suları yalnızca plastik şişelerde içilebilecek. Suudi yetkililer Kabe ve çevresininin sürekli dezenfekte edildiğini belirtiyor.
Peki dünya tarihi bir dönemden geçerken iptal edilen Hac organizasyonu Suudi Arabistan ve diğer ülkelerin ekonomilerini nasıl etkiledi?
BBC'nin haberine göre, karar sadece Mekke'de değil, pek çok ülkenin ekonomisinde etkisini hissettiriyor. BBC'ye konuşan ve Kabe'ye yürüyerek 10 dakika uzaklıkta taksi şirketi bulunan Malik isimli bir işletmeci, şirketinin battığını söylüyor:
"Şu anda durum işçiler için çok kötü. 3-4 aydır evde oturuyorlar, hiçbir iş bulamıyorlar. Bazılarının yiyecek gıdası yok. Dükkanlar açık ama müşteri gitmiyor. Hükümet bize yardım etmedi. Ben birikimlerimle idare ediyorum. 2-3 ay daha idare edebilirim ama sonra ne olacak bilmiyorum. İşçilerim ise daha kötü durumda. 50'den fazla çalışanım vardı. Şimdi hepsi işsiz kaldı."
Düşen petrol fiyatları ve Yemen'deki savaştan ekonomik açıdan etkilenen Suudi Arabistan'ın, bu yıl koronavirüsün de etkisiyle milyarlarca dolar bütçe açığı vermesi bekleniyor.
Ülkenin en büyük bankalarından, Cidde merkezli Al Rajhi Capital Araştırma Birimi Başkanı Mazın Alsıdayidi devletin koronavirüs nedeniyle özel sektöre bazı destekler sunduğunu söylüyor:
"Hükümet özel sektöre krediler sundu. Bankacılık sektörüne ise Merkez Bankası destek olmaya çalışıyor.
Önümüzdeki aylarda tekrar destek gerekmesi hâlinde Merkez Bankası'nın tekrar yardım yapacağını düşünüyorum. En kötü günlerin geride kaldığını düşünüyoruz."
Moody's analistleri ise hükümetin bazı vergileri üç aylığına toplamayacağını açıkladığını fakat bunun yeterli olmadığını söylüyor: "Reel dışı sektörün küçülmesini bu adımlar engelleyemeyecek, yüzde 4 küçülmesini bekliyoruz.
"Yabancıların önemli bir kısmı ekonominin son birkaç yıllık gidişatı nedeniyle ülkeyi terk etmişti. Bunda hükümetin Suudileşme denen, bazı sektörlerde Suudi Arabistan vatandaşlarının. İstihdamını önceleyen politikalarının da etkisi vardı."
Suudi Arabistan'da milyonlarca hacıyı doyurmak da önemli bir ekonomik aktiviteydi. Büyük kısmı çöl olan ülke, hacılar için önemli gıda ithalatı yapıyordu. Fakat bu yıl durum farklı.
Bu da Suudi Arabistan'ın ürün aldığı ülkeleri etkiliyor. Onlardan biri de Kenya. Afrika ülkesi, her yıl Suudi Arabistan'a çok sayıda inek satıyordu. Bu yıl ise binlerce inek ellerinde kaldı.
Kenya Çiftçiler Birliği'nden Patrick Kimani, hayvan yetiştiricilerinin yaşadıklarını şöyle anlatıyor: "Kenya'da hayvancılık büyük bir sektör. Kırsal bölümdeki aileler için ana geçim kaynağı, özellikle de Hac döneminde.
Genelde 5 bin inek ihraç ederiz Hac için. Bu büyük bir sayı. İhracat için inek yetiştirenler şimdi etleri koruyabilmek için soğuk depo arıyor. Bazıları da başka pazarlar peşinde."
Hac ziyaretinin iptalinden derin bir şekilde etkilenenler arasında tur operatörleri de var. Suudi Arabistan'a en fazla hacı gönderen ülkeler arasında yer alan Pakistan'dan tur operatörü Şehzad Dac, şu an işlerinin sıfır noktasında olduğunu aktarıyor:
"Sadece Hac değil, diğer dini turizm faaliyetleri de durdu. Satacak hiçbir şeyimiz yok. Dürüst olmak gerekirse buna hazırlıklı değildik. Çalışan sayımızı minimuma indirdik ve her şeyi durdurduk.
Bugüne kadar birikimlerimizle idare ettik ama yakında elimizdeki bazı malları satışa çıkarmamız gerekecek: Bazı mülkler, arabalar vs. Sektördeki diğer tanıdıklarım da öyle. Bazıları Uber şoförlüğü, manavlık gibi işlere başlamak zorunda kaldı."
