En yakın ihtimal: AKP 2, bağımsız 1

Milliyet yazarları seçmenin nabzını tutuyor BİNGÖL Dağlara doğru Terkan Ovası uzanıyor. Beş altı yıl önce bu yol güvenlik gerekçesiyle kapalıydı.Hani, Lice, Kulp.1970'lerin sonunda Apo'nun Lice yakınlarında ortadan kaybolup örgütün yapısal çalışmalarını yaptığı söylenir. Bu coğrafya dün olduğu gibi bugün de hareketli. PKK'nın aktif olduğu bir bölge. Yani çatışma, sıcak temas, mayın...Dağlar başlıyor.Arkasından Fis Ovası.Hani kavşağında jandarma kontrol noktası, durdurmuyorlar. Bingöl il sınırından girdikten sonra tepelerde bir zincirin halkaları gibi belirli aralıklarla askeri düzenler dikkati çekiyor.Yollar çok virajlı.Yılan gibi kıvrıla kıvrıla Bingöl'e doğru iniyoruz. Murat Nehri'nin kıyısında, yeşiller içinde Genç ilçesi. Çam ağaçlarıyla kaplı bir yamaçtan silahlı askerler tek kol halinde yola iniyorlar.Ağaç biçme atölyesinde mola. Berat Ticaret yazıyor üstünde. Bilgiçlik taslıyorum:"Bingöl öteden beri muhafazakâr bir yermiş. Aşiret ve tarikat ilişkileri ağır basıyormuş. Sünni-Hanefi olan Zaza Kürtleri çoğunlukmuş. Ayrıca Zazalar sert karakterli olur derler, öyle mi?"Uzattın der gibi bakıyor:"Sert adam ciddidir, yalanı olmaz. Tarikat pek kalmadı buralarda. Aşiret var Bingöl'de ama eskisi kadar kuvvetli değil.""Hangi parti kazanır?""Cumhurbaşkanı seçimi zoruma gitti. Abdullah Gül'ü seçseydin ne olurdu?""Kim engelledi?"Gülüyor:"Baykal'la Sezer...""Başka?.."Gülüyor:"Sen biliyorsun.""Asker, muhtıra..."Gülüyor.Gübre dükkânının sahibi:"Biz eski Doğru Yol'cuyuz. Mehmet Ağar Meclis'e girseydi, burada oyları bölerdi. Ama şimdi milletin tepkisi büyük."Bingöl için son zamanlarda yapılan bazı seçim araştırmalarına göre AKP oyları artmış.AKP, 2002'de 3-0 almış Bingöl'de, yüzde 32 oyla. Türkiye barajına takılan DEHAP'ın yüzde 22 oyu boşa gitmiş...AKP yine 3-0 yapabilir mi?Kolay değil. Şimdi DTP var, bağımsız Mehmet Nuri Özmen'le giriyor seçime. AKP açısından bir de 'küskün oylar'dan söz ediliyor.AKP 2002'de Meclis'e giren üç milletvekilini de bu kez aday yapmamış. Bunlardan özellikle Fevzi Berdibek'in AKP'den DP'ye oy kaymasına yol açabileceği söyleniyor. Halk arasında adı 'balyozcu milletvekili'ne çıkan Berdibek, Başbakan Erdoğan rahatsızlanıp makam arabasında kilitli kalınca, balyozla kapıyı kıran milletvekili...Şu değerlendirmeyi yapan da var:"Tatil zamanı başladı. Özellikle askerler, devlet memurları, öğretmenler tatile çıkıyorlar. Ailelerini gönderiyorlar. Bunların bir günlüğüne oy vermek için Bingöl'e geri döneceklerini sanmam. Bu da AKP'ye yarar."Bingöl'e yirmi kilometre uzaklıkta adı Kadimadrak olan bir köye gideceğiz diyorlar. Köyün girişindeki tabelada Çeltiksuyu Köyü yazıyor. "Köyün resmi adı bu" deyip yola sapıyoruz.Köy evinin önüne çekilmiş rengârenk minibüsün üstünde, "Bir isim bin umut. Bin umut adayı Mehmet Nuri Özmen" yazılı. DTP'nin bağımsız adayı Mehmet Nuri, Ankara Hukuk'tan 1992 mezunu. 