Dalında 1.5 liraya alan yok

Duygu Erdoğan - Verimli bir sezon geçiren narenciye ürünlerinden ne üretici, ne de tüketici faydalanabildi. Ürün bol olunca üreticide para etmeyen limon ve portakal toplanmadan dalda bırakıldı. Halen çeşitli bölgelerde dalında 1-2 liraya satılan portakalı alan tüccar yok. Son olarak ise geçtiğimiz günlerde özellikle Antalya bölgesindeki kar yağışı ve dondan etkilenen bu portakallar tamamen dallardan da döküldü. Markette kilosu 10 liranın altını görmeyen portakal ve mandalina, dalında ise mevsim boyunca 1/2 TL bandından satın alındı. Mandalina, portakala göre daha iyi kazandırırken dalında 3 liranın üzerinde fiyatı da gördü. Bu durumda mevsimin geri kalanında da fiyatlar tüketici için el yakmaya devam edecek. Kumluca Ziraat Odası Başkanı Hidayet Kökce, “Portakal dalda 1.5 lira ama ne soran var, ne alan” dedi.

Önceki sezonda narenciye mevsim şartlarından etkilendiği için ürün az olmuştu. Üreticide portakal, limon, mandalina 3-4 liranın üzerinde fiyatlara satılmıştı. Öyle ki limonda ihracat kısıtlamasına da gidilmişti. Bu ihracat kısıtını da hatırlatan üreticiler, ürünlerde uygulanan ihracat yasaklarının pazar kayıpları yaşattığını ifade ediyor. 

‘Maliyeti 3 lira’

Sezonda tüccarların çok az portakal aldığını anlatan Hidayet Kökce, çoğu üreticinin ürününü toplama masrafını bile çıkaramayacağı için dallarda bıraktığını söyledi. Kökce, “Şimdi de don yüzünden kalanlar da döküldü. Dalda 1.5 lira ama alan yok. Üreticinin durumu çok vahim; maliyeti 3 liraya çıkan portakalı 1.5 liraya satamıyor, gübrenin kilosu 8 lirayı geçti… Tüketicinin durumu da vahim, çünkü bu kadar ucuz olan bir ürünü bile şehirde 10 liraya yiyor” dedi. Üreticilerin gelecek yıl için başka ürünleri gündeme aldığını anlatan Kökce, “Dün en az 15 üretici gelip bana, ‘seneye ne eksek borçlarımızı öderiz’ diye sordu. Zaten kâr eden yok, borçlarını ödemek istiyorlar. 25-30 yıllık bahçeler, geçmiş yok olacak. Özellikle zeytin ekmek isteyenlerin sayısı artıyor” diye konuştu.

‘2 liranın altı zarardır’

Adana’da özellikle mayer cinsi limonun dallarda toplanmadan bırakıldığı görüntüler çok konuşulmuştu. Ancak alıcı çıkmaması ve fiyatın 1 lirayı dahi görmemesi nedeniyle çiftçi toplama masrafını bile çıkaramamıştı. Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, “Limonda ihracatçı pazarların bir kısmı kaybedildi. içeride ürüne alıcı olmadı. Mayer cinsi dalda kaldı. Ardından çıkan çeşitlerde 1-1.5 lira bandına geldi. Şimdi son çıkan limon ise 2 lira seviyesinden satılıyor. Depolanıp yıl boyu tüketilecek. Portakal (Washington) 1-1.5 lira. Mandalina daha iyi kazandırdı. Ancak bunlar çiftçinin kâr edeceği para değil. 2 liranın altı zarardır. Gübre, mazot, elektrik, zirai ilaç hepsine kat bekat zam geldi. Çoğu yerde insanlar limonlarını kesiyor. Üretim planlaması yapmamız lazım, bu sezon bol olan gelecek sezon az olmasın. İhracatta belli ülkelere bağımlı olmayalım, pazarları çeşitlendirelim” değerlendirmesini yaptı.