Alpay ve Altan için AİHM’den iki ihlal

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), kapatılan Zaman gazetesi eski yazarlarından Şahin Alpay ve gazeteci-yazar Mehmet Altan’ın başvurularında, “özgürlük ve güvenlik hakkı” ile “ifade özgürlüğü hakkı”nda ihlal tespit etti. Başvuruculara 21 bin 500’er euro tazminat ödenmesini kararlaştırdı. Altan’ın 12 Ocak 2017, Alpay’ın ise 28 Şubat 2017’de yaptıkları başvurular, AİHM 2. Dairesince 20 Şubat’ta karara bağlandı. Gerekçesinin yazımı tamamlanan karar, dün Mahkemenin internet sitesinde yayımlandı. Heyette yer alan Doç. Dr. Ergin Ergül, karara muhalif kaldı.

1’e karşı 6 oy

AİHM, Altan ve Alpay’ın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) güvenceye alınan haklara ilişkin sekiz şikayetinden, Anayasa Mahkemesinin de ihlal yönünde karar verdiği “özgürlük ve güvenlik hakkı” ile “İfade özgürlüğü hakkı”nın ihlal edildiğine hükmetti. Strazburg mahkemesi ayrıca Alpay’ın tutukluluğuna son vermek için gerekli tüm tedbirlerin alınmasına da karar vererek, başvuruculara 21 bin 500’er euro tazminat ödenmesini kararlaştırdı. Karar bire karşı 6 oyla alındı. Anayasa Mahkemesine başvuru yolunu halen etkili bir iç hukuk yolu olarak gören AİHM, “Tutukluluğun yasallığı ve serbest bırakılmak için mahkemeye başvuru hakkı”nın ihlal edildiğine yönelik şikayetleri de Anayasa Mahkemesinin iş yükünü göz önünde bulundurarak kabul etmedi.

Gerekçeler de açıklandı

Kararda reddedilen şikayetlerin gerekçelerine de yer verildi. Başvurucuların, “tutukluluğun makul süreyi aştığı, tutukluluk ve tutukluluk halinin devamına ilişkin kararların gerekçesiz olduğu” konusundaki şikayetlerinin ayrıca incelenmesine gerek bulunmadığına karar veren AİHM, Altan’ın, “gözaltına alınmasının hukuka aykırı olduğu”na yönelik şikayetini ise oy birliğiyle kabul edilemez buldu. Türk hukukunda gözaltı kararına itiraz edilebilmesine yönelik hüküm bulunduğunu belirten AİHM, Altan’ın tazminat davası açma hakkı olmasına rağmen bu yolu seçmediği Altan’ın, “dosyada gizlilik kararı olması nedeniyle dosyaya erişim hakkı olmadığı ve etkili savunma yapamadığı” iddiasını da dayanaktan yoksun bularak reddetti.

‘AYM etkin bir yol’

Öte yandan AİHM, başvuranların “Anayasa Mahkemesinin tutukluluğa itirazda etkin bir yol olmadığı”na ilişkin şikayetleri hakkında, bu konuda herhangi ihlal bulunmadığına karar verdi. Mahkeme, “tutukluluğu sebebiyle maruz kaldığını belirttiği zararın karşılığında tazminat elde edebileceği başvuru yolunun bulunmadığı”na ilişkin şikayeti, Anayasa Mahkemesinin mevcudiyeti nedeniyle “dayanaktan yoksun” buldu.