1999 ve 2002 milletvekili seçimlerinde HADEP ve DEHAP'tan Bingöl adayı olarak girmiş, seçilecek oyu almış, ancak partisi baraja takıldığı için Ankara'ya gidememiş."Bu defa kesin" diyor.Öyle de gözüküyor."DP baraja takılmazsa, Bingöl'de AKP 1, DP 1, bir de ben tabii" diye ekliyor. DTP'den bağımsızların işini zorlaştırmak için son anda AKP-CHP işbirliği ile icat olunan birleşik oy pusulasındaki son düzenlemenin bir engel oluşturmayacağını düşünüyor.Mehmet Nuri Özmen'e çalışmalarında, üniversitede hukuk okumaya hazırlanan, uzun boylu, blucinli, lise mezunu genç bir kızla, sarı yemenili bir ev kadını da eşlik ediyor. Köy evine misafir ediliyoruz. Yer sofrasında keyifli bir geç öğlen yemeği. Ev sahibi bir çiftçi. Soruyorum, Kuzey Irak'ta olan bitenleri izleyip izlemediğini, Türkiye'nin bir askeri müdahalesini nasıl karşılayacağını...Yanıtının özeti şöyle:"Evet, takip ediyorum. Türkmenistan'a, Bulgaristan'daki Türklere bir şey olsa, nasıl tepki duyulacaksa, biz de Kuzey Irak'a müdahaleden rahatsız oluruz. Kendimize yapılmış hissederiz."Bingöl'den Yayla'ya geldik. Dağ başı, püfür püfür esiyor. Bodur meşe dallarıyla kaplı çardağın altında pilav üstü dağ kavurması istedik akşam yemeği niyetine. Yanında da, çardağın dibindeki bahçeden taze kesilmiş beyaz soğan, domates, sivribiber...Meslektaşım Ramazan Yavuz, "Dağ kavurması sabahleyin de iyidir. Hele akşamdan kalmaysan, sabah imha eder onu" diyor gülerek. Demli kaçak çaylarımızı içerken Bingöl seçim tahminine geliyor sıra: 2 AKP, 1 bağımsız yakın ihtimal.Yarın altıncı yazı:Seçimin penceresinden Güneydoğu değerlendirmesi... Sabah vakti erken Diyarbakır'dan yola koyulduk. İki yanımız uçsuz bucaksız sarılık, güneş altında göz alıyor. Ekinler yeni biçilmiş, ot kokusu çok güzel. ERZURUM Terör, MHP'yi güçlendirmiş Limon kolonyası kokulu, kadınsız bir ev. Anne üç yıl önce kanserden ölmüş. Her yanı pırıl pırıl, sehpaları ve büfesi dantel örtülü bu sıcacık evden son cenaze 3 ay önce çıkmış: Bitlis'te terör mayınına basıp şehit olan Uzman Çavuş Hakan Han.Baba İsmail Han, özellikle şehit hakları konusunda düzenleme yapılmasını istiyor. 3 aydır şehit maaşının bağlanmasını beklediklerini, henüz bir ses çıkmadığını söylüyor. Sonra da sitemkâr bir şekilde ekliyor: "Cenazede de yanımızda yalnızca MHP vardı."Han'ın sitemi önemli. Çünkü Erzurum'da 2002'de 7-0 yapan AKP'nin bu seçimde aynı sonucu almasının imkânsız olduğunu söyleyenlerin gerekçesi, bu sitemde saklı: "AKP, terör konusunda iyi sınav vermedi! Bu da MHP'nin oyunu artırdı." Ama halkın çoğunluğu, şehit ailelerinin acısını paylaşmakla