Başkan Sandal: Gerekeni yapacağız

İzmir’de 30 Ekim’de yaşanan depremin ardından, Bayraklı Adalet Mahallesi’nde vatandaşların toplandığı ve çadır kurduğu alana dev trafo kurulması, bölge sakinlerinin tepkisini çekti. Adalet Mahallesi’nde Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) tarafından yapımına başlanan ve yüksekliği 24 metre olacağı ifade edilen trafo merkezine yönelik tepkileri ve hukuki durumu dikkate alarak çözüm arayışına giren Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal, bu çerçevede ilgililerle bir görüşme yaptı.

‘Vatandaşın yanındayız’

Süreci konunun uzmanlarıyla el birliğiyle yürütmek istediklerini vurgulayan Sandal, şunları söyledi: “Bayraklı’nın bu enerji yatırımına ihtiyacı olduğu bir gerçek ancak yeri konusundaki tartışmalardan sonra tüm araştırmalarımızı yaparak, ilgili odalarla birlikte iş birliğinde vatandaşlarımızın yanında olacağız, elimizden gelen desteği vereceğiz. Ortada bir risk varsa biz vatandaşımızdan yana gerekeni yapacağız.

‘Tekrar araştıracağız’

Bu alanı 2018’de kamulaştırmışlar. Sonra plan tadilatları yapılmış ve kamu yararı gözetilerek onayı alınmış, ilgili mevzuat kapsamında inşaat ruhsatına tabii olmayan alanda inşaat çalışmalarına başlanmış. Burada yüklenici firmanın veya kurumun görüşlerini doğru kabul edip onun üzerinden yol yürümemiz de doğru değil. Bu alan ruhsata tabii olmasa da, zeminle ilgili gereklilikleri tekrar araştıracağız, ÇED raporu gerekliliğini, TEİAŞ hizmet alanı olarak karar verilen alanda trafo merkezi yapılıp, yapılamayacağını kontrol edeceğiz.

‘Karşı değiliz ancak...’

Biz hiçbir kamu yatırımına karşı değiliz. Ancak çevre ve toplum sağlığını ilgilendiren bu konuda vatandaşımızın yanında olacağız. Halkın sağlığını, güvenliğini tehdit eden ve çevresel riskler oluşturabilecek bir işte uzlaşma zemini ararız. Bu işin zararsız olduğunu iddia ediyorsanız gelin tartışın, anlatın, netleşsin ve vatandaşlarımız da ikna olsun. Yüksek duvarlar örülen, çitler konulan fiziki koşulların da değişmesi lazım. İlgili meslek odalarımız burada, çevrecilerden de destek isteyeceğiz gerekirse ve mücadelemizi birlikte hukuki olarak yürüteceğiz.”

Rıza Bey Apartmanı için ara formül: Hem anıt hem konut

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, İzmir depreminde 38 kişinin hayatını kaybettiği Rıza Bey Apartmanı’nın yerine, “anıt mı konut mu yapılsın?” tartışmalarına ilişkin ara formülü “hem anıt hem konut” olarak açıkladı.

Bakan Kurum, TBMM Deprem Araştırma Komisyonu’nda yaptığı sunumda, Türkiye nüfusunun yüzde 70’inin deprem tehlikesi altında olduğunu kaydetti. Türkiye’de 6,7 milyon binanın riskli olduğunu ve 1,5 milyonunun acil dönüşüme girmesi gerektiğini kaydeden Kurum, İstanbul özelinde riskli olan 1,5 milyon konutun 300 bininin acil dönüştürülmesi gerektiğini ifade etti. Kurum, kentsel dönüşüm kapsamında bugüne kadar 16,5 milyar lira kaynak kullandıklarını açıklarken, şu ana kadar Türkiye’deki binaların yüzde 55’ini güvenli hale getirdiklerini 45 milyondan fazla vatandaşın güvence altına alındığını söyledi.Esenler’de rezerv yapı alanında 60 bin konut ürettiklerini bildiren Murat Kurum, “Burada dünyanın sıfırdan kurulan ilk akıllı şehir projesini hayata geçiriyoruz. 60 bin vatandaşımızı ilgilendiren yatırım tutarı 5 milyar lira olan Yeni Fikirtepe Projesi’nde tüm altyapılarıyla beraber 15 bin konutun inşa çalışmalarını yürütüyoruz. Nisan 2023’te büyük oranda vatandaşlarımıza teslim edeceğiz” dedi.

