Son dakika: Tüm dünyada hızla yayılıyor! NFT'lerle ilgili dikkat çeken uyarı
09.04.2021 - 10:53 | Son Güncellenme:
NFT tüm dünyada hızla yayılıyor. Son dönemde milyon dolarlık satışlar ile gündeme gelen NFT ile ilgili uzmanlar kritik bir uyarıda bulundu. İşte detaylar...
NFT’ler son zamanların en popüler kripto para fenomeni haline geldi. ABD'de Christie’s müzayede evi tarafından 69,3 milyon dolara satılan Beeple takma adlı dijital sanatçının kolaj resimlerden oluşan eseri tüm dünyanın dikkatini NFT’lere çekti.
Bitcoin'in geleneksel para birimlerine dijital bir alternatif olarak ortaya çıktığı bu dönemde, NFT’ler de artık koleksiyon eserlerine dijital bir karşılık olarak kendini gösteriyor. Gün geçtikçe daha yüksek fiyatlara alıcı bulmaya başlayan NFT’lerde gelecek görenlerin yanı sıra, kısa sürede patlayacak bir balon olduğunu düşünerek şüpheyle yaklaşanların sayısı da az değil.
Kripto sanat çağı mı başlıyor yoksa bu bir balon mu?
TRT'nin haberine göre; rekor kıran satışından hemen bir gün önce açıklama yapan Beeple bile -gerçek adı Mike Winkelmann- “Dürüst olmak gerekirse, ben şahsen bunun bir balon olacağına inanıyorum ve bizler de şu anda bu balonun tam olarak içerisindeyiz” dedi. Sadece Beeple değil, konuya şüpheyle yaklaşan ve NFT alıp satanları kripto-dolandırıcılar olarak gören pek çok kişi var. Rekor satışa imza atan Christie’s müzayede evinin eski açık artırma görevlisi Charles Alsopp ise NFT’leri satın alanları “ahmak”, NFT’leri ise “anlamsız” olarak tanımladı.
Gün geçmiyor ki internette karşımıza NFT ile ilgili bir haber çıkmasın. Ancak her yeni gelişmekte olan teknoloji gibi NFT’lerin de olumsuz yanları bulunmakta. NFT üreten dijital sanatçılar ve bunları alan koleksiyonerler bu olumsuz yönleri büyüme ve gelişme sancıları olarak nitelerken, eleştirel çevreler ise bunun kısa vadede patlayacak bir balon olduğu görüşündeler.
Sadece sanal dünyada var olan objelere değer atayan NFT’ler dijital sanatçılar için bulunmaz bir gelir kaynağı haline dönüşüyor. Microsoft Word kullanarak yaptığı Kobe Bryant portresini 28 bin dolara satan Nijeryalı dijital sanatçı Osinachi “Bundan önce masama yemek koyacak parayı zor denkleştiriyordum, ta ki dijital sanat bunu değiştirinceye kadar” diyor.
İŞTE NFT İLE YAPILAN İLGİNÇ SATIŞLAR
Dünyanın ilk dijital evi satışa çıktı. Dünyanın ilk dijital NFT evi olan Mars House, kısa süre önce 515 bin dolara satıldı. Dijital evin yeni sahibi, sanal mülk için dijital sanatçı Krista Kim'e 288 Ethereum ( yaklaşık 515 bin dolar) kripto para ödedi.
515 BİN DOLARA SATILDI
Dijital sanatın her geçen gün popülaritesini artırmasıyla birlikte birçok NFT eser rekor fiyatlara alıcı buluyor. Son olarak da tasarımcı Krista Kim tarafından tasarlanan dünyanın ilk dijital NFT evi ‘Mars House’ 500 bin dolara satışa çıkmıştı.
Dünyanın ilk dijital NFT evi olan Mars House, kısa süre önce 500 bin doların üzerinde alıcı buldu. Evin alıcısı açıklanmazken ‘Mars evi’nin yeni sahibi dijital sanatçı Krista Kim’e 288 Ether kripto para ödedi.
