Değişen ‘Saygon’

Mekong deltasının kenarındaki güzel şehir Saygon, yeni adıyla Ho Chi Minh City. Saygon’un adı 1976 yılında Sosyalist Vietnam Cumhuriyeti’nin kurulmasını sağlayan Ho Amca’nın anısına değiştiriliyor.

Ho Chi Minh, Kuzey ve Güney Vietnam’ın birleştiğini göremeden 1969’da hayatını kaybediyor. Ancak onun yerine geçen Le Duan özgürlük mücadelesini devam ettiriyor. Ve bağımsızlıklarını kazanıyorlar.

Şimdi Ho Chi Minh City canlı, dinamik, tütsülerin yayıldığı tapınakların hemen yanında yükselen gökdelenlerin ve Fransız kolonyal mimarisinin renkli bir karışımı. Vietnam’ın en büyük ve en kalabalık şehri.

19. yüzyılda inşa edilen Saygon Notre Dame Katedrali ve hemen yanı başındaki ünlü Buu Dien Truong Tam postane binasına neredeyse hiç dokunulmamış. Sarı renkli güzel binayı Eyfel’in mimarı Gustave Eiffel yapmış. Halen postane olarak kullanılıyor ve içeride şehri simgeleyen renkli pul koleksiyonlarından satın almak mümkün. Vietnamlılar geçmişi olduğu gibi korurken yeniliklere kapılarını cesurca açmışlar.

Ünlü Rex otelin altındaki Chanel mağazası gibi daha pek çok dünya markasının sıralandığı şehir merkezinde bir de devam eden Japonlarla ortak yürüttükleri metro inşaatı dikkat çekiyor. Gece geç vakite kadar açık pazarlarında ise bu mağazalardaki bir çok ünlü markanın ürününü çok daha ucuz fiyata bulmak mümkün.

3 milyon Vietnamlı can verdi

Sırada Savaş Kalıntıları Müzesi var. Daha müzenin kapısından girmeden kimyasal silahların etkilerine maruz kalmış iki gençle karşılaşıyoruz. Dioksin ve portakal gazının yıllar geçse de insan bedeni üzerindeki korkunç etkilerine şahit oluyoruz. ABD’nin masum sivillerin üzerine attığı napalm bombası gibi daha birçok kimyasal silahın kullanıldığı savaşta askerden daha çok sivil hayatını kaybediyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan en kanlı ve en büyük savaş olarak tarihe geçiyor. Savaşın iç yüzünü tüm gerçekliğiyle akıllara kazıyan çarpıcı bir müze. İçeride “Vietnam Savaşı sırasında 3 milyon Vietnamlı hayatını kaybetti ve 2 milyonu sivildi. 2 milyon kişi yaralandı ve 300 bin kişi de kayıp” yazısı göze çarpıyor. Bu savaşın bilançosu çok ağır oluyor. ABD de 58 bin askerini kaybederken 1700’e yakın askeri de kayboluyor ve 3 yüz bin yaralı askerden bazıları ülkelerine döndükten sonra intihar ediyor.

Ülkelerinin bağımsızlığı için kahramanca savaşan Vietnamlıların zekâsı ve akıllara ziyan taktikleri Amerikalıları darmadağın ediyor. Bunu da Cu Chi tünellerini görünce daha iyi anlıyoruz.

Şehirde gezilecek yerlerin arasında Yeniden Birleşme Sarayı, eski adıyla Bağımsızlık Sarayı var. Önceleri Amerikan egemenliği altındaki Güney Vietnam yönetiminin karargahı olarak kullanılmış. 30 Nisan 1975 tarihinde bağımsızlığı için mücaledele eden devrimci Kuzey Vietnam birliklerine ait bir tankın bahçesine girmesiyle ülke tarihinin dönüm noktalarından biri olmuş. Kuzey ve Güney Vietnam’ın birleşmesinde önemli bir tarihsel mekân olan sarayın iç dekorasyonu ve ofis odaları ile dönemin yaşam stiline ışık tutuyor.

Vietnam kırsal hayatının uçsuz bucaksız yemyeşil pirinç tarlaları ile kaplı Mekong deltası Ho Chi Minh City’nin batısında 39 bin kilometrelik bir alanı kaplıyor. 9 başlı ejder olarak bilinen nehrin üzerinde yüzlerce adacık var. Ülkenin pirinç ihtiyacının önemli bir bölümü burada yetişiyor. Yerel halk geçimini balıkçılık ve pirinçten kazanıyor. My Tho limanından bindiğimiz teknelerle labirent gibi nehrin içinde ilerliyoruz. Thoi Sun adasında durup sık ağaçlarla kaplı daracık kanallarda kanolarla heyecanlı bir gezintiye çıkıyoruz. Ada halkının bal ve nefis çay ikramlarını geri çevirmiyoruz. Sade ve alçak gönüllü insanların yaşadığı adacıkların her birinde başka bir şey üretiliyor. Hindistan cevizi şekerlemeleri yapan bir adaya uğruyoruz. İçinde hiçbir katkı maddesi ve şeker yok. Kocaman kavanozun içindeki yılanlı içkinin tadına bakmak ise size kalmış.

Şehre geri döndüğümüzde Vietnam gezimizin biterken son dakika sürprizi rehberimiz Sinan’ın eşi Pırıl’dan geliyor. Şehrin kalbindeki ünlü opera binasındaki muhteşem gösteri için biletler hazır. Vietnam’ın büyüleyici kültürünün özünü yakalamış çağdaş dansın ve tiyatronun benzersiz bir karışımı A O Show. Bu gösteri gezimizi taçlandırıyor. Güzel anılarla ayrılıyoruz Vietnam’dan…

1940 yılında kazılmaya başlanan tüneller tam 25 yılda tamamlanmış. Önce Fransız koloni birlikleriyle savaşmak için yapılan tüneller 1965’te başlayıp 1973 yılında sona eren Vietnam Savaşı sırasında Amerikalı askerlerin 8 yıl boyunca kabusu olmuş. Tarihin en önemli gerilla savaşının verildiği Cu Chi tünellerinde 20 bin Vietnamlı barınmış. Uzunluğu 250 kilometreyi bulan tüneller şimdilerde turistlerin ilgi odağı olmuş durumda. Hatta bazıları restore edilip, ışıklandırılmış. İçine girebiliyorsunuz. Ayrıca o dönemde kullanılan silahları deneyimlemek için bir de atış alanı oluşturulmuş. Gerçek silahların ürkütücü sesleri eşliğinde tünellerin bulunduğu sık ormanda yürüyerek dehşet tuzakları görüyoruz.

SAVAŞIN ETKİLERİ 45 YILDIR SÜRÜYOR

Dioksin, napalm, portakal gazı (Agent Orange) gibi kimyasal bombalara maruz kalan Vietnam toprakları yıllar geçmesine rağmen hâlâ etkilerini yaşıyor. Savaş Kalıntıları Müzesi’nin önündeki gözleri olmadan doğan bir genç ve tekerlekli sandalyeye mahkûm bir çocuk bunun en canlı kanıtı...

Akıllara durgunluk veren Cu Chi tünelleri