En az bir yıla bedel bir ay

Türkiye’de ilk Kovid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart’tan bu yana bir ay geçti. Adeta hayatın durduğu Türkiye’de bir ayda toplam 307 bin 210 test yapılırken, vaka sayısı 47 bin 29, vefat edenlerin sayısı ise 1006’ya ulaştı. İşte 11 Mart’tan bu yana Türkiye’de yaşananlara genel bir bakış ve uzmanların değerlendirmeleri:

11 Mart: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, ilk Kovid-19 vakasını açıkladı.

12 Mart: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığında tüm bakanlar ile Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu üyelerinin katıldığı, Kovid-19’a karşı alınacak tedbirlerin görüşüldüğü beş saat süren toplantı yapıldı.

13 Mart: İlk vakanın ailesinden üç kişinin daha koronavirüs taşıdığı tespit edildi. İlk vakanın görüldüğü tarihten üç gün sonra bu kez umreden dönen bir kişide Kovid-19 tespit edildi. Ancak umreden dönüp, karantina kuralına uymayan binlerce kişinin olduğu anlaşıldı.

15 Mart: Umreye giden 10 bin 330 kişidern bin 392’si Ankara’da, 4 bin 938’i Konya’daki devlet yurtlarında karantinaya alındı.

16 Mart: Henüz 47 vakanın saptandığı Türkiye’de, ilkokul, ortaokul ve lise eğitimine bir hafta, üniversite eğitimine ise üç hafta ara verildi. Aynı tarihte camilerde cemaat halinde namaz kılınmasına ara verildi. İçişleri Bakanlığı tarafından pavyon, diskotek, bar, gece kulüpleri, sinema, konser salonu, düğün salonu, kafe, kahvehane, masaj salonu, spor salonu gibi mekânların geçici bir süreyle kapatıldığı duyuruldu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise uçuş yasağı konulan ülkelere Mısır, İngiltere, İrlanda, İsviçre, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin eklendiğini açıkladı.

İlk can kaybı

17 Mart: Türkiye’deki ilk Kovid-19 ölümü yaşandı. Çin temaslı 89 yaşındaki bir hastanın yaşamını yitirdiği gün, toplam vaka sayısı 98’e çıkmıştı.

18 Mart: 61 yaşındaki ikinci hasta vefat ederken, aynı gün eski Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman virüs nedeniyle yaşamını yitirdi. Türkiye’de koronavirüs nedeniyle ölen kişi sayısı üçe çıktığı gün, Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu futbol, voleybol, basketbol, hentbol liglerinin ertelendiğini duyurdu.

20 Mart: Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı genelgeyle tüm özel ve vakıf hastaneleri pandemi hastanesi ilan edildi.

21 Mart: 81 kentte asker uğurlama ile berber, kuaför ve güzellik merkezlerinin faaliyetlerine geçici süreyle durdurma kararı verildi. Aynı gün 46 ülkeye daha uçuşların durdurulduğu açıklandı.

22 Mart: Lokanta, restoran, pastanelerdeki masalar kaldırıldı ve müşterilerin oturmasına izin verilmeyeceği açıklandı. Yemek satan işletmelerin sadece gel-al ve paket servis şeklinde hizmet vermesine karar verildi. 65 yaş ve üstü ve kronik rahatsızlığı olan kişilerin dışarı çıkmaları, park, bahçe gibi açık alanlarda dolaşmalarına kısıtlama getirildi.

Giriş - çıkış yasağı

23 Mart: Favipiravir adlı ilacın getirildiği ve yoğun bakımdaki hastalara uygulanmaya başlandığı açıklandı. Aynı gün sağlık çalışanlarına üç ay boyunca ek ücret ödeneceği duyurulurken,  toplam vaka sayısı bin 529’a, ölüm sayısı ise 37’ye çıktı.

24 Mart: İçişleri Bakanlığı’nın yayımladığı genelge ile marketlerin 09.00-21.00 arası hizmet vereceği, aynı anda alışveriş yapacak müşteri sayısının müşteriye hizmet sunulan toplam alanın onda biri kadar olacağı duyuruldu. Ayrıca şehir içi ve şehirler arası ulaşım yapan toplu taşıma araçlarının kapasitesinin sadece yüzde 50’si oranında yolcu kabul edebileceği duyuruldu.