birlikte faturanın tamamının AKP'ye kesilmesini hakkaniyetli bulmuyor. Ev hanımı Songül Güler, oyunu AKP'ye vereceğini söylerken "Diğer hükümetlerde de vardı bu terör olayı" derken, Dadaş'ın Gönül Sesi grubunun kurucusu ve solisti Fethi Siverekli ise "AKP'yi seven yok bakma... Din sömürüsü yaptılar. Esnaf, işçi, emekli, köylü ağlıyor. Bir de bu terör var. Halk daha çok MHP'ye meyilli" diyor.Menderes Caddesi'nde yer alan ve halk arasında Taşhan diye adlandırılan Rüstem Paşa Bedesteni'ndeki oltu taşı dükkânlarında işler iyi. Esnaftan Ali Kaya "3 yıl önce aldığımız malın parasını bugün daha ucuza ödeyebiliyoruz. Bu istikrarın devamı açısından AKP!" diyor Necati Öztaş tepki nedeniyle AKP'ye oy vereceklerden ve sözleri bu grubun hislerini özetliyor: "Bardağı taşıran son damla cumhurbaşkanlığı olayları oldu. Bu kanunlar Demirel'i, Özal'ı seçmiş de Abdullah Gül'e gelince niye seçmiyor?" Aşkale ilçesinde de halk ikiye bölünmüş. Hüseyin Çalbay "AKP'yi seviyorum. İşim yok ama zam da yok" diyor. Kasap Erdal Duraltaş, itiraz ediyor arkadaşına "Ayda 242 milyon BağKur'a yatırıyorum. Hüseyin devletten yardım alıyor, tabii sever AKP'yi; yardım güzel ama ihtiyacı olmayanlar da alıyor." Onun oyu ise MHP'ye... Erzurum Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Muammer Cindilli "Ekmeğin nasıl büyütüleceğini bize kimse söylemiyor. Hayat tarzına dayalı bir siyasi rekabet hakim" diyor. Bir de ilginç tespiti var: "Bizim seçmenimiz o tarihi deyişle Ali'yi bulmadan Muaviye'ye tavır almıyor, Yezid'i sorgulamıyor. Bugün ise Ali yok. Ali olmadığı için mevcut iktidarı tasfiye etmiyor." Önemle eklediği bir konu daha var Cindilli'nin:"CHP'nin Erzurum'da bir miktar güçlenmesini de temenni ediyorum, çünkü sol kanadı kırık demokrasi kuşu uçmuyor."Erzurum'da en çok konuşulan isim AKP 3. sıra milletvekili adayı Fazilet Dağcı Çığlık. İsviçre'de yaşayan, Zürih Üniversitesi İletişim Teknolojileri mezunu 33 yaşındaki Çığlık İngilizce, Almanca, Fransızca ve İtalyanca biliyor. Çığlık seçilirse 1935'ten bu yana Erzurum'un meclise göndereceği ilk kadın milletvekili olacak. Çığlık'ın birçok projesi var. En önemlisi de Palandöken'le ilgili: "Palandöken, neden bir Davos gibi olmasın? Davos, Zürich'ten arabayla iki-iki buçuk saat mesafede. Palandöken ise havaalanından 20 dakikada ulaşılabilecek bir yer."TAHMİN: 5 AKP, 2 MHP. Diğer ihtimal de 6-1 AKP lehine. Taşhan esnafı halinden memnun BAYBURT Yarış AKP ile MHP arasında 'Sen basın mısın?' diye soruyor, yanıma yaklaşıp. Adı Zahide Bilen: "Ben çok doluyum, dinler misin?" Kocası terk etmiş Zahide Teyze'yi. Kayıp gösterip boşamış sonra. Nafaka filan hak getire. Tek göz odalı toprak bir evde oturuyor. Bayburtlu bu kadın, ayaküstü kadınların sorunlarını anlatmaya