Bilim Dünyası Sputnık V için temkinli: ‘Şu an için güvenilir değil’

Dünya genelinde süren yeni tip koronavirüsün yol açtığı Kovid-19 hastalığına karşı aşı çalışmaları bir çok ülkede sürerken Rusya, aşıyı tescillediğini duyurdu. Rusya “Sputnik V” aşısı için Latin Amerika, Orta Doğu ve Asya’da 20 ülkenin 1 milyar dozdan fazla sipariş verdiği açıkladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, salı günü yaptığı açıklamada aşının gerekli testlerden geçtiğini ve kullanıma hazır olduğunu duyurdu ancak bilim dünyası 3’üncü faz denemeleri sonlanmayan aşı için endişeli. Aşının 3’üncü faz deneyleri Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Filipinler ve Brezilya’da yürütüleceği belirtilmişti. Ancak denemelerin sonuçlanmasından önce aşı Rusya’da gönüllülere de verilecek. Rusya’nın aşı ile ilgili yaptığı klinik çalışmaların raporları henüz yayımlanmadı. SARS ve MERS gibi başka koronavirüs çeşitlerine bugüne kadar aşı bulunamamış olması ve denemelerin genelde yıllar sürmesi gibi nedenlerle bilim insanları Rusya’nın “Sputnik V” adını verdiği aşıya temkinli yaklaştı. Nottingham Üniversitesi’nden Keith Neal “Bilimsel raporlar yayımlanmadan Rus aşısının etkili olup olmadığını bilmek imkânsız” dedi.

‘Rusya tıpta geri’

İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek de Rusya’nın açıkladığı aşının henüz tüm etkinlik ve güvenlilik verileri ile hazır bir aşı olmadığını belirterek, “Ancak diğer üç aşı gibi preklinik, Faz I, Faz II aşamalarını başarı ile geçmiş bir aşıdır. 2-3 ay sonra hazır hale gelebilir. Dünya genelindeki aşı çalışmalarından umutluyum.  Kasım itibarıyla aşının kullanıma gireceğini düşünüyorum. Aşının bu yıl bitmeden Türkiye’ye de geleceğini tahmin ediyorum” dedi. Hacettepe Üniversitesi Göğüs hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Fuat Kalyoncu ise endişesini şu sözlerle dile getirdi:

“Rusya’nın tıp alanında bir ilki başaracak durumu olmadığını düşünüyorum. Rusya, Sovyetler Birliği döneminde de şimdi de tıp açısından geri bir ülke. SSCB ardından şimdiki Rusya silah, uzay, kimya ve teknoloji konusunda çok iyi. Bir süre önce bir kardiolog akademisyen arkadaşım bu ülkeye davet edildi. Putin’in özel emriyle açılan bir Kalp Araştırma Merkezi’ni gezdiler ve görüşlerini istediler. Arkadaşımın izlenimi, maddi sıkıntıları yok ama eğitim düzeylerinin pek de yeterli olmadığı yönündeydi. Kişisel olarak Kovid aşısını Batı ülkeleri ve bu ülkelerle çalışan  bekliyorum. Kendime ve aileme yaptırmam için bilimsel açıdan ikna olmam lazım.”

‘Tedirgin ediyor’

İstanbul Tıp Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’dan Prof. Dr. Haluk Eraksoy ise “Başlangıç olarak ilk aşıyı açıklamaları insanı biraz tedirgin ediyor. Bilimsel bir açıklama yapılmadığı gibi aşının bulunduğunu devlet başkanı açıkladı. Bilimsel açıklama olmadığı sürece yorum yapmamız çok güç” dedi. Aşının yürürlüğe girmesi için belli aşamalardan geçmesi gerektiğine işaret eden Eraksoy, “Rus aşısı şu an hangi aşamada bilmediğimiz gibi, bilimsel olarak bir kuruldan da açıklama gelmedi. Endişemiz bundan kaynaklanıyor. Ruslar batı tıbbıyla rekabet içindedirler. Tıbbi buluşlarına batıdan eleştiriler yöneltilir. Bazıları haklı, bazıları haksızdır. Ancak korona aşısında şu an için bulanık bir durum var” diye konuştu.