25 Mart: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Millî Eğitim Bakanı Ziya Selçuk ortak basın toplantısı düzenledi. Okullar
30 Nisan’a kadar tatil edildi.

27 Mart: Cumhurbaşkanı  Erdoğan yurtdışı uçuşların tamamen sona erdirildiğini, şehirler arası ulaşımın valilik iznine bağlandığını, piknik alanı, orman, ören yerleri gibi mekanların hafta sonunda kapalı olacağını ilan ettiğinde vaka sayısı 2 bin 433, ölenlerin sayısı da 59 oldu. Erdoğan, 30 büyükşehir ile Zonguldak’a bazı şartlar dışında giriş, çıkışların 15 gün boyunca durdurulduğunu açıkladı.

30 Mart: Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” bağış kampanyasını başlattı.

20 yaşa da sokak yasağı

1 Nisan: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından, enfekte olmuş toplam 277 kişinin öldüğü, mevcut vaka sayısının ise 15 bin 679 olduğu açıklandı. Aynı zamanda 81 kentin tamamında vakanın olduğu, 39 şehirde ise ölüm olduğu duyuruldu. İstanbul’da 1 Nisan itibarıyla 8 bin 852 vaka tespit edilirken, söz konusu tarihe kadar 117 ölüm gerçekleştiği, 601 sağlık çalışanının enfekte olduğu, bir doktorun da hayatını kaybettiği açıklandı.

3 Nisan: Ülke genelinde 1 Ocak 2000 ve üzeri doğumlular için de sokağa çıkma yasağı, pazar ve market gibi toplu alanlarda maske takma zorunluluğu getirildi.

‘Karantina daha sıkı olmalı’

Prof. Dr. Sercan Ulusoy (Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı):

“İlk vakanın görüldüğü 11 Mart öncesinde de, ülkemizde vakaların olduğuna inanıyorum. Tespit edilen ilk vakadan bugüne kadar geçen sürede, beklenen sayının üzerinde hasta enfekte oldu. Hastalığın yayılış seyri hızlı ilerledi, ilerliyor. Şahsi fikrim, genel karantina uygulamasının hayata geçirilmesi yönünde. Genel karantina uygulaması olmadan virüse bağlı hastalıkların kısa zamanda ve kolayca sona ereceğini düşünmüyorum. Meselenin ekonomik, sosyal boyutu siyasilerin alanına giriyor. Tıp uzmanı olarak sorunun tamamen halk sağlığı boyutuyla ilgileniyorum. Karantina kapsamının çok daha sıkı ve genişletilerek uygulanması gerektiğini savunuyorum. 20-65 yaş arası insanlar bir takım nedenlerden ötürü sosyal yaşamın içinde yer almaya devam ediyorlar. Ayrıca her kafadan farklı ses çıkması, insanlarda endişeye yol açıyor. Kovid-19’un haziran veya temmuz aylarında hayatımızdan çıkacağını söylemek tamamen tahminden ibaret. Genel karantina ne kadar katı uygulanırsa, Kovid-19’dan kurtuluş tarihimiz o kadar öne çekilir.”

‘Hastaneler iyi çalışıyor’

Osman Erk (İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi):

“İlk vakanın görüldüğü 11 Mart’tan bugüne geçen sürede vaka sayımız 40 bini geçmiş durumda. Maalesef karnemiz kötü. Böylesi vaka artışı ABD, İtalya, İspanya’da söz konusu. 1 Nisan’da vaka sayımız 15 bin, 6 Nisan’daki sayı 30 bin. Beş günlük sürede iki katına ulaşan bir eğri var. Test sayısının artması vaka sayılarını etkiliyor ancak testlerde de çok geç kaldık. Bir kişinin test sonucu pozitif ise çevresindeki tüm insanlara ve o insanların da çevresindeki herkese test yapmanız gerekir. Eşi hastanede olup evde karantinada olan ancak test yapılmayan binlerce insan var. Karantina süresi bitince sokağa çıkacak bu kişilerin hastalığı iyileşmiş oluyor mu, bilmiyoruz. Yüzde 80 belirti vermeden hastalığı geçirip bulaştıranlar var. Ülke olarak ölüm sayımız plato çiziyor. Ölüm oranı bakımından ABD, İtalya, Fransa, İspanya, İngiltere’den daha iyi durumdayız. Nüfusumuz genç ve hastaneler işlevsel olarak iyi çalışıyor.”