Evin yeni sahibi Krista Kim’den 515 bin dolar karşılığında kendi adına "Metaverse" platformuna yüklenmek üzere 3 boyutlu dosyalar alacak. Krista Kim, sanal arazilerin satın alındığı, ticaretinin yapıldığı ve dijital evlerin, işyerlerinin inşa edildiği Metaverse'nin dünyamızın sanal bir uzantısı olduğunu söyledi.
"FİKİRLER GERÇEĞE DÖNÜYOR"
Kim, evi tasarlarken salgın sırasındaki karantinadan esinlendiğini söyledi. Kendisini "Techism sanatçısı" olarak tanımlayan Kim, CNN'e, "Mars House, yeni nesil NFT'leri temsil ediyor. AR (artırılmış gerçeklik) arayüzlü bir geleceğe girerken gelecek şeylerin bir işareti” dedi.
Krista Kim, "Sanat, NFT'ler, kripto para birimleri. Dijital varlıklarla nasıl yaşayacağımıza dair bu kapsamlı değişiklikler ve fikirler gerçeğe dönüşüyor. Bütün bunlar küresel bir paradigma değişimi oluşturacak” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz yıl Covid-19 sebebiyle evlerinde çok fazla vakit geçiren kişilerin çevrelerinde değişiklikler istedikleri belirtilirken Kim, "Ayrıca, Covid-19 nedeniyle hapsedildikten sonra, ruh sağlığı herkes için birincil endişe haline geldiğinden, iç ortamlarımızın bizi nasıl iyileştirebileceği konusunda daha yenilikçi fikirlere ihtiyacımız var" şeklinde konuştu.
Dijital sanat NFT'ler son zamanlarda sık sık manşetlerde yer alarak gündemdeki yerini önümüzdeki günlerde de koruyacağa benziyor. Geçtiğimiz günlerde de Twitter'ın CEO'su Jack Dorsey tarafından 2006 yılında atılan ilk tweet, Türk kökenli Sina Estavi tarafından 2,9 milyon dolara satın alınmıştı.
Öte yandan geçtiğimiz günlerde NFT furyasına Türkiye'den de bir isim katılmıştı. Tarık Tolunay isimli dijital sanatçı, Galata Köprüsü ve Karaköy'e ev sahipliği yapan "Fractal İstanbul - Pandemi" isimli eserini Blockchain ile imzalayarak satışa çıkardı. 20 Ethereum'a alıcı bulan Blockchain ile imzalan eserin tek orijinal hali, yaklaşık 36 bin dolara satılmış oldu Tolunay'ın eseri non-fungible token ile Türkiye'den ilk yapılan ilk satış olarak kayıtlara geçti.
Ürünün dijital ortamda imzalanmış ve bu sayede kopyalanamaz bir yapıya sahip olan orijinal halini satın alan kişi ise İranlı bir koleksiyoner olduğu açıklandı.
İŞTE NFT İLE SATIŞ YAPAN KİŞİLERİN İNANILMAZ HİKAYELERİ
BBC Türkçe'nin haberine göre; Bilim-kurgu ve 3 boyutlu sanatla uğraşan Darius Puia arkadaşlarının, eserlerini çılgınca fiyatlara sattığını görüp kendisi de kripto sanat dünyasına girmeye karar verene kadar, mali durumunun çok kötü olduğunu anlatıyor.
Almanya'nın Karlsruhe bölgesinden 30 yaşındaki Puia "Mutlaka bu alana girip eserlerimin değerini ölçmek ve para kazanıp kazanamayacağımı anlamak istedim" diyor. Başlangıçta pek bir beklentisi yokmuş. Fakat bir iki hafta içinde satış sitelerine giriyor. İnternette BakaArts adıyla tanınan Darius kısa sürede para kazanmaya da başlıyor.