‘En hızlısı olacak’

Almanya’da Kovid-19 vaka sayısındaki artış sürüyor. Ülkede virüs tespit edilen kişi sayısı son 24 saatte 1445 arttı. Bu sayı 1 Mayıs’tan bu yana en yüksek günlük artış oldu. Almanya’da toplam vaka sayısının 219 bin 964’e çıktı. Gençlerde yeni vaka sayısının arttığına işaret eden Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, artan vaka sayısının endişe verici olduğunu yineledi. Kovid-19’a karşı aşı çalışmalarına da değinen Sphan, aşının geliştirilmesi konusunda iyimser olduğunu, gelecek aylarda veya gelecek yılın başında aşının geliştirilmiş olabileceğini kaydetti. Spahn “İnsanlık tarihinin en hızlı aşısına sahip olacağız” dedi.

RUSYA’DA AŞI İSTİFASI

‘Etik ilke çiğnendi’

Rusya’nın Kovid-19 aşısının yankıları sürerken ülkedeki Sağlık Bakanlığı Etik Komisyonu’nun önemli üyelerinden Profesör Alexander Chucalin istifa ettiğini açıkladı. Chucalin, Sputnik V’in tüm kontrolleri yapılmadan onaylandığını ve bu durumu engelleme çabaları sonuçsuz kalınca Etik Komisyonu’ndaki görevinden istifa ettiğini duyurdu. Chucalin, istifa açıklamasını yaparken aşının geliştirildiği Gamaleya Araştırma Merkezi’nin direktörü Prof. Alexander Gintsburg ve Rus Ordu’sunda albay olarak da görev yapan virolog Prof. Sergey Borisevich’e dikkat çekerek, bu iki isme gerek Rusya gerekse uluslararası olarak kabul edilmiş kontrol protokollerinin uygulanıp uygulanmadığını sorduğunu ve “Hayır” yanıtını aldığını belirtti. Chucalin, tıp biliminin en önemli parçası olan “Hiçbir cana zarar vermeme” etik ilkesinin çiğnendiğini söyledi. Chucalin ayrıca meslektaşlarının bu tavırları karşısında büyük üzüntü yaşadığını da aktardı.

‘Bilimsel aşamalarını yayımlamadı’

Ankara İl Pandemi Kurulu üyesi Prof. Dr. Nur Aksakal, Rusya’nın Sputnik V adını verdiği Kovid-19 aşısının hayvan deneyleri sonrasındaki insan deneyleriyle ilgili bilimsel bir paylaşımına ulaşamadıklarını belirtti. Aşıların güvenilir olması gerektiğini vurgulayan Aksakal, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) zor durumdaki ülkelere aşı sağlamak üzere fonlanan Aşı ve Bağışıklık Küresel İttifak (GAVİ) Platformu olduğunu belirterek, Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ile bir araya gelinip, 2 milyar doz aşı üretimi senaryosu üzerinden bir dağıtım planının yapıldığını anımsattı. Aksakal, “Türkiye’de planlamalarda bu platformun yani 2 milyar dozun içinde. İlk başta elimize kısıtlı miktarda aşı gelebilir ama ‘Bu aşıyı ilk olarak kimlere yapmalıyız’ diye düşüneceğiz. Şu anda görünen ilk olarak sağlık personelimize, toplum düzenini sağlayan gruplara, 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olanlara bu aşıyı yapmamız gerekiyor” dedi. -DHA

OXFORD AŞISI

Bir dozu 3-4 dolar

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez, Oxford Aşı Grubu ile Jenner Enstitüsü iş birliğinde geliştirilen ve 3’üncü test aşamasında bulunan aşı adayının Latin Amerika ülkeleri için üretiminin Arjantin ve Meksika’da yapılacağını duyurdu. Devlet Başkanı Fernandez, 2021’in ilk yarısında elde edilmesi hedeflenen aşının Brezilya hariç Latin Amerika ülkeleri için 150 ila 250 milyon doz üretileceğini belirtti. Aşı fiyatının her bir doz için 3 ila 4 dolar olacağını söyleyen Fernandez, aşı geliştiricilerin Meksika merkezli Carlos Slim Vakfı’yla yaptığı bu anlaşma sayesinde Latin Amerika bölgesinin aşıya daha erken ulaşacağını anlattı. Oxford Aşı Grubu ile Jenner Enstitüsü iş birliğinde geliştirilen ve üretim lisansı İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca tarafından satın alınan “ChAdOx1 nCoV-19” adlı aşı adayı, haziran sonlarında Brezilya’da insanlar üzerinde test edilmeye başlanmıştı.