21 tip cezaevinde 130 bin kişi var

Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü verilerine göre Türkiye’de 21 değişik tipte, 36’sı açık cezaevi olmak üzere toplam 370 cezaevi var. Bu cezaevlerinin toplam kapasitesi ise 116 bin 754 kişi... Bu kapasiteye karşılık cezaevlerinde yaklaşık 130 bin tutuklu ve hükümlü var. Bu rakamlar günlük olarak değişiyor. Ancak genel olarak mevcut cezaevlerinin kapasitesi tutuklu ve hükümlü sayısına göre yetersiz kalıyor. Adalet Bakanlığı bu yetersizliği gidermek ve cezaevlerindeki yaşam standartlarını yükseltmek için 2012 yılında farklı tip ve özelliklerde 20 yeni cezaevini faaliyete geçirmeyi planlıyor. F ve L tipi cezaevlerinde güvenlik ve kurallar daha sıkı. A ve K tipi cezaevleri ise daha çok basit suçlardan tutuklu ve hükümlülerin kaldığı cezaevlerinde ise ortak yaşam alanları daha rahat kullanılabiliyor.

Tipleri ve özellikleri
- Kapalı Cezaevi: Kendi içinde de değişik tipleri olan bu tür cezaevlerinden 24 tane var. “İl Cezaevi” olarak tasarlanan bu cezaevlerinde genelde bulunduğu il ve çevresindeki illerde suç işleyenler kalıyor.
- Çocuk Eğitimevi: 12 ile 18 yaş arasındaki çocuk suçluların kaldığı yer. 100-250 arasında değişen kapasiteleri var. Dışardaki okullarına devam edebilen çocuklar cezaevinde mesleki eğitim de alabiliyor.
- Çocuk ve Gençlik Cezaevi: 15 ile 18 yaş arasındaki tutuklu ve hükümlü çocuklar kalıyor. Terapi salonları ve kütüphaneler var.
- Açık Cezaevleri: Cezaevinin belli bir bölümü tamamlamış ve iyi hal gösteren mahkumlar için düzenlenen yarı açık cezaevlerinde iş atölyeleri, sinema salonları, ekmek fırınları var.
- Kadın Kapalı Cezaevleri: Kadın tutuklu ve hükümlüler için tasarlanan bu cezaevlerinde 1, 3 ve 12 kişilik oda ve koğuşlar var. İş atölyeleri, dershaneler ve diğer eğitim imkanlarının bulunduğu 4 adet cezaevinin toplam kapasitesi 1.596 kişi.
- A Tipi: 1950 ve 1970 yıllarda inşa edilen “İlçe tipi” cezaevleri. 4 adet koğuşu, bulunan bu cezavleri sadece 34-30 kişi kapasiteli. Bu tür cezaevlerinde genelde basit suçlardan tutuklanan ya da ceza alanlar tutuluyor.
- A1 Tipi: “İlçe tipi” cezaevi olarak tasarlanan bu yerlerde 4 koğuş ile birlikte 2 adet hücre var. Ayrıca kadın ve çocuklar için ayrı bölümleri de var. 24 ile 40 kişi arasında değişen kapasitesi var.
- A2 Tipi: 1950’li yıllarda inşa edilen bu tip cezaevlerinde 5 koğuş ve 2 disiplin hücresi var. Kapasitesi 40 kişi.
- A3 Tipi: İçinde 6 koğuş bulunur. Kadın ve çocuklar için özel bölüm ve kütüphane var. Kapasite 60 kişi.
- B Tipi: İçinde 7 koğuş ve 2 disiplin hücresi bulunur. Her koğuşun kendi havalandırması (volta alanı) mevcut.
- C Tipi: İçinde 8 koğuş ve 4 disiplin hücresi var. 164 ile 300 kişi kapasiteli.
- D Tipi: Türkiye’de sadece 2 adet bulunan bu tip cezaevleri biri idare bloğu olmak üzere 11 blok ve 230 odadan oluşur. 16 adet çok amaçlı hobi salonu var. Tek ve üç kişilik odalar var.
- E Tipi: İki katlıdır ve koğuş sistemine göre düzenlenmiştir. 2, 4, 6, 8 ve 10 kişilik koğuşlar var. Her koğuşun da kendi havalandırması var. 600-1000 kişi arasında değişen kapasiteleri var.
- F Tipi: Yüksek güvenlikli kapalı cezaevleri. Terör, uyuşturucu ve diğer organize ve ağır suçlardan hükümlü ya da tutuklular için tasarlandı. 1, 2 ve 3 kişilik odalar var. Kapasitesi 368 kişi. Zemin tünel kazma girişimlerine karşı özel hasır demirli betonla kaplı. Tutuklu ve hükümlülerin kendilerine ait havalandırma alanları var. Farklı oda ya da koğuşlarda kalanların birbirini görme ya da temas kurma imkanı yok.
- H Tipi: Oda sistemi var. 200 tane tek kişilik, 100 tane üç kişilik oda bulunur. Toplam kapasite 500 kişidir.
- K1 Tipi: “İlçe tipi” cezaevi. 4 koğuş ve 2 disiplin hücresi bulunur. 40 ile 60 kişilik.
- K2 Tipi: “İlçe tipi” cezaevi. 6 koğuş ve 2 disiplin hücresi bulunur.
- L Tipi: Büyük kentlerdeki eski cezaevlerinin yerine inşa edilen geniş kapasiteli ve yüksek güvenlikli cezaevleri. Spor ve kültür amaçlı mekanların da mevcut olduğu bir “kompleks” halinde düzenlenen bu cezaevlerinde 61 adet 7 kişilik, 4 adet 3 kişilik, 40 adet tek kişilik odalar bulunuyor. Dijital ve elektronik teknoloji ile yönetilen bu cezaevlerinde 24 saat kameralı denetim var. Türkiye’deki 19 L tipi cezaevinde toplam 23 bin kişi var. L tipi cezaevlerinin en ünlüsü, Ergenekon ve Balyoz sanıklarının da bulunduğu Silivri Ceza ve İnfaz Kurumları yerleşkesi. Yerleşke içinde 8 adet L tipi cezaevi bulunuyor.
- M tipi: İki katlı ve koğuş sistemine göre düzenlenen bu cezaevlerinde 4, 6, 8 ve 10 kişilik odalar var.
- T tipi: 1, 3 ve 8 kişilik oda ve koğuşlar var. 3 ve 8 kişilik odalar 2 katlı. L ve F tipi cezaevlerine yakın özellikte cezaevleri. İş atölyeleri, kütüphaneler ve spor alanları bulunur.