başlıyor. Kadınların hakları olmadığından söz ediyor. "Eşitlik istiyoruz" diyor."Seçimler" diyecek oluyorum. Sol elinin işaret parmağını sağ elinin parmaklarına dokundurarak sıralıyor: "Benim yeni iktidardan beklediğim, Amerika'nın borcundan kurtulmak; bu biiir. Terörü yok etmek; ikiii. Kardeş gibi yaşamak; üüüüç. Milleti yalanla dolanla kandıranların Atatürk gelse de başını kesse. Türk milletine bölünmek yakışmaz. Sen ben dersek bu Türkiye mahvolur gider."Hangi partiye oy vereceğini soruyorum. "Milletin kimseye inancı güvenci kalmadı. Kapı kapı dolaşıp oyları toplayıp gidiyorlar. Arkası yok. Kararsızım" diyor. Bayburt'ta da durum Erzurum'dakinden farklı değil. Yarış MHP ve AKP arasında. Meclis'e iki milletvekili gönderecek olan Bayburt'ta halkın genel düşüncesi 1-1. Kime oy vereceklerini biliyorlar ama kararsızlar da az değil. En büyük sorun işsizlik.Halk tarım ve hayvancılıkla geçiniyor. Yüzde 90'ının il dışında tasarrufları var. Bayburtlu genelde İstanbul'da dolmuş, taksi plakası sahibi. İnşaatçılık da yaygın. Tepkiler şöyle:Hayvancılıkla uğraşan Muhittin Ertuğrul: "Fiyatlar düşük, alım satım yok; dışarıdan bu sene gelenimiz de olmadı. Esnaf perişan. Ailede 40 tane oyumuz var 40'ı da MHP'ye."Mustafa Sakal, çiftçi: "Valla ne diyeyim şu anda perişanız. Ürettiğimizin karşılığını alamıyoruz. Hayvanımızı satamıyoruz. Ama yine de oyum AKP'ye. Ondan iyisini görmedik."Taşımacı Emrah Kantar "Mazot bizi mahvediyor, zaten kırsal kesimde çiftçi mağdur. AKP ile MHP arasında karar vermeye çalışıyorum." diyorHalk parkında bir kadın çarpıyor gözüme. Kucağında bebeği. Mehtap Arslan. "Biz çiftçiyiz" diyor:"Partiler çiftçi için hiçbir şey yapmıyor. Düşüncemiz CHP'den yana ama AKP çiftçi için bir şey yaparsa değişebilir."Halkalı beldesindeyiz. Hanefi Karahan kahve işletiyor: "İşler iyi değil ama bunu bu hükümete bağlamak da yanlış. Gelmiş geçmiş hiçbir zaman iyi olmadı ki."Akgün Kara sebzeci. CHP'ye oy verecekmiş. "Ama" diyor; "Bayburt'ta CHP'nin şansı yüzde 1. AKP'ye tepki olsun diye vereceğim. Geçen dönem AKP'ye verdim. İşler çok kötü gitti. Mesela mazot sıkıntımız var. Adana'dan iki sene önce 1.200 YTL'ye gelen kamyon dün 2.800 YTL'ye geldi. Tamam her gün zam vardı eskiden ama insanların cebi para doluydu."Çiftçi Hacı Ali Polat Timur "Oyum AKP'ye" diyor. Söylediği ilginç aslında: "Para kazanmak için değil; bu saatten sonra 1'e 10 alacak halimiz yok.. Haksızlıkları gördük, tahammül edemiyoruz. 'Cumhurbaşkanını ne halk seçsin ne milletvekilleri seçsin' dediler; e kim seçecek? Ben yıllarca DYP'liydim ama şimdi bu hareket yüzünden mecbur AKP'ye..."TAHMİN: MHP ve AKP, 1'er milletvekiliği alacak görünüyor. Ama AKP 2-0 yaparsa da sürpriz olmaz. Her kesimden yakınmalar var YARIN KARABÜK, KASTAMONU, ÇANKIRI