Büyük Savaş’ta ilk hedef İzmir oldu

Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalayan 1. Dünya Savaşı sırasında İngilizlerin başını çektiği İtilaf güçleri İstanbul’u ele geçirmek için Anadolu’nun kıyı kentlerini bombalamıştı. Çanakkale’ye saldırmadan önce Osmanlı’nın deniz gücünü sınamak ve etkisizleştirmek isteyen İngilizler, İzmir’e saldırı planını Amiral Richard Peirse’ye vermişti. Euryalus zırhlısı başta olmak üzere 6 kruvazör ve 4 torpidobottan oluşan İtilaf donanması, 5-10 Mart tarihlerinde İzmir’in Yenikale tarafına saldırmıştı. İzmir Körfezi mayınlarla döşendiği için ilerleyemeyen İngilizler, 2 gün boyunca 10 kilometre uzaktan 140’tan fazla top mermisiyle İzmir’i bombalarken gördükleri direnç ve kararlılıkla geri çekilmişlerdi. İstanbul’a gitme planını uygulayan İngilizler böylece Çanakkale’den önce saldırdıkları İzmir’de büyük bir yenilgiye uğrarken Anadolu halkı büyük moral bulmuştu.

Yenikale savunması

Türk Dünyası Kültür ve İnsan Hakları Derneği Başkanı Celal Öcal, Hasan Tahsin’in işgalcilere attığı ilk kurşunun kenti İzmir’in Çanakkale’den önce gösterdiği direnişle anılması gerektiğini belirtti. 106 yıl önce gerçekleşen bombalamada İzmirlilerin birlik ve beraberlikleriyle örnek savunma yaptığını söyleyen Öcal, “Büyük savaş sürerken İzmir’de 1914-1919 arasında İzmir’de hiçbir şey olmamış gibi anlatılır. Bu büyük eksikliktir. 5-10 Mart 1915 arasında İzmir ateş altındaydı. Yenikale merkezli savunma kurulurken, İnciraltı  Narlıdere arasında 48 toptan oluşan 11 batarya İzmir’i savunmuştu. İzmir semalarında uçaklar da çarpıştı. İzmir’i savunmak için denize 97 mayın dökülmüştü. 5 Mart 1915 günü Yenikale’ye başlatılan saldırıya Aliağa, Reşadiye, Şakran’dan toplarla karşılık verilmişti. 4 şehit ve 7 yaralı verildi, HMS Okino mayına çarparak battı HMS Triump isabetle yaralandı. Yenikale’ye az oranda zarar veren İngilizler karşılaştıkları direnişle geri çekilmişlerdi” dedi.

Rahmi Bey’in dik duruşu

Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü öğretim görevlisi Dr. Alper Bakacak ise İzmir savunmasında dönemin Aydın Vilayeti (İzmir) Valisi Rahmi Bey’in (Arslan) kararlı tutumunun önemine değindi.

Bakacak, “Amiral Richard Peirse, ateşkes ilanıyla şehre saldırmayacaklarını ama kalelerin yok edilmek üzere kendilerine teslim edilmesini istemişti. Vali Rahmi Bey, arabulucuya İngiliz isteklerini reddettiğini bildirdi... Çanakkale Boğazı’nı deniz yoluyla geçmek için harekât sürdüren İngilizler, İzmir bombardımanından fazla bir şey elde edemeyeceklerini anlamışlardı... Böylece dört gün süren bombardıman İzmir’in zaferi ile son bulmuş oldu” dedi.