Kentsel dönüşüm için finans çözümleri getirdiklerini aktaran Kurum, “Güçlendirme ve konut kredileri için azami 120 ay vade ile 400 baz puanlık, iş yerleri için azami 84 ay vade ile 300 baz puanlık kâr payı desteğini Emlak Katılım Bankamızla vatandaşlarımıza sunacağız” dedi.

‘Tamamına oturmuyor’

Toplantıda, CHP’li milletvekilleri Ekim 2020’de İzmir’de 38 vatandaşın yaşamını yitirdiği Rıza Bey Apartmanı’nın yerine ne yapılacağı konusundaki tartışmaları gündeme getirince Kurum, ara formülün, “hem anıt hem konut” olduğunu açıkladı. Daha önce talepler doğrultusunda, “anıt ve yeşil alan” yapılmasının planlandığını, ancak bazı vatandaşların konutlarını geri istediğini belirten Murat Kurum, “Rıza Bey Apartmanı arazinin tamamına oturmuyor. Biz ön tarafta depremi anımsatacağımız bir anıt, arka tarafta da isteyenlere konutlarını yapacağız. Yani iki tarafın da gönlünü yapacağız. Cumhur-başkanımız da vatandaşın mağdur edilmemesini istiyor. Eski binayı geri çekecek şekilde proje yürütüyoruz” bilgisini verdi.

‘Afette toplanılacak alan yok’

Toplantıya katılan Adalet Mahallesi sakinleri deprem ve sel felaketinin ağır sonuçlar doğurduğu bölgede özellikle depremde büyük ihtiyaç olan ve toplanma alanı olarak kullanılan yerde böyle bir yapıya neden ihtiyaç duyulduğunu, sağlık, çevre ve çocukların gelişimi açısından rahatsız edici olduğunu vurgulayarak, özetle şu görüşleri dile getirdi:

Prof. Dr. Ferit Turanlı: Bu kadar riskli bir yapı neden insanların yaşadığı bir yere konuluyor da daha uygun bir yere konulmuyor diye bunu sorguluyoruz. Ama tatmin edici bir cevap verilemiyor. Kamu sağlığı, insan sağlığıdır. Kamu yatırımını başka bir yere yapabilirsiniz ancak bozulan insan sağlığının yerine yenisini koyamazsınız.

Halk Sağlığı Uzmanı Tuğrul Şahbaz: Elektromanyetik dalgalar insan sağlığı açısından uluslararası kanser araştırma ajansına göre şüpheli kanserojenler olarak kabul edilir. Çocukların beyin gelişimleri üzerinde de olumsuz etkileri olduğunu söyleyebiliriz. Bununla ilgili araştırmaları paylaşmaya hazırız.
Elektrik Mühendisleri Odası Başkan Yardımcısı Avni Gündüz: Bugüne kadar ispatlanmış bilgi olmamakla birlikte yüksek frekanslı hatlar olan yerlerde bu tür projeler riskli diye geçer. Burada önemli olan soru trafonun yerinin neresi olacağı. Yerleşim yerlerinin dışında bir yer bulunabilir.

Süreç nasıl gelişti?

Bayraklı Adalet Mahallesi 1593/3 sokaktaki kamulaştırılan resmi kurum alanı (TEİAŞ hizmet alanı) için TEİAŞ, geçtiğimiz 15 Şubat’ta, “154kV Piyale Gaz İzoleli Trafo Merkezi Yenileme Projesi” başlattı. 30 Ekim 2020’de İzmir’de meydana gelen depremde yıkılan Barış, Cumhuriyet ve Adalet Siteleri’nin bulunduğu alanda yapımına başlanan ve tamamlandığında 24 metre yüksekliğinde olacak trafo tepkilere neden oldu. Alan 2018 yılında ilgili kurum TEİAŞ tarafından kamulaştırılırken, depremden sonra bu alana çadırlar kurulmuş, mahalle sakinleri burada konaklamıştı.