Acrophobia adlı dijital görselinin NFT'sini 12 bin 497 dolara satıyor. "Dilim tutulmuştu. Bu kadar yüksek bir fiyata gideceğini beklemiyordum. Kız arkadaşımı arayıp 'Sen de görüyor musun? Gerçek mi bu?' diye sordum" diyor. Darius'un eserleri giderek daha büyük fiyatlara satılmaya devam ediyor. "Daha 20 gün önce parasızlık çekiyordum. Şimdi neredeyse 250 bin dolarım var" diyor. "Kafamın gerisinde, bir şey istersem hemen şu an alabileceğimi biliyorum. Bu da benim ruh sağlığıma çok iyi geliyor" diye ekliyor. Kazancının bir kısmını zihin sağlığı alanında çalışmalar yapan yardım kuruluşlarına bağışlayan Darius NFT dünyasının, dolaşan büyük miktarlarda paralara ve büyük kazanç hırslarına rağmen temelde sanatçıya değer verilen bir yer olduğunu düşünüyor.
'Bize fırsatlar yaratıyor'
Kripto sanat olarak sadece resim ve çizimler değil GIF'ler gibi internet ve sosyal medyada kullanılan hareketli görseller de satılabiliyor. Arjantinli sanatçı Bruno Nacif böyle yapıyor, kazancıyla da yaşadığı çiftliğe güneş enerjisi sistemi kurmayı başarmış. 37 yaşındaki Bruno 15 yaşından beri sanatla meşgul. Büyüyen kripto sanat dünyasının koleksiyoncular, sanatçılar ve daha önce birbirini bulması imkansız bir çok başka insanı birbirine bağlayarak fırsatlar yarattığını düşünüyor.
Hindistan'dan 32 yaşındaki kolaj sanatçısı ve fotoğrafçı Cyber Shakti de hemfikir ve NFT'lerin ona "sürdürülebilir bir mali bağımsızlık umudu" verdiğini söylüyor. "Geleneksel sanat dünyası hayat mektebinden yetişmiş sanatçılara genellikle kapalıdır. Oysa bu alan bize eşit fırsatlar veriyor. Burada 5 ay içerisinde eserlerim için verilen fiyatlar ortalama 80 dolardan 800 dolara kadar çıktı" diyor.
NFT'leri kim alıyor?
Cambridge Üniversitesi'nden Maliye profesörü Raghavendra Rau, NFT'ye son zamanlarda artan büyük alakada, salgın nedeniyle insanların evlerine kapanması ve dışarı çıkıp para harcama fırsatı bulamamalarının da payı olabileceğine işaret ediyor. Ne var ki NFT sanatçılarının eserlerinin fiyatlarını bir yere kadar artıp sonra düşeceğini, belki de sadece en zirvedeki sanatçıların eserlerinin uzun vadede kıymetini koruyacağını düşünüyor.
"Fiyatların bu şekilde fırlayıp uçtuğu bu tür balonları hep görüyoruz. Çok para kazanabiliyorsunuz. Ama bunun bir garantisi yok. Çok para kaybetmeniz de mümkün" diye sürdürüyor. NFT meraklısı ve koleksiyoncu Nelson Rohrbach, kripto sanat hareketini "sanatçıdan eserinin değerini alanlara karşı" bir ayaklanma diye tanımlıyor.
26 yaşındaki Chicagolu pazarlama müdürü, Ocak ayından bu yana kripto sanata 20 bin dolar yatırım yapmış ve NFTlerin güçlü bir yatırım aracı olduğunu, geleceğin piyasalarının ayrılmaz bir parçası haline geleceklerini düşünüyor.
"Sanatçıların desteklenmesinin ve onların mali olarak daha özgür olup eserlerinden daha büyük pay alabilmelerinin önemli olduğunu düşünüyorum. Kesinlikle riskli fakat bu, yüzde yüz almaya istekli olduğum bir risk" diye konuşuyor.
NFT NEDİR?
Kripto paraların hızlı değer artışı sonrası iyice yaygınlaşan NFT, blok zinciri teknolojisini kullanarak oluşturulan varlıkları tanımlamak için kullanılıyor.
Başka bir deyişle bu teknolojiden faydalanan NFT, kullanıcılara orijinal ve kopyalanamaz varlıklara sahip olma şansı veriyor. Özel bir şifreleme yöntemiyle harfler ve rakamlardan oluşan 40 karakterlik koda dönüştürülen NFT'lerin her biri diğerinden farklı oluyor.