2012’de 20 yeni cezaevi
Türkiye’deki 370 cezaevinin 117 bin kişilik kapasitesine rağmen cezaevlerinde yaklaşık 130 bin tutuklu ve hükümlü var. Bu rakamlar günlük olarak değişiyor. Ancak genel olarak mevcut cezaevlerinin kapasitesi tutuklu ve hükümlü sayısına göre yetersiz kalıyor. Adalet Bakanlığı bu yetersizliği gidermek ve cezaevlerindeki yaşam standartlarını yükseltmek için 2012 yılına 20 yeni cezaevini faaliyete geçirmeye hazırlanıyor.

Cezaevi istatistikleri
- Türkiye’de en çok K1 tipi (76 tane) cezaevi var. Bu cezaevlerinin toplam kapasitesi 3 bin 337.
- En fazla tutuklu ve hükümlü E tipi cezaevlerinde var. 45 adet E tipi cezaevinde 32 bin 487 kişi var.
- 1’i açık olmak üzere toplam 5 kadın cezaevi ve 3 adet Çocuk ve Gençlik Cezaevi var.
- En küçük cezaevleri 24 kişilik A1 tipi cezaevleri.
- 14 F tipi cezaevinin toplam kapa sitesi 4 bin 975 kişi...

En fazla tutuklu ABD’de
Ülkelerin nüfuslarına oranla tutuklu sayılarına bakıldığında ABD birinci sırada. 100 bin kişi başına düşen tutuklu sayılarına göre bazı ülkelerin sıralamaları şöyle:
1. ABD 743
5. Rusya 534
30. İsrail 319
75. Suudi Arabistan 178
81. Türkiye 168
90. İspanya 154
117. Çin 122
132. İtalya 110
135. Fransa 109
143. Yunanistan 101
143. Irak 101
155. Almanya 87
169. Norveç 73
184. Finlandiya 59 187. Japonya 58